Korupcja w świetle badań i statystyk

Diagnozując zjawisko korupcji w Polsce, należy oprzeć się na badaniach przeprowadzanych przez Transparency International. Według systematycznych ocen nasilenia korupcji mierzonych w WOK¹ w różnych krajach świata, Polska za rok 2010 uzyskała ocenę 5.3, co umiejscowiło nasz kraj na 41 miejscu spośród 178 sklasyfikowanych (w roku 2009 — ocena 5.0, miejsce 49 spośród 180 sklasyfikowanych)².

Od roku 2000 widoczna jest tendencja wzrostowa liczby stwierdzonych przestępstw korupcyjnych, przy czym największą ich liczbę odnotowano w roku 2007–9631³. Takie tendencje potwierdzają statystyki Centralnego Biura Antykorupcyjnego oraz Policji. W roku 2009 wszczęto 5884 postępowania przygotowawcze w sprawach o przestępstwa korupcyjne. Oznacza to utrzymanie poziomu z roku poprzedniego. W omawianym okresie stwierdzono 8305 przestępstw korupcyjnych, co oznacza wzrost w stosunku do roku 2008 o 7,8%.

Badania CBOS również pokazują, że od lat dominuje wśród Polaków przekonanie, że korupcja w naszym kraju jest dużym problemem — obecnie uważa tak 87% badanych (w 2009 r. — 89%), w tym 44% twierdzi, że bardzo dużym (w 2009 r. — 40%)⁴.

Jak wskazano wcześniej, defraudacja i korupcja stały się znaczącym ryzykiem każdej organizacji. Stwierdzono, że organizacja traci przeciętnie ok. 5% łącznych przychodów z powodu oszustw i nadużyć popełnianych przez jej pracowników⁵, a ich szacowane koszty na świecie sięgają rocznie 1 biliona dolarów⁶. Prawie połowa firm na świecie w ciągu ostatnich dwóch lat padła ofiarą przestępstwa gospodarczego, a średni poziom bezpośredniej straty finansowej wzrósł o prawie 40%⁷. Z raportu przedstawionego w maju 2008 r. przez Ernst&Young⁸ wynika, że poziom korupcji w polskich przedsiębiorstwach jest ponad dwa razy wyższy niż w krajach Europy Zachodniej.

Jednocześnie polscy przedsiębiorcy uznają korupcję za mniejszy problem, niż tamtejsze firmy. Z badań Euler Hermes przeprowadzonych przy współpracy z Uniwersytetem Szczecińskim wynika, że w 2009 r. blisko 90% polskich przedsiębiorstw padło ofiarą nieuczciwych pracowników.

Liczba nadużyć może być większa, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, iż aż jedna czwarta z nich została wykryta przez przypadek, a 21% to efekt anonimowych informacji od pracowników. Jedynie 8% wykrytych przypadków to efekt profesjonalnego zarządzania ryzykiem oraz audytu wewnętrznego i zewnętrznego. Jednocześnie tylko 4% firm umożliwia pracownikom przekazanie anonimowej informacji na temat nadużyć dokonywanych przez współpracowników⁹.