Okoliczności łagodzące i wypadki mniejszej wagi w przypadku korupcji

Okoliczności łagodzące

Jak już wcześniej stwierdzono, klauzula bezkarności nie obejmuje osób przyjmujących łapówki, (chyba, że same występują w charakterze petenta we własnej sprawie), jednakże ustawodawca oferuje również tej grupie sprawców możliwość znaczącego obniżenia kary lub nawet odstąpienia od jej wykonania (art. 60 § 3 i § 4 k.k.).

Sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary¹, a nawet może warunkowo zawiesić jej wykonanie w stosunku do sprawcy współdziałającego z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa, jeżeli ujawni on organowi ścigania informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia. Odstąpienie od wymierzenia kary jest fakultatywne. Również na wniosek prokuratora sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet warunkowo zawiesić wykonanie w stosunku do sprawcy przestępstwa, który, niezależnie od wyjaśnień złożonych w swojej sprawie, ujawnił przed organem ścigania i przedstawił istotne okoliczności, nieznane dotychczas temu organowi, przestępstwa zagrożonego karą powyżej 5 lat pozbawienia wolności. Ponadto sąd może odstąpić od wymierzenia kary, zwłaszcza gdy rola sprawcy w popełnieniu przestępstwa była podrzędna, a przekazane informacje przyczyniły się do zapobieżenia popełnieniu innego.

Należy podkreślić, że możliwość zastosowania art. 60 i 61 k.k. uzależniono od postawy sprawcy po popełnieniu przestępstwa, w szczególności od podjęcia współpracy z organami ścigania i wymiaru sprawiedliwości.

Zobacz również serwis: Sprawy karne

Nadzwyczajne złagodzenie kary uzależnione jest jednak od spełnienia dwóch przesłanek, tj. gdy:
— sprawca powiadomił organ ścigania o fakcie przestępstwa i o okolicznościach jego popełnienia,
— zawiadomienie złożono, zanim organ ścigania dowiedział się o przestępstwie i okolicznościach jego popełnienia.

Do zastosowania dobrodziejstwa złagodzenia kary, bądź odstąpienia od jej wymierzenia, obojętną rzeczą jest zarówno cel, motywy, czy pobudki, które skłoniły sprawcę do złożenia zawiadomienia o przestępstwie:

— art. 302 § 2 i § 3 k.k. (korupcja przeciwko wierzycielom) — wobec sprawcy, który dobrowolnie naprawił szkodę w całości, ustawodawca przewidział możliwość zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary, a nawet odstąpienia od jej wymierzenia (art. 307 § 1 k.k. — dotyczy art. 296, 299–305 k.k.). Natomiast naprawienie przez sprawcę szkody w znacznej części daje podstawę do nadzwyczajnego złagodzenia kary — art. 307 § 2 k.k. Naprawienie szkody nie musi nastąpić przed wszczęciem postępowania karnego. Warunki te można skutecznie wypełnić do czasu zapadnięcia prawomocnego rozstrzygnięcia. Uregulowanie zawarte w art. 307 k.k. opiera się na instytucji czynnego żalu, polegającej na złagodzeniu lub wyłączeniu odpowiedzialności karnej na skutek skruchy wyrażonej przez sprawcę przestępstwa i zmierza do wyrównania szkody poniesionej przez wierzycieli w wyniku przestępczych działań sprawcy.