Prawo spadkowe - praktyczne uwagi

W przypadku dziedziczenia przez osobę małoletnią (która nie ukończyła 18 roku życia) z mocy ustawy dziedziczy ona z dobrodziejstwem inwentarza. W sytuacji jednak kiedy chce przyjąć bez takiego ograniczenia lub go odrzucić, konieczne jest złożenie oświadczenia woli w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziała się o tytule powołania. 

Prawidłowe odrzucenie spadku składa się z dwóch etapów.

I. Uzyskanie zgody sądu opiekuńczego na złożenie oświadczenia woli o odrzuceniu spadku.

II. Wystąpienie do sądu spadku, w którym składa oświadczenie o jego odrzuceniu w imieniu małoletniego.

Tego rodzaju oświadczenia składa przed Sądem przedstawiciel ustawowy którym jest najczęściej rodzic.

Polecamy: Spadek 2016

Przykład:

Małżeństwo ma 2 miesięczne dziecko.  Umiera ojciec, spadek odrzuciła żona,  spadek składa się wyłącznie z długów, matka chce złożyć oświadczenie w imieniu dziecka o odrzuceniu spadku.

Wcześniej zaledwie kilka lat temu, termin 6 miesięcy liczony był łącznie z prowadzonym postępowaniem o uzyskanie zgody na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego przez przedstawiciela ustawowego. Często się zdarzało, że  w trakcie toczącego się postępowania przed Sądem opiekuńczym termin 6 miesięcy upływał.  Powyższe termin nie podlegał przywróceniu, w efekcie z przyczyn faktycznych i nie zawinionych przez stronę nie było możliwe złożenie niniejszego oświadczenia. W konsekwencji instytucja prawna- przyjęcia bądź odrzucenia spadku przez małoletniego oznaczała fikcję prawną.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza

Przykład:

Mąż zmarł 1  stycznia 2000 r.  Żona wystąpiła do Sądu opiekuńczego 15 stycznia o wyrażenie zgody na zrzeczenie się dziedziczenia w imieniu małoletniego. Postępowanie zakończyło się 22 lipca 2000 r.

Obecnie sądy mniej rygorystycznie rozumieją upływ 6 miesięcznego terminu. Aktualna linia orzecznicza  traktuje etap uzyskania zgody przed sądem opiekuńczym na zrzeczenie się dziedziczenia jako  powodujące zawieszenie terminu przedawnienia. Oznacza to, że w tym czasie termin nie biegnie. Z momentem uprawomocnienia się orzeczenia podlega on dalszemu biegowi, ale od momentu, w którym uległ zawieszeniu.

Przykład:

Mąż zmarł 1  stycznia 2000 r.  Żona wystąpiła do Sądu opiekuńczego 15 stycznia o wyrażenie zgody na zrzeczenie się dziedziczenia w imieniu małoletniego. Postępowanie zakończyło się 22 lipca 2000 r. Pomiędzy złożeniem wniosku, a śmiercią męża upłynęło 14 dni. Okres toczącego się postępowania powoduje zawieszenie biegu przedawnienia. Od momentu uprawomocnienia się orzeczenia Sądu opiekuńczego matce pozostało jeszcze 5 i pół miesiąca na złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku.