REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Postępowanie z subsydiarnego aktu oskarżenia

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Portal  Procesowy
Wydawcą portalu jest kancelaria Wardyński i Wspólnicy.
pełnomocnik procesowy, akt oskarżenia, dowody
pełnomocnik procesowy, akt oskarżenia, dowody

REKLAMA

REKLAMA

W ramach postępowania karnego pokrzywdzony może niekiedy wcielić się w rolę oskarżyciela i wnieść własny akt oskarżenia, zastępując tym samym prokuratora. Muszą być jednak spełnione określone warunki. Jakie?

Jeszcze do niedawna wnoszenie subsydiarnego aktu oskarżenia (aktu oskarżenia wnoszonego przez pokrzywdzonego stającego obok prokuratora jako oskarżyciel subsydiarny) należało do rzadkości. Jednak doświadczenie ostatnich lat wskazuje, że pokrzywdzeni coraz częściej decydują się na ten krok. Wśród przyczyn takiego stanu rzeczy można wskazać skrajnie subiektywne przekonanie o swojej krzywdzie i jej sprawcy, frustrację i niezadowolenie z działań organów ścigania, być może w niektórych przypadkach ich rzeczywistą nieudolność. 

REKLAMA

REKLAMA

Kiedy ktoś informuje policję albo prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, zazwyczaj oczekuje, że śledztwo zostanie wszczęte szybko, a sprawca przestępstwa zostanie złapany, oskarżony, osądzony i skazany.Owe oczekiwania płynąć mogą z różnych źródeł. Inaczej do sprawy podchodzić będzie zawiadamiający, który tylko „przechodził obok” i był świadkiem zdarzenia, a inaczej ten, komu na skutek przestępstwa została wyrządzona szkoda.

Zobacz: Kiedy emeryt nie musi rezygnować z pracy?

Tymczasem efekt pracy organów ścigania nie zawsze jest po myśli pokrzywdzonego. Prokurator może nie podzielać jego zapatrywania co do samego faktu popełnienia przestępstwa lub co do jego sprawcy. Kiedy dwukrotnie odmówi wszczęcia postępowania lub wszczęte postępowanie karne umorzy, wówczas pokrzywdzonemu pozostaje faktyczne wejście w rolę oskarżyciela i wniesienie subsydiarnego aktu oskarżenia do sądu.

REKLAMA

Taka teza potwierdzona została w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2011 r. (sygn. akt III KK 134/11). W jego uzasadnieniu Sąd Najwyższy stwierdził, że „Warunek ponownego zaniechania ścigania wymagany do wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia, nie dotyczy form postępowania przygotowawczego (śledztwo albo dochodzenie) oraz faz jego przebiegu („w sprawie” albo „przeciwko osobie”). Decydujące znaczenie ma wyłącznie wymóg dwukrotnego wydania postanowienia o umorzeniu postępowania albo o odmowie wszczęcia (art. 330 § 2 k.p.k.)”.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wyjaśnijmy, nieco upraszczając: kiedy już na pierwszy rzut oka widać, że przedstawione informacje nie dają podstaw do twierdzenia, że zostało popełnione przestępstwo, prokurator wydaje postanowienie, w którym odmawia wszczęcia postępowania karnego. Kiedy z kolei dochodzi do podobnych wniosków już po analizie zgromadzonych dowodów, wówczas wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania. Każda z tych decyzji podlega zaskarżeniu do sądu, który może uchylić wydane postanowienie i zwrócić uwagę organów ścigania na konieczność wyjaśnienia niektórych kwestii i uzupełnienia postępowania.

Zgodnie z art. 330 § 2 k.p.k., kiedy już po uchyleniu wydanego postanowienia prokurator po raz drugi dochodzi do wniosku, że należy odmówić wszczęcia postępowania lub sprawa podlega umorzeniu, pokrzywdzony już nie może zaskarżyć w ten sposób wydanego postanowienia, może natomiast sam wnieść akt oskarżenia do sądu w terminie 30 dni od doręczenia mu postanowienia.

Akt oskarżenia jest dokumentem sformalizowanym, którego treść determinują przepisy art. 332 i 333 Kodeksu postępowania karnego. Zgodnie z art. 55 § 3 k.p.k. subsydiarny akt oskarżenia powinien być sporządzony i podpisany przez adwokata lub radcę prawnego.

Analizując tę instytucję procedury karnej, warto zwrócić uwagę na następujące kwestie.

Ponowne wydanie w tym samym postępowaniu postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania karnego albo o umorzeniu postępowania karnego nie podlega kontroli instancyjnej. Ogromna władza tkwi zatem w rękach organu ścigania, który czasem nie ze względów merytorycznych, a czysto praktycznych, może nie być zainteresowany prowadzeniem postępowania (ze względu choćby na jego koszty, międzynarodowy charakter sprawy, tłumaczenia itp.). Jeśli zatem ponownie odmówi wszczęcia postępowania albo wszczęte postępowanie umorzy, problem pozostanie na barkach pokrzywdzonego.

Odmienną, ale godną uwagi kwestią jest charakter procesu toczącego się na skutek skargi (aktu oskarżenia) wniesionego przez oskarżyciela subsydiarnego. Otóż proces ten nie powinien się niczym różnić od procesu wszczętego na skutek aktu oskarżenia wniesionego przez oskarżyciela publicznego (prokuratora). Zwróćmy jednak uwagę, jak znacząco, wręcz dramatycznie zmienia się sytuacja osoby, której do tej pory instytucja powołana do ścigania przestępstw nie widziała na ławie oskarżonych, a nagle na skutek skargi oskarżyciela subsydiarnego osoba ta staje się oskarżonym ze wszystkimi tego konsekwencjami.

Z wnoszeniem subsydiarnego aktu oskarżenia wiąże się również szereg praktycznych zagadnień. Trzy z nich wydają się szczególnie istotne.

Po pierwsze, pokrzywdzony w składanym akcie oskarżenia często gotów jest wylewać wszelkie żale i powoływać się na zdarzenia/zachowania, które nie były objęte zakresem zakończonego postępowania karnego. Tymczasem istotne jest, aby subsydiarny akt oskarżenia dotyczył wyłącznie tych zachowań, które były przedmiotem wcześniejszej analizy organów ścigania.

Po drugie, przymus adwokacko-radcowski w zakresie sporządzenia i podpisania subsydiarnego aktu oskarżenia ma na celu m.in. wstępną kontrolę spraw, z którymi zwracają się pokrzywdzeni, bowiem profesjonalny pełnomocnik nie powinien podejmować się prowadzenia spraw, które nie znajdują żadnego uzasadnienia w przepisach prawa .

Po trzecie oczywiste jest wreszcie, że sprawy, które zostały dwukrotnie „negatywnie zweryfikowane” przez organy ścigania, podlegają szczególnie wnikliwej ocenie sądu w zakresie faktycznych podstaw oskarżenia i niejednokrotnie na posiedzeniu (nie na rozprawie) sądy decydują się na umorzenie postępowania właśnie z uwagi na brak oczywistych podstaw oskarżenia. Skłaniać to winno do szczególnej staranności przy formułowaniu aktu oskarżenia.

Reasumując, ustawodawca, pozostawiając pokrzywdzonemu możliwość wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia, w szczególny sposób chroni osoby, które mają poczucie, że stały się ofiarami przestępstwa. Doświadczenie ostatnich lat uczy, że z możliwości wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia korzysta coraz więcej osób. Winno to skłonić do refleksji nad przyczyną takiego stanu rzeczy, bowiem faktycznie sytuacja ta dowodzi, że rośnie grupa osób niezadowolonych z efektów działania organów ścigania.

Zobacz: Renta alimentacyjna

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ulgi i zniżki podatkowe dla emerytów w 2026. Z jakich preferencji można skorzystać?

Przepisy prawa podatkowego są szczególnie skomplikowane i bardzo często się zmieniają, co sprawia, że ciężko za nimi nadążyć. Przewidują one jednak szereg rozmaitych ulg i preferencji dla emerytów. Warto zatem zapoznać się z ich zasadami, pozwalają one bowiem zaoszczędzić nawet kilka tysięcy złotych rocznie. Wyjaśniamy, z jakich ulg mogą skorzystać emeryci i co zmieni się dla nich w 2026 roku?

Stopy procentowe NBP 2025: w październiku obniżka o 0,25 pkt proc.

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 7-8 października 2025 r. postanowiła obniżyć wszystkie stopy procentowe NBP o 0,25 punktu procentowego. Stopa referencyjna wynosić będzie od 9 października 2025 r. 4,50 proc. - poinformował w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja RPP nie była zaskoczeniem dla większości analityków finansowych i ekonomistów, którzy najczęściej oczekiwali właśnie takiej obniżki.

Zdradzeni emeryci? Wstrząsająca petycja żąda zwolnienia z PIT rodziców, którzy wychowali co najmniej dwoje dzieci – padają mocne oskarżenia wobec państwa i polityków

Do Sejmu trafiła petycja BKSP-155-X-651/25, której autorem jest Adam Nycz. Dokument dotyczy zwolnienia przychodów z tytułu otrzymywanych emerytur z ZUS przez rodziców, którzy wychowali co najmniej dwójkę dzieci, z podatku dochodowego od osób fizycznych.

W październiku 2025 r. RPP obniżyła stopy procentowe. O ile i kiedy spadną raty kredytów?

W dniu 8 października 2025 r. Rada Polityki Pieniężnej po raz kolejny obniżyła stopy procentowe. Stopa referencyjna będzie wynosić od jutra (9 października) 4,5%. To oczywiście dobra wiadomość dla osób spłacających lub planujących zaciągnąć kredyt hipoteczny. Z wyliczeń Rankomat.pl wynika, że w przypadku kredytu na kwotę 500 000 zł zaciągniętego na 30 lat rata spadnie o kolejne 83 zł. Łącznie, po czterech tegorocznych obniżkach, zmniejszy się o 458 zł – z 3 651 zł do 3 193 zł. Jeszcze większą obniżkę, bo wynoszącą 838 zł, można uzyskać poprzez refinansowanie kredytu z 2022 r. z oprocentowaniem 9%.

REKLAMA

273,00 złote dodatku do emerytury. Trzeba złożyć dokumenty, wypłata do 15 dnia miesiąca. Tym razem nie wypłaca ZUS

Po złożeniu tego wniosku emeryci mogą dostać co miesiąc dodatkowe świadczenie w wysokości 273 złotych. Trzeba spełnić określone warunki. Pieniędzy nie wypłaca ZUS, a trafiają one na konto do 15 dnia miesiąca.

Wojsko to nie tylko mundur, pieniądze i doświadczenie. Po zwolnieniu ze służby żołnierzom przysługują konkretne uprawnienia

Młodzi ludzie obecnie przychylniej niż przed laty patrzą na służbę wojskową. Do jej podjęcia zachęcają ich kampanie społeczne i warunki finansowe. Jednak jakie są pozostałe konsekwencje służby wojskowej dla późniejszej kariery cywilnej?

500+ dla seniora, wszystko co musisz wiedzieć o nowym świadczeniu. Wnioski można składać już od 3 listopada 2025 r.

Rząd w celu wykluczenia ubóstwa energetycznego wprowadził od 30 września ustawę o bonie ciepłowniczym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia wysokości cen energii elektrycznej. W związku z podwyżkami cen ogrzewania systemowego (nawet o 80-90%), ustawodawca postanowił wesprzeć najuboższe gospodarstwa. Jednocześnie ustawodawca scedował obsługę wniosków dot. bonu ciepłowniczego na gminy.

Pod domem pojawi się nowy (pomarańczowy) worek na odpady. Nie będzie już trzeba odbywać wycieczek do PSZOK-u

Niektóre miasta i gminy w Polsce decydują się na wprowadzenie nowego (pomarańczowego) worka na odpady – aby „ułatwić życie” swoim mieszkańcom (a zwłaszcza seniorom) zwalniając ich z konieczności wizyt w gminnych punktach selektywnego zbierania odpadów (tzw. PSZOK-ach) oraz aby zapobiec powstawaniu „dzikich” wysypisk odpadów na terenie miasta. Jest to rozwiązanie prospołeczne i proekologiczne, z którego mogą brać przykład również inne miasta i gminy w Polsce.

REKLAMA

W 2026 r. trzynasta pensja dla każdego etatowego pracownika na minimalnej płacy – otrzymaj nawet 5.379,20 zł więcej w skali roku

Od września 2025 r. są znane kwoty wynagrodzenia minimalnego miesięcznego oraz minimalnej stawki godzinowej. Jest pewien sposób aby zarabiać więcej będąc nadal tylko na minimalnej płacy – nawet o nieco więcej niż jedną dodatkową minimalną pensję w roku! Można otrzymać dodatkowo nawet 5.379,20 zł.

Kolejne pytanie do TSUE o kredyty z WIBOR-em. Czy polskie prawo wystarczająco chroni kredytobiorców?

Sąd Okręgowy w Krakowie w osobie sędzi Anny Baran postanowił skierować do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), pytanie czy polskie regulacje dotyczące zasad oprocentowania kredytów hipotecznych są zgodne z unijnym prawem chroniącym konsumentów. Analizy pytania prejudycjalnego i jego uzasadnienia, dokonuje radca prawny Paweł Stalski, specjalizujący się w prawie ochronnych konsumentów i w sporach sądowych z bankami.

REKLAMA