Zmiany po ślubie a orzeczenie o nieważności małżeństwa

Niezdolność natury psychicznej do podjęcia obowiązków małżeńskich

Kościelne procesy o uznanie małżeństwa za nieważne przebiegają najczęściej z tytułu niezdolności natury psychicznej (kan. 1095 KPK), o czym wspominałam w poprzednich publikacjach m.in. w artykule pt. Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego a tzw. nieodcięta pępowina czy Niezdolność natury psychicznej do podjęcia obowiązków małżeńskich.

W obrębie tej normy prawnej spotykamy się zarówno z psychicznymi chorobami, jak i z zaburzeniami tej samej natury. Nie jest to miejsce na szczegółową analizę różnic pomiędzy chorobą a zaburzeniem. Natomiast na pewno czymś o wiele poważniejszym jest istnienie jednostki chorobowej aniżeli tylko zaburzenia. Nawet jednak przy założeniu diagnozy choroby psychicznej po jednej ze stron procesowych wyrok będzie negatywny, gdy choroba ta zaistniała w ścisłym słowa tego znaczeniu dopiero po ślubie. Innymi słowy, bez względu na jej objawy, symptomy, bez względu na oddziaływanie, wpływ na współmałżonka, potomstwo, w końcu na sam związek małżeński, nie będzie można uznać małżeństwa za nieważne, gdy choroba psychiczna pojawiła się po fakcie wstąpienia w związek. Pozostaje to zresztą w korelacji z samą terminologią w kościelnym prawie małżeńskim, tj. do orzeczenia czy stwierdzenia nieważności, czyli innymi słowy do uznania jego nieważności od samego początku. Gdy zatem strona – użyjmy takiego roboczego terminu – zdrowa chce odejść z małżeństwa, jedynym prawnym rozwiązaniem jest separacja.

Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki (PDF)

Problemy po ślubie

Czasami jednak sytuacja wydaje się bardziej skomplikowana. Jedna ze stron może bowiem stać na stanowisku, iż w okresie przedślubnym pomiędzy nią a przyszłym współmałżonkiem praktycznie wszystko układało się pomyślnie. Do takiego wniosku może dojść szczególnie niewprawne oko laika. Dalej zaś ta sama strona może konkludować, iż problemy pojawiły się właściwie po ślubie. Pomimo tak postawionej tezy warto zbadać fakt, szczególnie w sytuacji krótkiego odcinka czasu pomiędzy zaistnieniem problemów a zawiązaniem węzła małżeńskiego, czy rzeczone problemy, które następnie biegły odda w postaci diagnozy jakiejś choroby czy zaburzenia, nie miały swojego źródła już przed ślubem. W konsekwencji przyniesie to wydanie pozytywnego wyroku.

Te dwie sytuacje wzmacniają tylko tezę, iż w okolicach przyjmowania pozwu, chociaż może być w nim sporo błędów (o jednym z nich została uczyniona wzmianka powyżej) nie powinno się łatwo ferować wyroku na długo przed zakończeniem sprawy, a nawet przed jej przyjęciem.