Czy w separacji się dziedziczy?

• Kiedy sąd orzeka separację?
• Separacja a dziedziczenie po małżonku

Kiedy sąd orzeka separację?

Sąd może orzec separację, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia. Z odpowiednim pozwem może wystąpić zarówno mąż, jak i żona. 

Pomimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Gdy zaś małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie ich zgodnego wniosku. 

Separacja a dziedziczenie po małżonku

Jak stanowi art. 61⁴ § 1. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, chyba że ustawa stanowi inaczej.

W praktyce oznacza, iż żona, będąca w separacji orzeczonej przez sąd może dziedziczyć po mężu (i na odwrót) na podstawie testamentu. Nie jest to jednak możliwe w przypadku dziedziczenia ustawowego.

Kwestia ta została również uregulowana w art. 935¹ Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym przepisów o powołaniu do dziedziczenia z ustawy nie stosuje się do małżonka spadkodawcy pozostającego w separacji.

Należy też pamiętać, iż małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie separacji z winy tego małżonka, a żądanie było uzasadnione. 

Mowa tu oczywiście o separacji orzekanej przez sąd. 

Istnieje też pojęcie separacji faktycznej, gdy małżonkowie przez jakiś czas żyją w rozłączeniu. Taka faktyczna separacja nie ma wpływu na dziedziczenie małżonków po sobie. Jeżeli zatem nie została orzeczona przez sąd, to małżonek dziedziczy również z mocy ustawy. W takiej sytuacji w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni wprawdzie w częściach równych, jednak część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

Podstawa prawna: