Nowelizacja prawa spadkowego

Aktualnie, w przypadku gdy spadkobierca nie złoży oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania wiadomości o tytule powołania do spadku (najczęściej od chwili śmierci spadkodawcy), to z mocy ustawy nabywa on spadek wprost (proste przyjęcie spadku), tj. bez ograniczeń, w szczególności bez ograniczeń w zakresie długów spadkowych. Zgodnie z uchwaloną nową ustawą o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw: brak oświadczenia spadkobiercy we skazanym powyżej terminie będzie jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Co to oznacza dla spadkobiercy?

Zmiana ta jest rewolucyjna, bowiem, w przypadku „przegapienia” terminu na złożenie oświadczenia w sprawie spadku, spadkobierca nabędzie spadek z ograniczeniem swojej odpowiedzialności tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku. Innymi słowy będzie ponosił ograniczoną odpowiedzialność za długi spadkowe. Ustawodawca zdecydował się na zmianę, bowiem rozwiązanie przewidziane w obowiązujących obecnie przepisach nie chroni należycie spadkobierców przed niespodziewaną odpowiedzialnością za długi spadkowe przewyższające wartość aktywów spadkowych. Dla nowelizacji przewidziano długie, sześciomiesięczne vacatio legis – aby wierzyciele, w szczególności instytucje finansowe, przygotowały się na wejście w życie nowych regulacji.  

Zobacz: Spadek 2016

Wskazać należy, że powyższe ograniczenie odpowiedzialności nie będzie miało jednak zastosowania, jeżeli spadkobierca podstępnie pominie w wykazie inwentarza lub podstępnie nie poda do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych. Ograniczenie to nie będzie miało zastosowania również wtedy, gdy spadkobierca  podstępnie uwzględni w wykazie inwentarza lub podstępnie poda do spisu inwentarza nieistniejące długi, np. poda do spisu pożyczkę, która została w rzeczywistości już uregulowana za życia spadkodawcy.

Kolejną nowością jest możliwość złożenia wykazu inwentarza przez spadkobiercę, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, zapisobiercę windykacyjnego lub wykonawcę testamentu. Wykaz ten powinien zostać złożony w sądzie albo przed notariuszem. W wykazie inwentarza z należytą starannością ujawnione mają być przedmioty należące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych, z podaniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku, a także długi spadkowe i ich wysokość według stanu z chwili otwarcia spadku. Nowelizacja przewiduje również możliwość uzupełnienia wykazu, w razie ujawnienia przedmiotów bądź długów spadkowych po uprzednim złożeniu wykazu. Ustawodawca nie zrezygnował ze spisu inwentarza wykonywanego przez komornika, który działać będzie np. w wyniku realizacji postanowienia o zabezpieczeniu spadku.

Zobacz serwis: Postępowanie spadkowe