REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Na czym polega pozbawienie praw publicznych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Julia Zygmunt

REKLAMA

REKLAMA

Pozbawienie praw publicznych to środek karny o charakterze represyjnym stanowiący moralne potępienie sprawcy czynu zabronionego.

Na czym polega

REKLAMA

REKLAMA

Pozbawienie praw publicznych obejmuje utratę czynnego (do wybierania) i biernego prawa wyborczego (do bycia wybieranym) do organów władzy publicznej (np. do Sejmu, Senatu, wybieralnych organów samorządu terytorialnego wszystkich szczebli, a także na stanowisko Prezydenta, Rzecznika Praw Obywatelskich, członka Krajowej Rady Sądownictwa, prezesa NIK).

Utrata prawa wyborczego dotyczy także organów samorządu zawodowego i gospodarczego. Należy zauważyć, że utrata praw wyborczych do tych organów nie obejmuje samego członkostwa w samorządzie.

Wymiar sprawiedliwości

REKLAMA

Skutkiem orzeczenia o pozbawieniu praw publicznych jest także utrata prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, zarówno w charakterze zawodowym (np. sędzia, prokurator, obrońca, komornik, notariusz), jak i społecznym (np. ławnik sądowy).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pozbawienie praw publicznych obejmuje ponadto utratę prawa do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych oraz samorządu terytorialnego lub zawodowego.
Pozbawienie praw publicznych powoduje również utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego (degradacja).

Nagrody i odznaczenia

Z pozbawieniem praw publicznych wiąże się wreszcie utrata orderów, odznaczeń i tytułów honorowych, jak również zdolności do ich uzyskania w okresie trwania tego środka. Chodzi tutaj o ordery i inne odznaczenia państwowe, których nadawanie należy do uprawnień Prezydenta RP, jak również o odznaczenia nadawane przez inne organy władzy państwowej oraz samorządu terytorialnego.

Należy wyjaśnić, że pozbawienie praw publicznych skutkuje utratą tytułów honorowych (np. tytuł doktora honoris causa), nie obejmuje natomiast tytułów naukowych i zawodowych (np. profesor, magister inżynier).

Należy dodać, że osoba pozbawiona praw publicznych nie może być ustanowiona opiekunem (art. 148 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Orzekanie

Orzeczenie pozbawienia praw publicznych ma charakter fakultatywny i jest związane z wystąpieniem dwóch przesłanek.

Pierwszą z nich jest skazanie sprawcy na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. Środek ten może zostać orzeczony zarówno wobec sprawcy zbrodni, jak i występku, za który wymierzono mu taką właśnie karę. Sformułowanie "na czas nie krótszy niż 3 lata" odnosi się bowiem do kary faktycznie orzeczonej, a nie do kary grożącej.

Drugą przesłanką jest ustalenie, że sprawca dopuścił się przestępstwa „w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie”. Kodeks karny nie zawiera ustawowego określenia sformułowania „motywacja zasługująca na szczególne potępienie”. W orzecznictwie sądowym podkreśla się, że chodzi jaskrawo naganne motywy działania sprawcy, które przekraczają próg ”zwykłego” potępienia. Przykładowo za motywację zasługującą na szczególne potępienie może zostać uznane zabójstwo z chęci zysku, działanie w celu poniżenia godności ofiary, motywowane szczególną nienawiścią czy sadyzmem. Kwestia, czy przypisane sprawcy przestępstwo zostało popełnione z takiej właśnie motywacji, podlega ocenie sędziowskiej przez pryzmat okoliczności konkretnej sprawy.

Obie wymienione wyżej przesłanki muszą wystąpić łącznie. Trzeba podkreślić, że nawet przy ich zaistnieniu pozbawienie praw publicznych ma charakter fakultatywny.

Czas trwania

Pozbawienie praw publicznych jest środkiem terminowym. Orzeka się je w latach, od roku do 10 lat, przy czym okres ten nie biegnie w okresie odbywania przez sprawcę kary pozbawienia wolności (art. 43 k.k.).

Upływ okresu, na który orzeczono środek karny w postaci pozbawienia praw publicznych, nie oznacza automatycznego przywrócenia sprawcy wszystkich praw, których został pozbawiony. Ex lege odzyskuje on jedynie te prawa, które związane są z jego pozycją jako obywatela (np. prawo wyborcze). Odnośnie praw przyznanych sprawcy indywidualnie, nabywa on jedynie zdolność do ich ponownego uzyskania.

Utrata stanowisk, funkcji w wymiarze sprawiedliwości oraz organach i instytucjach państwowych i samorządowych, stopni wojskowych, orderów, odznaczeń i tytułów honorowych ma charakter bezpowrotny.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kancelaria, która słucha i sprzedaje - jak budować nowoczesną markę w zgodzie z wartościami?

Marketing kancelarii to nie fast food. Budowanie marki kancelarii to proces na lata. Przemyślana i wdrażana na bieżąco strategia, długoterminowe i krótkoterminowe plany, odpowiednio dobrane narzędzia - brzmi jak wyzwanie. Czy to się opłaca?

Jest decyzja! 10 listopada dniem wolnym od pracy. Jednak nie dla wszystkich

Premier zdecydował, że 10 listopada 2025 roku będzie dniem wolnym od pracy dla urzędników państwowych. Dzięki tej decyzji pracownicy służby cywilnej będą mieli czterodniowy weekend, który potrwa od soboty 8 listopada do wtorku 11 listopada, czyli Narodowego Święta Niepodległości. Oto szczegóły.

Rzecznik Generalny TSUE przeciwny podważaniu metody wyznaczania WIBOR. Nie będzie masowego kwestionowania wszystkich umów z WIBOR-em

W większości sporów sądowych o WIBOR konsumenci zarzucają bankom, że nie wskazały w umowie metody ustalania WIBOR. Kategoryczna opinia Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w tym zakresie znacząco zmniejsza szanse konsumentów na skuteczne podważenie WIBOR w swoich umowach kredytowych – piszą radca prawny Bartłomiej Rybicki oraz radca prawny Bartłomiej Ślażyński z Kancelarii Radców Prawnych Anety Ciechowicz-Jaworskiej i Bartłomieja Ślażyńskiego.

Bon kaucyjny za zwrócone butelki i puszki? MKiŚ: to legalne ale tylko gdy bon da się wymienić na pieniądze przez co najmniej 1 miesiąc

Ministerstwo Klimatu i Środowiska w komunikacie z 16 września 2025 r. poinformowało, że Polskie przepisy o systemie kaucyjnym jednoznacznie wskazują, że przy zwrocie opakowania ze znakiem kaucji, osobie zwracającej butelkę lub puszkę należy się zwrot w formie pieniężnej (np. w gotówce albo na kartę). Dopuszczalne prawnie jest jednak wydanie (np. przez automat) bonu lub kuponu, z kwotą kaucji - o ile taki druk da się łatwo spieniężyć i będzie on ważny przynajmniej miesiąc.

REKLAMA

Rewolucja w recyklingu: system kaucyjny wchodzi w życie! Jak wpłynie na Ciebie, środowisko i gospodarkę? [WYWIAD]

Polska rozpoczyna rewolucję w recyklingu! Od października wchodzi w życie system kaucyjny dla butelek i puszek, który ma zwiększyć poziom selektywnej zbiórki, poprawić jakość surowców i dostosować kraj do wymogów Unii Europejskiej. Joanna Leoniewska-Gogola, liderka zespołu circular economy w Deloitte, tłumaczy w wywiadzie dla Infor.pl, jakie zmiany czekają konsumentów, przedsiębiorców i gospodarkę odpadami.

Dla kogo certyfikaty cyberbezpieczeństwa? Czy są obowiązkowe? Ustawa o krajowym systemie certyfikacji cyberbezpieczeństwa już weszła w życie

Certyfikaty cyberbezpieczeństwa są przeznaczone dla profesjonalistów IT, w tym dla administratorów systemów i sieci, specjalistów od bezpieczeństwa, inżynierów oraz osób aspirujących do tych ról, aby potwierdzić ich wiedzę i umiejętności praktyczne w zakresie ochrony przed zagrożeniami cyfrowymi. Certyfikacja obejmuje także produkty, usługi i procesy ICT, a ich celem jest informowanie konsumentów o poziomie bezpieczeństwa cyfrowego oraz wspieranie polskich firm na rynkach europejskich. Czy i dla kogo uzyskanie certyfikatów cyberbezpieczeństwa jest obligatoryjne?

Będą kolejne ograniczenia dot. ogrzewania kominkami. Nowelizacja rozporządzenia ws. warunków technicznych budynków

Od początku 2025 roku Ministerstwo Rozwoju i Technologii, a po ostatniej rekonstrukcji rządu Ministerstwo Finansów i Gospodarki prowadzi prace nad zmianą rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Poprzednia poważniejsza nowelizacja tego rozporządzenia miała miejsce w roku 2021. Dotychczasowe zmiany tego rozporządzenia każdorazowo i stopniowo wprowadzały nowe ograniczenia dla instalacji kominków, pieców i trzonów kuchennych. W projekcie najnowszych zmian tendencja ta jest utrzymana. I niestety, tak jak przy poprzednich zmianach, wprowadzane ograniczenia nie mają żadnego uzasadnienia technicznego.

[Stare i nowe świadczenie pielęgnacyjne 3386 zł] W 2026 r. osoby niepełnosprawne i opiekunowie z podwyżką 99 zł

Zasiłek pielęgnacyjny nie będzie miał podwyżki (aż do początku 2028 r.). Jak rząd tłumaczy, dlatego, że 1 mln osób z zasiłkiem pielęgnacyjnym (większa część ze stopniem umiarkowanym niepełnosprawności) może się starać o świadczenie wspierające, które otrzymywało na koniec marca 2025 r. około 120 000 osób niepełnosprawnych (większa część beneficjentów ma stopień znaczny niepełnosprawności). Zupełnie inna sytuacja w 2026 r. (i kolejnych latach jest w świadczeniu pielęgnacyjnym (zarówno "starym" jak i "nowym"). W 2026 r. świadczenie to będzie podwyższone o 99 zł. To 3% podwyżka na 2026 r. Nie tak duża jak w latach minionych, kiedy mieliśmy galopująca inflację. Ale porównując z 0% podwyżki dla zasiłku pielęgnacyjnego, nie wygląda to źle. Opiekunowie osób niepełnosprawnych otrzymają w 2026 r. 3386 zł.

REKLAMA

WIBOR w umowach kredytu. Czy opinia Rzeczniczki Generalnej TSUE, to sukces konsumentów, czy banków?

W dniu 11 września 2025 r. Rzeczniczka Generalna Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydała opinię w sprawie C-471/24 z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożonego przez Sąd Okręgowy w Częstochowie. Opinia ta jest całkowicie korzystna dla kredytobiorców i niekorzystna dla banków – twierdzi Radca Prawny Michał Kanabaja z Kancelarii Rachelski i Wspólnicy.

Płaca minimalna 2026: 4806 zł brutto. Ile netto na rękę minimalnego wynagrodzenia? W jakich umowach trzeba stosować minimalną stawkę godzinową?

Opublikowano już rozporządzenie Rady Ministrów z 11 września 2025 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2026 r. W tym akcie prawnym określono, że od 1 stycznia 2026 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wyniesie 4806 zł brutto, a minimalna stawka godzinowa dla określonych umów cywilnoprawnych – 31,40 zł. Czy trzeba zmieniać (aneksować) umowy o pracę od nowego roku? Co może zrobić pracownik, gdy pracodawca nie wypłaca minimalnego wynagrodzenia? W jakich umowach trzeba stosować minimalną stawkę godzinową? Wyjaśniamy.

REKLAMA