REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nieświadomość bezprawności a odpowiedzialność karna

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
ŻAKIEWICZ ADWOKACI Żakiewicz Górczak Gawińska Sp. k.
Ekspert prawa karnego, karno-skarbowego oraz procedury karnej
Nieświadomość bezprawności a odpowiedzialność karna. /Fot. Fotolia
Nieświadomość bezprawności a odpowiedzialność karna. /Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Nie popełnia przestępstwa ten, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

W polskim Kodeksie karnym wyróżnia się trzy rodzaje błędu, które mają znaczenie z punktu widzenia odpowiedzialności sprawcy, a mianowicie:

REKLAMA

  • błąd co do znamion typu czynu zabronionego – art. 28 kk,
  • błąd co do okoliczności wyłączającej bezprawność czynu albo winę– art. 29 kk,
  • błąd co do bezprawności czynu – art. 30 kk.

Zgodnie z treścią art. 30 kodeksu karnego nie popełnia przestępstwa ten, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. Jeżeli więc błąd jest usprawiedliwiony, to wyłącza on odpowiedzialność karną, jeżeli jest zawiniony, to z uwagi na zmniejszenie stopnia winy przewiduje się nadzwyczajne złagodzenie kary. Unormowanie błędu co do prawa w kodeksie karnym, przenosi zagadnienie świadomości bezprawności na obszar oceny, czy sprawcy danego czynu można postawić zarzut popełnienia przestępstwa. Aby w zupełności uniknąć odpowiedzialności za popełniony czyn, koniecznym jest wykazanie, usprawiedliwionej okolicznościami konkretnej sprawy, nieświadomości jego bezprawności. Pamiętać należy, że nie ma ogólnego obowiązku znajomości przepisów prawa. Przedmiotem świadomości sprawcy nie musi być jednak konkretny artykuł znajdujący się w ustawie. Dla uznania, że  dane zachowanie miało charakter bezprawny wystarczające jest wykazanie, iż sprawca wiedział, że swoim postępowaniem narusza pewną regułę postępowania, którą obowiązany był przestrzegać.

Zobacz serwis: Kodeks karny

Organy prowadzące postępowanie, starając się ustalić tą kwestię, powinny przeanalizować wszystkie czynniki (obiektywnych i subiektywnych), które mogły mieć ewentualny wpływ na kształtowanie się owego błędnego przekonania. Najczęściej stosowanym kryterium oceny dotyczącym usprawiedliwienia nieświadomości bezprawności jest kryterium obiektywne. W takim przypadku dochodzi do posłużenia się figurą abstrakcyjnego obywatela, który miałby być wskaźnikiem dla ewentualnego usprawiedliwienia błędu tzn. dochodzi do porównania  zachowanie sprawcy do zachowania „modelowego obywatela” i badania czy obywatel, będący w określonej sytuacji, miałby pełną świadomości co do bezprawności swojego czynu, czy mógłby on błędu uniknąć. Jeśli „wzorcowy” obywatel zachowałby się tak samo jak sprawca, to jego błąd należy uznać za usprawiedliwiony.

Zobacz serwis: Sprawy karne

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Do okoliczności, które mają wpływ na przyjęcie, iż nieświadomość bezprawności miała charakter usprawiedliwiony, zalicza się w szczególności: poziomu wykształcenia sprawcy, wykonywany przez niego zawód, zdolności prawidłowego wnioskowania przez sprawcę na podstawie uzyskanych informacji, błędne informacje o prawie, które sprawca uzyskał od osoby trzeciej albo z mediów, stopień uświadomienia w społeczeństwie zakazu lub nakazu zawartego w typie czynu zabronionego, którego błąd dotyczy. Sąd Najwyższy w wyroku  z dnia 10 maja 2005 roku (sygn. akt WA 11/05) podał, iż: "Nie można skutecznie powoływać się na niezawinioną nieznajomość prawa, jeżeli z ustalonych faktów wynika, że sprawca nie tylko nie starał się w sposób należyty zapoznać z obowiązującym uregulowaniem, choć miał możność to uczynić u przedstawicieli właściwych organów, ale wręcz w sposób wyraźny z takiej możliwości zrezygnował. Sprawca nie starał się zapoznać z obowiązującymi uregulowaniami, choć miał możność to uczynić w jednostkach, w których pełnił służbę, a jednocześnie w oparciu o te akty prawne ubiegał się o korzyści finansowe. W tej sytuacji nie można jego zachowania uznać za działanie w usprawiedliwionej nieświadomości bezprawności czynu zabronionego".

Każda sytuacja jest inna a okoliczności konkretnej sprawy determinują możliwość powołania się na powyżej wskazane unormowanie.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nawrocki u Mentzena - kiedy? [NA ŻYWO YOUTUBE]

Karol Nawrocki będzie u Sławomira Mentzena na kanale youtube już dziś o godzinie 13:00. Oto link do rozmowy na żywo "Mentzen grilluje: Karol Nawrocki".

5. punkt deklaracji Mentzena groźny dla Polski? Opinia wiceszefa MON

Wiceszef MON ocenia, że 5. punkt deklaracji Mentzena jest groźny dla Polski. To jedno z głównych żądań Putina. Czy Ukraina powinna być w NATO?

Pozew o podwyższenie alimentów [WZÓR]

Rolą alimentów jest zaspokajanie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, w szczególności małoletniego dziecka. Kiedy można żądać podwyższenia alimentów? Jak wnieść o podwyższenie alimentów? Co powinno znaleźć się w pozwie?

QUIZ Polscy prezydenci. Dasz radę zdobyć 10/10?
Ile lat w dniu wyborów musi mieć kandydat na prezydenta? Kto był pierwszym prezydentem RP? Ile lat trwa kadencja? Sprawdź swoją wiedzę o przed drugą turą wyborów.

REKLAMA

Darowizna od matki w kwocie 4 mln złotych: Jak przekazać legalnie i bez podatku?

Darowizna na kwotę 4 milionów złotych może brzmieć jak zaproszenie do kontroli skarbowej. Tymczasem obowiązujące przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie tylko dopuszczają taką transakcję bez podatku, ale wręcz jasno określają, jak to zrobić legalnie i bezpiecznie. W najnowszej interpretacji indywidualnej skarbówka potwierdził, że nawet wielomilionowe darowizny mogą być zwolnione z podatku, jeśli spełnione zostaną trzy kluczowe warunki. Jakie? Sprawdzamy.

Zasiłek dla tracących świadczenie pielęgnacyjne (stare). Opiekunowie osób niepełnosprawnych (stopień znaczny) z problemem

Sądy wykryły trzecią lukę w przepisach o świadczeniu wspierającym. Pierwsza luka dotyczy wątpliwości, czy opiekunowie osób niepełnosprawnych powinni oddawać świadczenie pielęgnacyjne (stare) za okres rozpatrywania wniosku o określenie poziomu potrzeby wsparcia (liczba punktów w WZON po teście sprawności). Druga luka dotyczy utraty ubezpieczenia zdrowotnego przez opiekunów za okres rozpatrywania wniosku przez WZON. I teraz jest odkryta trzecia luka.

Świadczenie wspierające i pielęgnacyjne do poprawy. Trzy wady przepisów

Prawie 1,5 roku obowiązywania ustawy o świadczeniu wspierających pokazało trzy słabe punkty tej ustawy. Są to 1) zwroty świadczenia pielęgnacyjnego 2) składki ubezpieczeniowe (zdrowotna i emerytalna) na rzecz opiekuna 3) zasiłek dla bezrobotnych dla opiekuna (daje czas na dostosowanie się do rynku pracy po utracie świadczenia pielęgnacyjnego.

Więzi rodzinne w świetle ochrony dóbr osobistych

Więzi rodzinne opierają się na emocjach i wspólnie budowanych przez lata relacjach. W sytuacjach konfliktowych – takich jak rozwód, spory o kontakty z dzieckiem czy alimenty – więzi te mogą zostać poważnie naruszone. Warto wtedy pamiętać, że prawo może nas realnie chronić w takich przypadkach. Jak to działa w praktyce?

REKLAMA

Do której godziny jest głosowanie na prezydenta?

Cząstkowe, orientacyjne wyniki głosowania na Prezydenta Polski w wyborach 2025 r. znane są już w trakcie dnia, w którym wyborcy oddają głosy. Niektórzy niezdecydowani mogą pod ich wpływem zmienić zdanie i wybrać się do komisji wyborczej. Inni ze względu na plan dnia mogą zagłosować tylko późnym wieczorem. Czy zdążą? Do której godziny można głosować?

WIBOR w umowach kredytowych. Czy wyrok TSUE ujednolici orzeczenia polskich sądów? Złotówkowicze będą triumfować jak frankowicze?

Czy będzie przełom w sprawach WIBOR? Czy zbliżający wielkimi krokami wyrok TSUE w sprawie polskiej okaże się korzystny dla posiadaczy kredytów złotówkowych opartych o wskaźnik referencyjny WIBOR i czy wpłynie to na ukształtowanie się linii orzeczniczej polskich sądów. Na te pytania odpowiada Wojciech Ostrowski, radca prawny z Kancelarii Rachelski i Wspólnicy.

REKLAMA