Jak przebiega narada sędziowska i głosowanie nad wyrokiem?

Jedną z najważniejszych zasad towarzyszących naradzie i głosowaniu nad wyrokiem jest zasada tajności. Chodzi o to, że przebieg tych czynności objęty jest klauzulą tajemnicy i nikt nie może być w żaden prawny sposób zwolniony od jej zachowania. Podczas wskazanej narady nikt nie może być obecny na sali (w pokoju sędziów) z wyjątkiem protokolanta, którego również przewodniczący może wyprosić, uznając jego obecność za zbędną. Reguła ta dotyczy orzekania przez sąd w każdym składzie, w tym również jednoosobowym.

Narada sędziowska odbywa się osobno nad kwestią winy i kwalifikacji prawnej czynu, kary, środków karnych oraz wszystkich innych rozstrzyganych kwestii. Przewodniczy jej przewodniczący składu sędziowskiego, który w przypadku powstania wątpliwości co do sposobu i porządku obrad, rozstrzyga je wraz z całym składem orzekającym.

Po dokonanej naradzie (wymianie zdań - tzw. „burzy mózgów”) następuje głosowanie w przedstawionej formie. Jeśli w sprawie występują ławnicy przewodniczący zbiera najpierw od nich głosy (wg wieku ławników od najstarszego), jeśli nie to przewodniczący zbiera głosy od sędziów wg. starszeństwa służbowego. Sam przewodniczący głosuje jako ostatni. Wyjątkiem od opisanej sytuacji jest taka, gdy w sytuacji orzekania przez skład wyłącznie sędziowski sprawozdawca sprawy nie jest przewodniczącym (wówczas on głosuje pierwszy).

Orzeczenia sądowe zapadają większością głosów. Jeżeli zdania tak się podzielą, że żadne z nich nie uzyska większości wówczas zdanie najmniej korzystne dla oskarżonego przyłącza się do zdania do niego najbardziej zbliżonego, aż do uzyskania większości. Jest to tzw. tworzenie sztucznej większości. Jeśli w toku jej tworzenia powstaną wątpliwości, (np. które zdanie jest najmniej korzystne dla oskarżonego) wówczas rozstrzyga się je w głosowaniu całego składu.

Zobacz serwis: Prawo karne wykonawcze

W toku głosowania sądowego możliwe są dwie ciekawe instytucje – wstrzymanie się sędziego od głosu oraz ogłoszenie zdania odrębnego przez sędziego (lub ławnika). Wstrzymanie się sędziego od głosowania następuje w sytuacji, gdy głosował on przeciw uznaniu oskarżonego za winnego. Wówczas nie powinien on głosować nad następnymi kwestiami dotyczącymi wysokości kary etc. W takich sytuacjach głos tego sędziego przyłącza się do głosu najbardziej korzystnego dla oskarżonego.

Jeżeli głosuje 3 sędziów (A, B i C) i sędzia A oraz B jest za skazaniem oskarżonego, a sędzia C nie, to oskarżony zostanie uznany za winnego. Jeżeli natomiast powstaje wątpliwość co do kary: sędzia A żąda pozbawienia wolności, sędzia B tylko grzywny, wówczas głos sędziego C przyłącza się do głosu korzystniejszego dla oskarżonego, czyli do żądania grzywny (co oznacza, iż ona zostanie właśnie orzeczona.