Zgłoszenia naruszeń prawa pracy dokona pracownik, były pracownik, funkcjonariusz, żołnierz zawodowy, zleceniobiorca, stażysta, wolontariusz a nie sygnalista

• Zgłoszenia naruszeń prawa pracy dokona pracownik, były pracownik, funkcjonariusz, żołnierz zawodowy, zleceniobiorca, stażysta, wolontariusz a nie sygnalista
• Kto może być sygnalistą? 
• Sygnalista: kiedy wchodzi w życie ustawa? Czy uchwalono ustawę o ochronie sygnalistów?
• Brak obowiązku zgłoszeń. Nie chcesz być sygnalistą nie musisz

Zgłoszenia naruszeń prawa pracy dokona pracownik, były pracownik, funkcjonariusz, żołnierz zawodowy, zleceniobiorca, stażysta, wolontariusz a nie sygnalista

Na posiedzeniu w dniu 5 czerwca 2024 r. Senat RP przyjął rządową ustawę o ochronie pracowników zgłaszających naruszenie prawa, ale zgłosił poprawki. Sejm będzie musiał się tym przyjrzeć:

Celem proponowanych przepisów jest ochrona osób zgłaszających naruszenie prawa niezależnie od podstawy i formy świadczenia pracy lub pełnienia służby. Zgłoszenia będzie mógł dokonać pracownik, były pracownik, funkcjonariusz, żołnierz zawodowy, zleceniobiorca, stażysta czy wolontariusz. Ustawa ma służyć tym ludziom, którzy ponoszą ryzyko w imię troski o dobro wspólne.

Jak podkreśla Minister Rodziny i Pracy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk:

Pracownik na budowie, który zgłosi, że szef nie gwarantuje podstawowych środków bezpieczeństwa i higieny pracy. Urzędnik, który zgłosi, że jego przełożony ustawia przetargi. Funkcjonariusz, który zgłosi, że inni funkcjonariusze nielegalnie inwigilują obywateli. Każda z tych osób działa na rzecz dobra wspólnego. Każda z tych osób dziś jest narażona na działanie odwetowe, na utratę pracy, na degradację, na ograniczenie wynagrodzenia. Obowiązkiem państwa jest otoczyć te osoby ochroną.

Kto może być sygnalistą? 

Poprawki Senatu wynikają prawdopodobnie z tego, że zakres podmiotowy dyrektywy jest taki, że dyrektywę stosuje się do osób dokonujących zgłoszenia, pracujących w sektorze prywatnym lub publicznym, które uzyskały informacje na temat naruszeń w kontekście związanym z pracą, w tym co najmniej do:

• osób posiadających status pracownika w rozumieniu art. 45 ust. 1 TFUE (pracowników wewnątrz Unii), w tym urzędników służby cywilnej;
• osób posiadających status osób prowadzących działalność na własny rachunek w rozumieniu art. 49 TFUE (swoboda prowadzenia przedsiębiorstwa);
• akcjonariuszy lub wspólników oraz osób będących członkami organu administrującego, zarządzającego lub nadzorczego przedsiębiorstwa, w tym członków niewykonawczych, a także wolontariuszy i stażystów, bez względu na to czy otrzymują oni wynagrodzenie;
• osób pracujących pod nadzorem i kierownictwem wykonawców, podwykonawców i dostawców;
• osób dokonujących zgłoszenia w przypadku, gdy dokonują one zgłoszenia lub ujawnienia publicznego informacji na temat naruszeń, jakie uzyskały w ramach stosunku pracy, który już ustał;
• osób dokonujących zgłoszenia, których stosunek pracy ma zostać dopiero nawiązany, w przypadku gdy informacje na temat naruszeń uzyskano w trakcie procesu rekrutacji lub innych negocjacji poprzedzających zawarcie umowy.

W konkretnych już i stosownych przypadkach środki ochrony osób dokonujących zgłoszenia stosuje się również do:

• osób pomagających w dokonaniu zgłoszenia;
• osób trzecich powiązanych z osobami dokonującymi zgłoszenia, które mogą doświadczyć działań odwetowych w kontekście związanym z pracą, takich jak współpracownicy lub krewni osób dokonujących zgłoszenia;
• podmiotów prawnych, które stanowią własność osoby dokonującej zgłoszenia, dla których taka osoba pracuje lub które są w inny sposób z nią powiązane w kontekście związanym z pracą.

Sygnaliści w administracji publicznej. Przewodnik dla pracodawców

Sygnalista: kiedy wchodzi w życie ustawa? Czy uchwalono ustawę o ochronie sygnalistów?

Ustawa z dnia 23 maja 2024 r. o ochronie sygnalistów (dalej jako: ustawa) nie jest jeszcze uchwalona [informacja według sanu na dzień 7 czerwca 2024 r.]. Ustawa dotyczy wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady, której celem jest poprawa egzekwowania prawa i polityk UE w określonych dziedzinach przez ustanowienie wspólnych minimalnych norm zapewniających odpowiedni poziom ochrony osób zgłaszających naruszenie prawa UE. Chodzi o: dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz. Urz. UE L 305 z 26.11.2019, str. 17, Dz. Urz. UE L 347 z 20.10.2020, str. 1, Dz. Urz. UE L 265 z 12.10.2022, str. 1 oraz Dz. Urz. UE L 150 z 09.06.2023, str. 40, dalej jako: dyrektywa). Pozostaje czekać na głosowanie w Sejmie i w ostateczności podpis Prezydenta. Wydaje się, że ustawa nie wejdzie wcześniej w życie niż we wrześniu 2024 r. 

Sygnaliści w firmie. Przewodnik dla pracodawców

Brak obowiązku zgłoszeń. Nie chcesz być sygnalistą nie musisz

Przepisy prawa nie nakładają obowiązku dokonywania zgłoszeń. Jeżeli pracownik zauważy nieprawidłowość, musi sam zdecydować czy chce dokonać zgłoszenia czy nie. W przypadku, gdy się na to  zdecyduje, będzie chroniony przez prawo. Warunkiem jest, by zgłaszający był przekonany, że przekazywane przez niego informacje są prawdziwe. Tożsamość sygnalisty będzie zachowana w tajemnicy.