Tematy - Podejrzany

Posługując się terminologią prawniczą pojęcie podejrzanego i oskarżonego w procesie karnym ma kompletnie inne znaczenie. Jakie?

Czy osoba, którą odpowiednie służby, prokuratura podejrzewa o popełnienie czynu zabronionego jest tą złą, niegodziwą osobą? Czy człowiek, wobec którego wniesiono już akt oskarżenia do sądu jest tym, który może być krytykowany za wyrządzenie określonego zła? Te pytania stawia sobie zapewne nie jedna osoba, choć są też i tacy, którzy są przekonani o winie ludzi, wobec których toczy się postępowanie karne. Tymczasem obowiązuje domniemanie niewinności.

Koperta nadana z Komisariatu Policji lub Prokuratury z wezwaniem na przesłuchanie może być powodem zdenerwowania odbiorcy szczególnie, jeśli nie wie czego sprawa dotyczy. W takiej sytuacji, należy zachować „zimną krew”, przeczytać wezwanie ze zrozumieniem oraz skorzystać z pomocy profesjonalisty, żeby nie pogorszyć sytuacji i zrobić wszystko dla ochrony swoich praw. Poniżej 5 podpowiedzi, jak zachować się przed i w trakcie przesłuchania.

W Dzienniku Ustaw zostały opublikowane rozporządzenia określające wzory pouczeń dla świadka, podejrzanego i pokrzywdzonego w postępowaniu karnym. Nowe akty prawne wejdą w życie 5 października 2020 r.

Dozór policyjny jest pewnego rodzaju nadzorem nad podejrzanym lub oskarżonym stosowanym na wolności. W konkretnych przypadkach stanowi alternatywę dla tymczasowego aresztu. Kiedy zatem stosowany jest dozór policyjny, na czym polega i jakie obowiązki ma oskarżony?

Zdaniem RPO projekty pouczeń o uprawnieniach i obowiązkach podejrzanego, pokrzywdzonego i świadka w sprawach karnych zawierają wady. Jakich informacji brakuje w proponowanych wzorach?

List żelazny zapewnia oskarżonemu (podejrzanemu), przebywającemu za granicą, pozostawanie na wolności do czasu zakończenia toczącego się przeciw niemu postępowania karnego, pod warunkiem, że spełni określone przesłanki. Decyzja Sądu nie jest jednak obligatoryjna.

Dozór policyjny podobnie jak inne środki zapobiegawcze jest stosowany zarówno przez sąd jak i prokuratora w celu zabezpieczenia prawidłowego toku procesu karnego. Co zatem odróżnia dozór od pozostałych środków?

Tymczasowe aresztowanie jest jednym z najuciążliwszych środków zapobiegawczych. W jakich przypadkach sąd może zastosować ten środek?

Policja jako oskarżyciel w sprawach wykroczeniowych, stoi na stanowisko, jakoby na etapie czynności wyjaśniających osobie podejrzanej o popełnienie wykroczenia, nie przysługiwało prawo do korzystania z pomocy obrońcy. Z uwagi na powyższe, często zdarza się, iż obrońcy odmawia się dopuszczenia do udziału w czynnościach postępowania, w tym również udziału w przesłuchaniu samego podejrzanego.

Podejrzanym jest osoba, wobec której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo której bez wydania takiego postanowienia postawiono zarzut w związku z rozpoczęciem przesłuchania w charakterze podejrzanego.

W obecnym stanie prawnym brak jest określenia maksymalnego okresu trwania aresztowania tymczasowego w postępowaniu karnym. Dnia 20 listopada tego roku przepisami wprowadzającymi tak szeroką dowolność w stosowaniu środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania zajął się Trybunał Konstytucyjny.

Okazania można dokonać podczas przesłuchiwania zarówno w odniesieniu do wizerunku osoby podejrzanej bądź oskarżonej jak również stosunku do rzeczy w celu jej rozpoznania. Należy przeprowadzić okazanie w sposób wyłączający wszelkie sugestie. Jakie warunki techniczne powinny być spełnione przy okazaniu?

Od 23 lipca 2013 r. osoba, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie nie będąc pokrzywdzonym może wnieść zażalenie na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa, jeżeli wskutek przestępstwa doszło do naruszenia jej praw. Przysługuje jej ponadto zażalenie na postanowienie o umorzeniu śledztwa.

Prawo do adwokata przysługuje każdemu we wszystkich stadiach postępowania, a więc już od momentu zatrzymania przez Policję. W rzeczywistości osoby, które nie stać na zatrudnienie profesjonalisty, mogą złożyć wniosek o obrońcę z urzędu dopiero po przedstawieniu im zarzutów.

Brunon. K., pracownik Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, podejrzany jest o przygotowanie zamachu na prezydenta, rząd oraz Sejm. Jaka kara grozi podejrzanemu?

W ramach postępowania karnego pokrzywdzony może niekiedy wcielić się w rolę oskarżyciela i wnieść własny akt oskarżenia, zastępując tym samym prokuratora. Muszą być jednak spełnione określone warunki. Jakie?

Niepoczytalność to brak możliwości rozpoznania przez sprawcę znaczenia czynu lub brak możliwości pokierowania swoim zachowaniem.

Za oskarżonego uważa się m.in. osobę, przeciwko której wniesiono oskarżenie do sądu. Kiedy możliwe jest ujawnienie danych osobowych oskarżonego.

Środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania to środek, który powinien być stosowany wyjątkowo i tylko wówczas, gdy inne środki zapobiegawcze nie zdołają wypełnić swojej funkcji. Obawa tzw. “matactwa” to jedna z przesłanek tymczasowego aresztowania.

Zastosowanie tymczasowego aresztowania zawsze należy do sądu, niezależnie od tego czy postępowania karne jest na etapie postępowania przygotowawczego czy też na etapie postępowania sądowego. Jak powinno “wyglądać” postanowienie o tymczasowym aresztowaniu danej osoby?

W postępowaniu przygotowawczym środki zapobiegawcze generalnie stosuje prokurator, za wyjątkiem tymczasowego aresztowania, o którym decyduje sąd. Zgodnie z kodeksem postępowania karnego podejrzany może w każdym czasie składać wniosek o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego. Zasada ta dotyczy wszystkich środków zapobiegawczych, nie tylko aresztu tymczasowego.

Zgodnie z kodeksem postępowania karnego na sądzie lub prokuratorze (zależnie od tego kto prowadzi obecnie sprawę) spoczywa obowiązek zawiadomienia pokrzywdzonego, jego przedstawiciela ustawowego lub osoby, pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje, o uchyleniu, nieprzedłużeniu lub zmianie tymczasowego aresztowania na inny środek zapobiegawczy, chyba że pokrzywdzony oświadczy, iż z takiego uprawnienia rezygnuje.

Podejrzany w postępowaniu przygotowawczym posiada liczne uprawnienia, ale również zobowiązania. Jakie prawa i obowiązki ma podejrzany w postępowaniu przygotowawczym?

Przesłuchanie przez prokuratora jest częścią postępowania przygotowawczego. Przesłuchiwanym jest podejrzany o popełnienie czynu zabronionego. Jak wygląda przesłuchanie w prokuraturze?

Obowiązek stawienia się w sądzie jest uzależniony od statusu osoby w procesie. Inaczej wygląda ta kwestia, jeżeli jest się świadkiem, pokrzywdzonym lub oskarżonym. Kiedy stawiennictwo w sądzie jest dla wymienionych uczestników procesu obowiązkowe?

Zdarzają się przypadki, kiedy to obecność świadka, obrońcy, pełnomocnika czy innych uczestników postępowania jest niemożliwa. Czy istnieje możliwość usprawiedliwienia nieobecności oraz jakie okoliczności mogą usprawiedliwić niestawienie się w prokuraturze?

Polskie prawo nie posiada jednolitej definicji tego, czym są dowody elektroniczne, natomiast nie budzi żadnej wątpliwości, że dowody te są dopuszczalne w procesie karnym. To oznacza, że dowody te mogą być pozyskiwane, zabezpieczane a następnie wykorzystywane w procesie dowodzenia.

Niektórym osobom przysługuje adwokat z urzędu bez dopełniania innych formalności. W innych sytuacjach konieczne jest złożenie wniosku. Sprawdź kiedy możesz skorzystać z bezpłatnej pomocy adwokata.

W praktyce spraw karnych często oskarżony lub podejrzany zadaje swojemu obrońcy pytanie, czy może zmienić swoje wyjaśnienia? Należy odpowiedzieć, że tak i w dodatku wskazać, iż nie ponosi za to odpowiedzialności karnej. Istnieją jednak pewne uwarunkowania zmiany treści wyjaśnień, które należy omówić i znajdują się one poniżej.

Oskarżony ma prawo skorzystać z pomocy adwokata w każdym stadium postępowania karnego. Zastosowanie podsłuchu przez Policję może znacznie ograniczyć ten aspekt prawa do obrony, dlatego sprawą tą zajmie się wkrótce Trybunał Konstytucyjny.

W życie weszła nowelizacja kodeksu postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw. Ma na celu zapewnienie efektywnej kontroli sądu lub prokuratora nad czynnościami operacyjno-rozpoznawczymi organów ścigania ingerującymi w prawo obywatela do prywatności. Dotyczy to w szczególności stosowania instytucji podsłuchu.

11 czerwca 2011 roku wchodzi w życie nowelizacja kodeksu postępowania karnego, która rozszerza zakres sądowej kontroli nad stosowaniem podsłuchów. Wraz ze złożeniem wniosku o zgodę na założenie podsłuchu niezbędne będzie załączenie materiałów uzasadniających taką potrzebę.

25 lutego 2011 roku została uchwalona nowelizacja kodeksu karnego. Definiuje ona pojęcie stalkingu (uporczywego nękania) oraz określa kary i środki karne, którym będzie podlegać tego typu zachowanie.

Poza prawami wynikającymi z zasad demokratycznego państwa prawa, podejrzany ma również liczne obowiązki wpływające na jego sytuację procesową.

Zatrzymanie podejrzanego jest uprawnieniem, które organy ścigania uzyskały już w konstytucji. Zatrzymać można zawsze - jednak tylko na określony przepisami czas

Tymczasowo aresztowany podszebuje pomocy bliskich. Pozostają oni bowiem na wolności i mają przez to więcej możliwości działania. Niestety nie we wszystkim mogą pomóc.

Stosowanie wariografu, czyli wykrywacza kłamstw, w postępowaniu karnym jest ograniczone tylko do szczególnych przypadków. Jest to bowiem kontrolowanie nieświadomych reakcji organizmu i wyłącznie na ich podstawie nie można uznać osoby za oskarżoną. Jak polskie przepisy regulują używanie tego urządzenia?

W toku postępowania karnego oskarżonemu (oraz podejrzanemu) przysługuje prawo do obrony, którego jednym z przejawów jest prawo do ustanowienia obrońcy. Wskazany obrońca może pochodzić z wyboru oskarżonego (podejrzanego) czyli być ustanowionym do prowadzenia sprawy na podstawie jego indywidualnej umowy z oskarżonym (podejrzanym) lub może być ustanowiony dla oskarżonego przez sąd (jest to tzw. „obrońca z urzędu”). Istnieje określony katalog sytuacji kiedy oskarżony może mieć przyznanego obrońcę z urzędu.

Każda osoba mająca wiadomości pozwalające ustalić prawdę w danej sprawie może być przesłuchana jako świadek. Kodeks postępowania karnego przewiduje jednak pewne grupy osób, które nie muszą się stosować do tego nakazu.

Obrońcą w procesie karnym może być tylko adwokat, którego ustanowienie następuje poprzez udzielenie mu pełnomocnictwa do obrony w danej sprawie. W przypadku, gdy podejrzany przed ustanowieniem obrońcy został tymczasowo aresztowany, obrońca zostaje zazwyczaj w jego imieniu ustanowiony przez inną osobę, (zazwyczaj bliską).

W przypadku tymczasowego aresztowania podejrzany pozostaje w dyspozycji prokuratora prowadzącego śledztwo bądź sądu, przed którym toczy się postępowanie. Oznacza to, że bez pisemnej zgody tych organów nikt nie ma prawa kontaktować się z podejrzanym.

Aby stać się podejrzanym, a więc stroną postępowania przygotowawczego niezbędne jest wydanie przez prokuratora postanowienia o przedstawieniu zarzutów. Zazwyczaj prokurator odczytuje takie postanowienie, a następnie przekazuje je do wglądu podejrzanemu i jego obrońcy.

Podejrzanym jest osoba, co do której wydano postanowienie o przedstawieniu jej zarzutów, albo której bez wydania takiego postanowienia przedstawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w charakterze podejrzanego.

Podejrzany

Podejrzany i oskarżony w procesie karnym. Poznaj prawa i obowiązki

Kiedy można twierdzić, że konkretna osoba popełniła przestępstwo?

Wezwanie na przesłuchanie w charakterze podejrzanego. Jak się zachować przed i w trakcie przesłuchania?

Nowe wzory pouczeń w postępowaniu karnym w 2020 r.

Dozór policyjny - na czym polega i kiedy jest stosowany?

Projekty pouczeń dla podejrzanego, pokrzywdzonego i świadka - wady według RPO

List żelazny - jak wystąpić o jego wydanie?

Zastosowanie dozoru policyjnego

Przesłanki tymczasowego aresztowania

Podejrzany o popełnienie wykroczenia a prawo do korzystania z pomocy obrońcy na etapie czynności wyjaśniających

Co muszę wiedzieć jako podejrzany?

Czas trwania tymczasowego aresztowania

Jak powinno prawidłowo przebiegać okazanie?

Więcej uprawnień dla osoby zawiadamiającej o przestępstwie

Prawo do adwokata nie dla wszystkich

Na jaką karę może zostać skazany Brunon K.?

Postępowanie z subsydiarnego aktu oskarżenia

Niepoczytalność

Ujawnienie danych osobowych oskarżonego

Obawa matactwa a tymczasowe aresztowanie

Kto wydaje postanowienie o tymczasowym aresztowaniu?

Jak złożyć wniosek o uchylenie lub zmianę stosowanego środka zapobiegawczego?

Kiedy zawiadamia się pokrzywdzonego o uchyleniu aresztu?

Prawa i obowiązki podejrzanego w prokuraturze

Przesłuchanie w prokuraturze

Kiedy stawiennictwo w sądzie jest obowiązkowe?

Jak usprawiedliwić nieobecność w prokuraturze?

Dowód elektroniczny w procesie karnym

Obrońca z urzędu

Czy podejrzany może zmienić swoje wyjaśnienia?

Czy policyjny podsłuch narusza prawo do obrony?

Podsłuch w przepisach kodeksu postępowania karnego

Kiedy obywatel może być podsłuchiwany?

Jaka kara za uporczywe nękanie?

Prawa i obowiązki podejrzanego

Kiedy mogę zostać zatrzymany?

Czy można wnioskować o uchylenie aresztowania osoby najbliższej?

Kiedy można zastosować wariograf?

Komu przysługuje obrońca z urzędu?

Kto nie może być świadkiem w sprawach karnych?

Jak ustanowić obrońcę?

Kiedy podejrzany może mieć widzenia z bliskimi?

Jak przebiega przesłuchanie podejrzanego?

Kiedy staję się podejrzanym?