REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dziedziczenie gospodarstw rolnych

Subskrybuj nas na Youtube
Specjalne zasady dziedziczenia dotyczą wyłącznie gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni przekraczającej 1ha.
Specjalne zasady dziedziczenia dotyczą wyłącznie gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni przekraczającej 1ha.

REKLAMA

REKLAMA

Prawo spadkowe w okresie PRL rygorystycznie podchodziło do dziedziczenia gospodarstw rolnych- w szczególności dążyło do utrzymania ziemi w rękach rolników. Stąd nie wszyscy spadkobiercy ustawowi mogli dziedziczyć ziemię rolną.

Obecna sytuacja

REKLAMA

14 lutego 2001 roku weszło w życie orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego znoszące restrykcje w zakresie dziedziczenia gospodarstw rolnych. W związku z powyższym wszystkie spadki otwarte po tej dacie podlegają zasadom ogólnym.

Problem dotyczy jednak spadków otwartych wcześniej. Jeśli więc spadkodawca będący właścicielem gospodarstwa rolnego zmarł przed datą wejścia w życie ww. orzeczenia, dziedziczenie podlega starym regułom. Te niestety zmieniały się kilkukrotnie od czasu 1964 r. (z tego roku pochodzi kodeks cywilny) stąd w niniejszym artykule przedstawimy stan prawny na lata 1991-2001, czyli przepisy obowiązujące bezpośrednio przed orzeczeniem TK.

Zobacz też: Jakie przepisy stosuje się przy dziedziczeniu gospodarstw rolnych?

Czego dotyczy dziedziczenie „specjalne”

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

W tym miejscu należy przybliżyć kwestię definicji gospodarstwa rolnego z przepisów kodeksu cywilnego. Otóż zgodnie z art. 55(3) kodeksu cywilnego za gospodarstwo uważa się: „grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.”

Oznacza to, że nie zawsze mimo rolnego charakteru ziemi mamy do czynienia ze specjalnymi zasadami dziedziczenia. Jeśli np. w skład spadku wchodziła działka o charakterze rolnym- która nigdy nie była wykorzystywana w tym charakterze – spadkodawca nie był zaś rolnikiem, spadek jest i był dziedziczony na zasadach ogólnych.

Jeśli jednak w skład spadku wchodzi uprawiana ziemia, oraz budynki gospodarcze, zwierzęta czy maszyny rolnicze – mamy do czynienia z gospodarstwem stanowiącym, lub mogącym stanowić pewną całość. Ta całość jest jednocześnie wyłączona z dziedziczenia na zasadach ogólnych.

Specjalne zasady dziedziczenia dotyczą wyłącznie gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni przekraczającej 1ha.

Pozostałe składniki majątku spadkodawcy (np. samochód osobowy, czy mieszkanie w mieście)- podlegały ogólnym zasadom dziedziczenia.

Kto co do zasady dziedziczył gospodarstwo rolne

Pierwszeństwo w dziedziczeniu gospodarstwa rolnego mieli spadkobiercy posiadający określone w kodeksie cywilnym (a w latach wcześniejszych w uszczegółowianych w rozporządzeniach) przymioty. Oznacza to, że pojawiała się podwójna kwalifikacja. Z jednej strony należało być spadkobiercą ustawowym (z grona osób wskazanych w przepisach ogólnych prawa spadkowego), z drugiej ponadto należało wykazać się określonymi kwalifikacjami lub wypełniać inne przesłanki przepisów.

  Spadkobiercy dziedziczyli z ustawy gospodarstwo rolne, jeżeli w chwili otwarcia spadku:

1) stale pracowali bezpośrednio przy produkcji rolnej albo

2) mieli przygotowanie zawodowe do prowadzenia produkcji rolnej, albo

3) byli małoletni bądź też pobierali naukę zawodu lub uczęszczali do szkół, albo

4) byli trwale niezdolni do pracy.

Z uwagi na to, że aby spadek był objęty starymi przepisami musiał byćotwarty przed 2001 rokiem, należy pamiętać , że ważne było wypełnianiektórejś z przesłanek W DACIE ŚMIERCI SPADKODAWCY.

W chwili obecnej jedyny syn spadkodawcy jest pełnoletni i nie prowadzi działalności rolniczej. W dniu śmierci ojca miał jednak 11 lat. W tej sytuacji, mimo iż postępowanie toczy się gdy jest pełnoletni – będzie dziedziczył z uwagi na spełnienie jednej z przesłanek dziedziczenia w momencie śmierci ojca.

Zobacz również: Jakie przepisy stosuje się przy dziedziczeniu gospodarstw rolnych?

Co gdy żyjący spadkobiercy ustawowi nie spełniali przesłanek

Przepisy o dziedziczeniu gospodarstw rolnych pozwalały na odsunięcie od dziedziczenia określonych w niej składników majątku spadkodawcy jego żyjących spadkobierców ustawowych.

W szczególności:

  • Wnuki spadkodawcy, które w chwili otwarcia spadku odpowiadały warunkom przewidzianym w ww. normach, dziedziczyły gospodarstwo rolne także wtedy, gdy ich ojciec lub matka nie spełniali tych warunków.
  • W dalszej kolejności, jeśli nikt ze zstępnych spadkodawcy nie spełniał warunków, gospodarstwo dziedziczyło jego rodzeństwo. Jeśli zaś z kolei one nie spełniało warunków gospodarstwo mogły odziedziczyć ich zstępni.

Przykład: Żadne z dzieci spadkodawcy(wdowca) nie spełniało warunków ustawowych do dziedziczenia z ustawy, również jego rodzeństwo nie mogło dziedziczyć. Spadek mógł przypaść dopiero małoletniemu synowi jego brata. Stąd wszyscy wcześniejsi spadkobiercy zostali odsunięci od dziedziczenia tej części spadku, która składała się z gospodarstwa rolnego.

Kiedy dziedziczenie podlegało zasadom ogólnym

Normy specjalne dotyczące dziedziczenia gospodarstw rolnych nie były wykorzystywane w sytuacji, w której nikt z osób wymienionych w poprzednim akapicie nie spełniał warunków przewidzianych w ustawie, lub jeśli wszyscy ewentualni spadkobiercy byli trwale niezdolni do pracy.

W takiej sytuacji dziedziczenie podlegało zasadom ogólnym.

Zobacz również serwis: Spadki

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZUS: te osoby nie dostaną 800 plus za czerwiec 2025 r.

ZUS informuje, że tylko osoby, które prześlą do 30 czerwca 2025 r. wniosek o 800+ - dostaną świadczenie na dziecko za cały nowy okres wypłat, który trwa od czerwca 2025 r. do maja 2026 r. Natomiast jeżeli ktoś złoży wniosek w lipcu, już nie będzie mógł otrzymać świadczenia wychowawczego za czerwiec.

Wyższe maksymalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatku funkcyjnego dla pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru oraz powołania od 1 lipca 2025 r. (limit 21 043,57 zł) [NOWY PROJEKT ROZPORZĄDZENIA]

W piątek, 20 czerwca 2025 r. w wykazie prac legislacyjnych rządu pojawił się kolejny już projekt dotyczący wynagrodzeń pracowników samorządowych. Tym razem chodzi o podwyższenie kwot maksymalnego poziomu wynagrodzeń i dodatku funkcyjnego.

Karol Nawrocki zapowiada pierwsze inicjatywy już 7 sierpnia: Nie dam oszukać 11 milionów Polaków

Karol Nawrocki, prezydent elekt Rzeczypospolitej Polskiej, zapowiedział, że już dzień po zaprzysiężeniu — 7 sierpnia — zaprezentuje pierwsze inicjatywy legislacyjne. Podczas rodzinnego pikniku „Wygrała Polska” w Pułtusku zapewnił, że jego prezydentura będzie oparta na pracy, dialogu i obronie interesu narodowego.

Płać długi za lokal, nawet jeśli w nim nie mieszkasz: kontrowersyjny wyrok sądu

W najnowszym komunikacje biuro Rzecznika Spraw Obywatelskich podzieliło się kolejną kontrowersyjną sprawą. Tym razem w obiegu prawnym funkcjonuje tytuł wykonawczy, który nie miał merytorycznych podstaw, jest niesprawiedliwy i krzywdzący. Dla kogo? Wtedy jeszcze dla dziecka, teraz już dla pełnoletniej kobiety. Chodzi o to, że córka wraz z matką ma płacić dług za lokal komunalny, mimo że córka przebywała przez kilka lat w domu dziecka i formalnie nie mieszkała w mieszkaniu, a matka miała do niej ograniczone prawa. Rzecznik Praw Obywatelskich złożył skargę nadzwyczajną, bo nakaz sądu mógł dość istotnie naruszyć prawa obywatelskie konstytucyjnie zagwarantowane.

REKLAMA

Jak chronić dziecko przed przemocą online. Kontrola rodzicielska to za mało, a problem narasta

Grooming, hejt, przemoc emocjonalna czy społeczne wykluczenie nie zawsze objawiają się w postaci dramatycznych komunikatów. Często są to pojedyncze sygnały, ukryte między wierszami codziennych zachowań. Dlatego coraz większym wyzwaniem nie jest już tylko chronienie dziecka, ale jak to robić, nie wchodząc z butami w jego prywatność.

Zakaz wprowadzania psów i innych zwierząt do parku i co dalej? RPO interweniuje

Właściciele pupili nie są zachwyceni! W jednym z miast w Polsce Rada Miejska ustanowiła zakaz wprowadzania psów i innych zwierząt do tamtejszego parku rekreacyjnego oraz miejsca rekreacyjnego zwanego zalewem. Jeszcze w 2024 r. do Urzędu Miejskiego wpłynęła petycja dotycząca wprowadzenia zmiany przepisów porządkowych tego zakazu, jednak w uchwale uznano petycję za bezzasadną. Sprawą zajął się więc sam Rzecznik Praw Obywatelskich - szczególnie, że osoby z niepełnosprawnościami mają ustawowo zagwarantowane prawo poruszania się z psami asystującymi w miejscach użyteczności publicznej. Co odpowie Burmistrz na interwencję RPO?

PFRON: Dopłaty do samochodu. 3500 całkowicie niesamodzielnych osób odeszło z kwitkiem. Samochód ma jednak 1500 osób

Osobom niepełnosprawnym (wyłącznie stopień znaczny i to taki, że wyklucza możliwość samodzielnego przenoszenia ciała z wózka inwalidzkiego do np. łóżka) nie jest łatwo otrzymać dofinansowanie z programu PFRON „SAM! Mobilność osób z niepełnosprawnością” („Samodzielność – Aktywność – Mobilność!” Mobilność osób z niepełnosprawnością). Dofinansowanie może objąć samochód wart aż 300.000,00 zł (wariant 1) albo 230 000 zł (wariant 2). Większość osób niepełnosprawnych odchodzi bez dofinansowania. Tak wynika z listu czytelnika do redakcji Infor.pl.

3000 zł kary za wulgaryzmy w proteście wyborczym. Wyborca obraził Prezydenta, I prezesa SN, przewodniczącego PKW i sędziów. Najpóźniej 2 lipca orzeczenie o ważności wyborów

Sąd Najwyższy poinformował 21 czerwca 2025 r, że orzekł 3 tys. zł grzywny dla wyborcy, który w treści protestu wyborczego użył obraźliwych sformułowań m.in. pod adresem prezydenta, I prezes SN, a także przewodniczącego PKW - przekazał sąd w komunikacie. Głos w sprawie protestów zabrał premier Donald Tusk.

REKLAMA

Dodatek za urlop w 2025 r. Czy trzeba wykorzystać 14 kolejnych dni na wypoczynek?

Świadczenie urlopowe nie jest wypłacane wszystkim pracownikom. Dla wielu stanowi jednak zachętę do nieprzerwanego wykorzystania 14 dni kalendarzowych na wypoczynek. Czy przepisy powinny być bardziej elastyczne? Czym świadczenie urlopowe różni się od tzw. wczasów pod gruszą?

Rząd proponuje niepełnosprawnym: Zgodzisz się na stratę 847 zł do 10 164 zł. Ale Twój opiekun uniknie kłopotów ze świadczeniem pielęgnacyjnym

W ustawie o świadczeniu wspierającym są co najmniej 3 luki w przepisach. Wynikają z konieczności zwrotu świadczenia pielęgnacyjnego po ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia przez WZON. Przepisy przewidują możliwość uniknięcia zwrotu świadczenia pielęgnacyjnego przez opiekuna osoby niepełnosprawnej (stopień znaczny). Wystarczy zrezygnować z wypłaty świadczenia wspierającego za okres rozpatrywania wniosku w WZON. Oznacza to jednak często stratę miesięcznie 847 zł (za okres np. 6 miesięcy) wyliczone z formuły (4134 zł – 3287 zł). Przy 12 miesiącach opóźnienia w przyznaniu punktów z poziomu wsparcia daje to 12 x 847 zł

REKLAMA