Kto musi płacić podatek od darowizn i spadków w 2017 r.?

Czym jest kwota wolna od podatku?

Jest to kwota bezpośrednio określona w art. 9 ustawy o podatku od spadków i darowizn i wynosi:

• 9637 zł – jeżeli nabywcą spadku lub darowizny jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej - małżonek, wstępni (rodzice, również przysposabiający, dziadkowie), zstępni (syn, córka), pasierb, ojczym, macocha, rodzeństwo, teściowie, zięć, synowa;
• 7276 zł – jeżeli nabywcą spadku lub darowizny jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej - zstępni rodzeństwa (dzieci siostry) rodzeństwo rodziców (ciotki, wujkowie), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków (brat żony), małżonkowie rodzeństwa małżonków (mąż siostry męża), małżonkowie innych zstępnych (mąż wnuczki);
• 4902 zł – jeżeli nabywcą spadku lub darowizny jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej (pozostali nabywcy).

Jeżeli otrzymana przez nas darowizna bądź spadek nie przekracza wymienionych kwot (w zależności od tego, do której grupy podatkowej należymy), nie jesteśmy zobowiązani do zapłaty podatku.

Obowiązek podatkowy

W przypadku nabycia spadku o wartości przekraczającej powyższe kwoty zgodnie z art. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku, z chwilą wykonania zapisu zwykłego, dalszego zapisu lub polecenia, z chwilą zaspokojenia roszczenia o zachowek, z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku bądź z chwilą zarejestrowania aktu notarialnego poświadczającego dziedziczenie. W sytuacji otrzymania darowizny zobowiązanie podatkowe powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia.

Polecamy produkt: Darowizny, spadki, testamenty

Na podstawie art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, osoba, która otrzymała spadek lub darowiznę o wartości wyższej niż kwota wolna od podatku wskazana w ustawie, zobowiązana jest do złożenia zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych we właściwym urzędzie skarbowym w terminie miesiąca od powstania obowiązku podatkowego. Niniejsze pismo składa się wraz z dokumentami mającymi wpływ na określenie podstawy opodatkowania czyli wartości otrzymanego spadku bądź darowizny (np. odpis aktu notarialnego, kwity i faktury związane z pokryciem kosztów pogrzebu).

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 1992 r., III AZP 6/92 „Koszty pogrzebu, łącznie z nagrobkiem, potrąca się z podstawy opodatkowania według cen rynkowych za usługi (rzeczy) w dacie złożenia zeznania podatkowego.” Na skutek tego potrącenia kwota podatku jest niższa.

Termin płatności podatku od spadków i darowizn to 14 dni od dnia doręczenia podatnikowi decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość podatku.

Zobacz serwis: Podatki

Wysokość podatku

Sposób obliczania wysokości podatku jest określony w art. 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wysokość podatku jest zależna od wartości otrzymanej darowizny/spadku. Przykładowo, gdy darowizna/spadek wynoszą 10 000 zł, a nabywcą jest syn (I grupa podatkowa), od 10 000 zł odejmujemy kwotę wolną od podatku: 10 000 zł – 9 637 zł = 363 zł. Otrzymana kwota stanowi nadwyżkę. Według tabeli przedstawionej w art. 15 wartość podatku obliczona dla tej darowizny/spadku to 10,89 zł (363 x 3%).

Kolejny przykład dotyczy darowizny/spadku o wartości 233 000 zł, którego nabywcą była ciocia (II grupa podatkowa). Od 233 000 zł odejmujemy kwotę wolną od podatku przypisaną II grupie podatkowej czyli 233 000 zł – 7 276 zł = 225 724 zł (nadwyżka). Następnie musimy obliczyć „nadwyżkę od nadwyżki” czyli 225 724 zł – 20 556 = 205 168 zł. Zgodnie z tabelą ostatnie obliczenie to 205 168 zł x 12% + 1644,50 zł = 26 264,66 zł – stanowi podatek od tej darowizny/spadku.

Nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy podlega opodatkowaniu według stawki 20%, jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym w toku kontroli podatkowej na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony. Skutkiem wysokiej stawki podatkowej (20%) jest nieprzestrzeganie wskazanych w ustawie terminów do rozliczenia się z podatku.

Zwolnienie od podatku dla najbliższych

Na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od obowiązku opłaty podatku nabywców spadków bądź darowizn tj. małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Muszą oni jednak spełnić warunek zgłoszenia do urzędu skarbowego faktu nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Zobacz serwis: Sprawy rodzinne

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. 2016 poz. 205)