Okiem Eksperta: Alimenty dla rozwiedzionej żony w Niemczech

W dniu 1 stycznia 2008 r. weszła w życie ustawa nowelizująca prawo alimentacyjne. Zmieniony § 1569 BGB (niemiecki Kodeks cywilny) stanowi, że każdy z małżonków po rozwodzie powinien się sam troszczyć o swoją egzystencję.

Nowy § 1578b BGB przewiduje możliwość obniżenia albo czasowego ograniczenia obowiązku do płacenia alimentów dla rozwiedzionego małżonka.

Zmienione zostały też – w wypadku, kiedy dochody dłużnika alimentacyjnego nie wystarczają do pokrycia wszystkich roszczeń wierzycieli alimentacyjnych – priorytety grup uprawnionych do alimentów.

Na pierwszym miejscu stoi zaspokojenie potrzeb alimentacyjnych małoletnich dzieci.

Zobacz również: Ile wynoszą alimenty dla dziecka w Niemczech?

Wyrokiem z dnia 30.07.2008 r. Trybunał Związkowy przy ustalaniu wysokości alimentów dla rozwiedzionego małżonka uwzględnił potrzeby nowego małżonka, co prowadziło z natury rzeczy do zmniejszenia wysokości alimentów rozwiedzionego małżonka. Trybunał Związkowy (Bundesgerichtshof) stosuje przy ustalaniu wysokości alimentów dla rozwiedzionego małżonka tzw. metodę dzielenia przez trzy (tzw. Dreiteilungsmethode).

Wyjaśnijmy to na następującym przykładzie:

Dochody rozwiedzionej żony 600,00 €
Dochody rozwiedzionego męża 5.000,00 €
Dochody nowej żony 400,00 €
Razem 6.000,00 €
Alimenty rozwiedzionej żony 6000,00:3= 2.000,00 pomniejszone o własne dochody 600,00 € wynoszą przy zastosowaniu powyższej metody 1.400,00 €.

Związkowy Sąd Konstytucyjny (Bundesverfassungsgericht, Az.: 1 BvR 918/10) uznał tą metodę za niezgodną z konstytucją. W rozpatrywanym przez sąd przypadku rozwiedziona po 24-czterch latach małżeństwa żona otrzymała alimenty w wys. 618,00 EUR. Rozwiedziony małżonek po ponownym zawarciu związku małżeńskiego wniósł pozew o zmniejszenie alimentów i alimenty rozwiedzionej żony zostały przy zastosowaniu metody dzielenia przez trzy zmniejszone do 488,00 €. Związkowy Sąd Konstytucyjny stwierdził, że stosowana przez Trybunał Związkowy metoda nie ma podstawy prawnej i przekracza granice rozwoju prawnego.

Nie jest ona też uzasadniona przez żadną uznaną metodę wykładni prawa. § 1578 BGB stanowi, że wysokość alimentów określa się na podstawie stosunków życiowych w chwili rozwodu.

Odrzucenie metody dzielenia przez trzy prowadzi do stosowania dotychczasowych zasad obliczania alimentów.

Dochody rozwiedzionej żony 600,00 €
Dochody rozwiedzionego męża 5.000,00 €
Razem 5.600,00 €
Alimenty rozwiedzionej żony 5600,00:2 = 2.800,00 pomniejszone o własne dochody 600,00 € wynoszą 2.200,00 €. Różnica wynosi 800,00 €.

Związkowy Sąd Konstytucyjny zarzucił Trybunałowi Związkowemu, że stosowana przez niego metoda prowadzi, co uwidacznia powyższy przykład, do pogorszenia sytuacji materialnej rozwiedzionej żony na korzyść męża i jego nowej żony.

Zobacz również: Majątkowe prawo małżeńskie w Niemczech

Niemieckie prawo rodzinne należy do najbardziej skomplikowanych dziedzin prawnych. Porównywane jest ono - jeżeli chodzi o stopień skomplikowania – do prawa podatkowego. Powyższe przykłady mają tylko zilustrować kontrowersje miedzy sądami. W praktyce największe problemy stwarzają przypadki, w których dochody dłużnika alimentacyjnego nie wystarczają nawet na pełne pokrycie alimentów dla dzieci. W powyższych przykładach chodziło o dzielenie tego co jest, a nie o to, jak podzielić sprawiedliwie „niewystarczające” dochody dłużnika alimentacyjnego.

Zobacz również serwis: Rozwody