REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pokrzywka-Bensalem: Przemoc psychiczna (ekonomiczna) najczęściej dla otoczenia jest niezauważalna [WYWIAD]

Wioleta Matela-Marszałek
Autorka licznych publikacji o tematyce prawnej
Przemoc ekonomiczna jest jednym z rodzajów przemocy psychicznej./Fot. Shutterstock
Przemoc ekonomiczna jest jednym z rodzajów przemocy psychicznej./Fot. Shutterstock
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

„Udowodnienie przemocy psychicznej czy też ekonomicznej jest trudniejsze niż w przypadku przemocy fizycznej” – przekonuje adwokat Tamara Pokrzywka-Bensalem. „Czasem ofiary tej przemocy przekonane są o swojej bezużyteczności, winie lub po prostu zmęczone na tyle, że wolą zgodzić się na rozwód bez orzekania o winie” - dodaje.

Wioleta Matela-Marszałek, Infor.pl: Czy osoby, które przychodzą do Pani w sprawie rozwodowej są świadome tego, że mogą być ofiarami przemocy ekonomicznej lub psychicznej?

REKLAMA

Tamara Pokrzywka-Bensalem, adwokat, mediator: Inne niż fizyczna rodzaje przemocy są dosyć podstępne. Ofiary bardzo często w ogóle nie mają świadomości, że są ofiarami. Do takich wniosków niejednokrotnie wspólnie dochodzimy dopiero na spotkaniu, w trakcie którego klient opowiada mi o tym co się działo w małżeństwie. Co ciekawe, bardzo często „objawy” przemocy przez samych klientów są marginalizowane, poruszane jako temat poboczny lub ujawniają się dopiero po zadaniu konkretnych pytań. Niektóre z przejawów tej przemocy traktowane są jako coś złego, ale nie zdefiniowanego jako forma przemocy, ale są też takie, co do których klient przejawia wręcz akceptującą postawę. Według mnie wynika to z przyjętych stereotypów, np. kto więcej zarabia ten ma większe prawo do podejmowania decyzji i dysponowania tymi pieniędzmi.

Polecamy: Seria 5 książek. Poznaj swoje prawa!

Jakie formy w codziennym życiu może przybierać taka przemoc?

REKLAMA

Przemoc ekonomiczna jest jednym z rodzajów przemocy psychicznej – jest to pojęcie węższe, ale cel jest ten sam, choć nakierowany na finanse - w szerokim znaczeniu. Do tej grupy zaliczać się będą wszystkie zachowania, które zmierzają do kontroli współmałżonka, zdominowania go pod względem finansowym. Nie chodzi tu tylko o klasyczne "wydzielanie” pieniędzy – wachlarz zachowań i działań sprawcy jest szeroki.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przykładowo można tu wymienić brak dostępu do konta, na którym zgromadzone są wspólne pieniądze. Małżonek nie tylko nie może samodzielnie wypłacać zgromadzonych środków, ale często nawet nie ma wiedzy ile tych środków na koncie się znajduje. W przypadku przemocy ekonomicznej możemy mieć do czynienia z kontrolą wydatków. Zdarza się też kontrola lub ograniczanie dostępu do podstawowych środków higienicznych, czystości czy nawet wody. Można tu wymienić utrudnianie podjęcia lub utrzymania pracy czy nauki.

Przemoc ekonomiczna to też szantażowanie, czyli uzależnianie przekazania pieniędzy od wykonania przez współmałżonka określonej czynności lub spełnienia innego warunku. Czasem przeplata się tutaj przemoc ekonomiczna z seksualną.

Małżonek stosujący przemoc ekonomiczną może odmawiać nam udziału w podejmowaniu jakichkolwiek decyzji finansowych. Niekiedy wymusza rezygnację z wpływu na zarząd majątkiem, także tym osobistym. Często sprawca wywiera presję, aby ofiara udzieliła mu pełnomocnictwa do podejmowania działań w zakresie zarządzania finansami, zaciągania zobowiązań i innych.

Formą przemocy ekonomicznej jest niszczenie rzeczy osobistych lub wspólnych. Sprawca może wymuszać pracę bez wynagrodzenia w firmie współmałżonka, a nawet fikcyjne zatrudnianie.

Innym przykładem przemocy ekonomicznej jest niealimentacja, polegająca na pozbawianiu środków do zaspokajania podstawowych potrzeb.

Jakie to może mieć znaczenie w przypadku rozwodu?

Ustalenie, że jedno z małżonków stosowało względem drugiego przemoc psychiczną lub ekonomiczną może dawać podstawy do wydania przez sąd orzeczenia o wyłącznej winie tego małżonka. Oczywiście pod warunkiem, że stosowana przez współmałżonka przemoc była powodem rozpadu małżeństwa. Sąd bowiem nie stopniuje winy współmałżonków, co oznacza, że jeśli stwierdzi, że oboje małżonkowie swoim zachowaniem spowodowali rozkład pożycia, wtedy wyda orzeczenie o współwinie małżonków.

Czy przemoc psychiczną i ekonomiczną można udowodnić w sądzie? Na jakie trudności można napotkać?

Udowodnienie przemocy psychicznej czy też ekonomicznej jest trudniejsze niż w przypadku przemocy fizycznej. W ostatnim przypadku najczęściej gromadzona jest dokumentacja medyczna, obdukcje lekarskie, ślady są widoczne dla otoczenia. Tymczasem przemoc psychiczna (ekonomiczna) najczęściej dla otoczenia jest niezauważalna. Do aktów przemocy w większości przypadków dochodzi w zaciszu domowym. Zresztą nie w każdej sprawie możliwe jest dowodzenie istnienia przemocy. Czasem ofiary tej przemocy przekonane są o swojej bezużyteczności, winie lub po prostu zmęczone na tyle, że wolą zgodzić się na rozwód bez orzekania o winie. W takiej sytuacji nie ma podstaw do zgłaszania jakichkolwiek dowodów. Zdarza się też, że małżonek wycofuje się z żądania orzekania o winie w obawie przed zachowaniem współmałżonka – wpływ sprawcy przemocy psychicznej jest ogromny, nawet już po powzięciu przez ofiarę decyzji o odejściu. Główną przeszkodą najczęściej jest stan psychiczny ofiary, która jak najszybciej chce zakończyć postępowanie i uwolnić się od swojego oprawcy. Nie w każdej sprawie jest też sens dowodzenia tej przemocy. Uzyskanie orzeczenia o wyłącznej winie współmałżonka ma przede wszystkim znaczenie z punktu widzenia możliwości zasądzenia alimentów do jednego małżonka dla tego drugiego.

Jakie dowody mogą pomóc wykazać, że w małżeństwie dochodziło do przemocy psychicznej (ekonomicznej)?

Przemoc psychiczna może być wykazywana za pośrednictwem zeznań ofiary i świadków, dokumentów, opinii oraz innych dowodów.

Warto podkreślić, iż zeznania ofiary to jeden z trudniejszych etapów postępowania dowodowego i to niezależnie od tego czy chodzi o sprawę o rozwód, czy sprawę karną. W sprawie o rozwód, ofiara przemocy musi pojawić się w sądzie w celu złożenia zeznań. Moje klientki najczęściej są przerażone taką perspektywą, szczególnie spotkaniem ze sprawcą. W trakcie przesłuchania na sali rozpraw, poza sądem, obecni są pełnomocnicy i druga strona. Działa to wręcz paraliżująco na ofiary. Niekiedy rezygnują one nawet z możliwości uzyskania orzeczenia o winie współmałżonka, byleby tylko ograniczyć do minimum kontakt ze sprawcą, odciąć się całkowicie od traumatycznych przeżyć i wydarzeń. Gros postępowań właśnie z tych względów kończy się porozumieniem i zgodnym wnioskiem o orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie. Perspektywa przedłużającego się postępowania rozwodowego działa demotywująco. Czasem jest to jedyna słuszna decyzja.

A co z zeznaniami świadków?

Jeśli chodzi o świadków, to będą to najczęściej członkowie bliższej i dalszej rodziny, znajomi i sąsiedzi. Czasem pracownicy instytucji pomagających ofiarom przemocy – o ile oczywiście ofiara zwróciła się w ogóle o taką pomoc. Należy pamiętać, że często świadkowie będą posiadali jedynie pośrednią wiedzę w tym zakresie – uzyskaną od ofiary. Sąd będzie musiał wnikliwie zbadać i ocenić pod kątem wiarygodności treść tych zeznań. Szczególnie że co raz częściej zarzuty stawiane współmałżonkowi nie są prawdziwe i zgłaszane są jedynie w celu osiągnięcia celu procesowego jakim jest uzyskanie orzeczenia o wyłącznej winie współmałżonka. Niestety powoduje to daleko idącą powściągliwość sądów w sprawach gdzie faktycznie ta przemoc się pojawiała.

Czy dokumenty mogą okazać się bardziej pomocne?

Dokumenty to przede wszystkim o orzeczenia sądów, organów, zaświadczenia z instytucji wspomagających ofiary przemocy domowej. Złożenie pozwu z żądaniem orzeczenia winy nie jest jedynym działaniem ofiar przemocy. Najczęściej w okresie poprzedzającym złożenie pozwu, zakładana jest Niebieska Karta, składane jest zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa, a nawet ofiara jest w posiadaniu prawomocnego wyroku skazującego współmałżonka za znęcanie się psychiczne nad małżonkiem (a nawet całą rodziną). Będą to bardzo ważne dowody w sprawie rozwodowej. Warto pamiętać, że sąd rozpoznający sprawę o rozwód, związany jest skazującym orzeczeniem sądu karnego, co oznacza że w ogóle nie bada już czy do tej przemocy dochodziło. Pozostaje ustalić wtedy czy drugi z małżonków przyczynił się do rozkładu pożycia małżeńskiego.

Skąd wziąć opinie i inne dowody?

REKLAMA

W tego typu sprawach mogą to być opinie prywatne uzyskane na przykład od psychologa prowadzącego zajęcia z ofiarą przemocy. Jeżeli małżonkowie mają małoletnie dzieci, to może zdarzyć się, iż w trakcie badania w OZSS zostaną ujawnione zachowania współmałżonka wykazujące znamiona przemocy psychicznej.

Istnieje również dosyć szeroka grupa bliżej nieokreślonych form dowodów. Zaliczyłabym do niej wszystkie wydruki, skany, prinstscreeny, sms, wiadomości z różnych komunikatorów internetowych takich jak na przykład Messenger, wiadomości mailowe, posty na portalach społecznościowych, a nawet wydruki historii przelewów. Chodzi tu o tytuły przelewów, które czasem nie pozostawiają większych wątpliwości, szczególnie w kontekście innych przeprowadzonych w sprawie dowodów.

Jak dobrze przygotować się do rozwodu w sytuacji, gdy jesteśmy ofiarami takiej przemocy?

Nie da się odpowiedzieć na to pytanie jednoznacznie. Nie wiem nawet czy da się do tego przygotować. Tak naprawdę w każdej sprawie może się przydarzyć coś całkowicie nieprzewidywalnego. I nie chodzi o brak możliwości przewidzenia zachowania czy działań drugiej strony, chodzi raczej o niemożność przewidzenia zachowania ofiary przemocy, szczególnie jeśli jej stan nie jest stabilny i nie korzysta ona z pomocy osób trzecich. Dlatego dla mnie podstawą jest ustalenie kondycji psychicznej mojego klienta. Czasem ten stan wyłącza w ogóle możliwość wchodzenia w długotrwały proces, szczególnie że nie ma uzasadnienia dla walki o winę za wszelką cenę. Jedno z pierwszych pytań, jakie zadaję na spotkaniu z klientem dotyczy opieki psychologicznej, to jest priorytet. Najpierw należy zadbać o zdrowie klienta, a dopiero później można w ogóle rozważać sens zgłaszania żądania orzeczenia o wyłącznej winie drugiego z małżonków. Powtarzam swoim klientom, że zwrócenie się do psychologa, czy psychiatry to nic złego, a wręcz przeciwnie – czasem należy to zrobić. Nie wyobrażam sobie sprawy o rozwód z walką o winę (a czasem jeszcze o kwestie dotyczące dzieci), w sytuacji gdy klient nie będzie w stanie tego psychicznie udźwignąć.

Warto pamiętać, że każda sprawa jest inna, każdy klient jest inny i wymaga innego podejścia i poprowadzenia przez trudny okres okołorozwodowy. To co u jednego klienta się sprawdzi, u innego nie będzie możliwe do wykonania, właśnie chociażby z uwagi na jego wrażliwość emocjonalną czy stan zdrowia.

Bardzo dziękuję za rozmowę.

Polecamy serwis: Rozwody

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowy zasiłek losowy i dodatkowe zasiłki opiekuńcze dla powodzian. To tylko niektóre zmiany proponowane przez rząd

Będzie nowelizacja ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi. Rada Ministrów przygotowuje wsparcie dla osób fizycznych i przedsiębiorców, którzy ucierpieli w wyniku powodzi.

Kolejne zmiany w szkołach. We wtorek, 24 września 2024 roku, zajmuje się nimi Rada Ministrów. Będą wprowadzone błyskawicznie

Kolejne zmiany w szkołach. We wtorek, 24 września 2024 roku, zajmuje się nimi Rada Ministrów. Będą wprowadzone błyskawicznie. Jest to konieczne z uwagi na sytuację popowodziową w niektórych placówkach.

Odpoczynek kierowcy w pojeździe. Wysokie kary we Francji, Niemczech i Belgii za nocleg w kabinie

Spory na tle przepisów europejskich dotyczących zakazów spędzania regularnego, 45-godzinnego odpoczynku kierowcy w pojeździe, toczą się od prawie 20 lat. Największe zmiany zostały wprowadzone w 2020 r. poprzez przepisy Pakietu Mobilności, który miał na celu poprawę warunków pracy kierowców oraz zapewnienie uczciwej konkurencji na rynku transportu drogowego. Kiedy kierowca może dostać mandat za spędzenie noclegu w kabinie i czy jest zobowiązany przedstawić rachunki za pobyt w hotelu?

Nowe świadczenie od ZUS w 2025 roku. Można zyskać 2520 zł miesięcznie, a 12 600 zł wyrównania. Jakie warunki trzeba spełnić?

Od przyszłego roku rusza nowy program wsparcia. Osoby pobierające rentę socjalną mogą liczyć na dodatkowe 2520 zł miesięcznie. Chociaż prawo do świadczenia powstaje już na początku roku, pierwsze wypłaty nastąpią dopiero wiosną. Oto szczegóły. 

REKLAMA

ZUS: 1500 zł albo 1900 zł na nianię dla małego dziecka co miesiąc. Dodatkowo budżet państwa finansuje część składek. Już od 1 października 2024 r.

Rodzice i opiekunowie dzieci do 3. roku życia będą mogli składać od 1 października 2024 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wnioski o świadczenia z programu „Aktywny Rodzic”. Ci, którzy pracują zawodowo, a ich dziecko w wieku od 12. do 35. miesiąca życia nie chodzi do żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego i nie jest pod opieką dziennego opiekuna, będą mogli skorzystać, że świadczenia „Aktywni rodzice w pracy” czyli z tzw. babciowego. Wsparcie wyniesie miesięcznie 1500 zł lub 1900 zł, jeżeli dziecko ma odpowiednie orzeczenie o niepełnosprawności. Jeśli rodzice podpiszą z opiekunką lub opiekunem umowę uaktywniającą, to budżet państwa pokryje również cześć kosztów składek. To szczególnie ważne dla osób w wieku emerytalnym, ponieważ tak zwiększą one podstawę emerytury - wyjaśnia Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS w województwie pomorskim.

25 września 2024 r. zajdą spore zmiany w firmach: zwłaszcza w kadrach, księgowości i administracji. Ustawa o sygnalistach wchodzi w życie ale rodzi wiele pytań

W dniu 25 września 2024 r. w życie wchodzi ustawa o sygnalistach i zobowiązuje firmy zatrudniające ponad 50 pracowników do wdrożenia wielu zmian organizacyjnych. Część przedsiębiorców przygotowywało się do zmian od dłuższego czasu - inni robią to na ostatnią chwilę, co może wywoływać chaos. – Zmiany są ważne przede wszystkim dla działów kadr, administracji i księgowości. Największa obawa dotycząca tych zmian jest taka, że będą one nieefektywne, bo nawet widząc pewne nieprawidłowości pracownicy będą obawiać się, że ich anonimowość nie zostanie zachowana – mówi Hanna Mojsiuk, prezes Północnej Izby Gospodarczej w Szczecinie. 

Pracodawców obciążają nowe obowiązki. Pamiętasz o tym? Sprawdź wymiary urlopów i okresy wypowiedzenia i nie narażaj się na karę.

Pracodawców obciążają nowe obowiązki. Pamiętasz o tym? Sprawdź wymiary urlopów i okresy wypowiedzenia i nie narażaj się na karę. W czasie zatrudnienia jego warunki się zmieniają, a pracodawca jako podmiot profesjonalny, musi informować o tym pracownika.

2520 zł dodatku dopełniającego od maja 2025 r., ale z wyrównaniem od stycznia 2025 r.? Wypłata z urzędu, świadczenie corocznie waloryzowane

2520 zł dodatku dopełniającego od maja 2025 r., ale z wyrównaniem od stycznia 2025 r.? We wtorek, 24 września sejmowa Komisja Polityki Społecznej i Rodziny zajmie się rozpatrzeniem poprawek zgłoszonych w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej.

REKLAMA

WSA: w sądach spory o odmowę przyznania „starego” świadczenia pielęgnacyjnego 2988 zł. Rodzice nie chcą "nowego" świadczenia

Od 1 stycznia 2024 r. obowiązuje "nowe" świadczenie pielęgnacyjne. Ale wciąż można otrzymać "stare". W praktyce nie jest to proste

Co w sytuacji gdy renta wdowia przekroczy limit?

Renta wdowia jest ograniczona limitem ustawowym. Wysokość tego nowego świadczenia dla wdów i wdowców nie może przekroczyć trzykrotności najniższej emerytury. Co będzie się działo w sytuacji gdy renta wdowia przekroczy ten limit? Co wówczas zrobi ZUS?

REKLAMA