Przepisy konsumenckie w Polsce

Polska, podobnie jak inne państwa Unii Europejskiej, przyjęła zwarty system aktów prawnych, które zabezpieczają interesy zdrowotne i ekonomiczne konsumentów. Każdy przedsiębiorca jest zobowiązany do ich przestrzegania.

Aktem najwyższej rangi jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.

W swoim Artykule 76 stanowi ona: „władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony określa ustawa.” Podobne sformułowanie znajdziemy w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Treść wspomnianego artykułu Konstytucji wprowadzają w życie ustawy oraz wydawane na ich podstawie akty prawne niższego rzędu.

W tym miejscu należy wprowadzić rozróżnienie między przepisami odnoszącymi się do bezpieczeństwa zdrowotnego konsumentów oraz tymi, które służą zabezpieczeniu ich interesów ekonomicznych. Niniejsza publikacja jest poświęcona tym drugim. Zainteresowanych regulacjami dotyczącymi ogólnego bezpieczeństwa produktów odsyłamy do innych publikacji UOKiK oraz do zasobów internetowych.

Wśród aktów prawnych mających znaczenie dla ochrony konsumentów w Polsce wymienić należy kilka ustaw.

Przede wszystkim jest to Kodeks cywilny. Określa on ogólne warunki zawierania umów. Warto w tym miejscu podkreślić, że umowy zawierane przez przedsiębiorców z konsumentami są tylko jednym z wielu przypadków umów funkcjonujących w obrocie gospodarczym. Z racji szczególnego charakteru tej relacji, umowy konsumenckie zostały dokładnie sprecyzowane w innych ustawach. Wszędzie jednak tam, gdzie brak szczegółowych uregulowań, stosuje się Kodeks cywilny.

Kodeks cywilny zawiera ponadto szereg istotnych przepisów – na przykład definicję konsumenta czy uregulowania dotyczące klauzul w tak zwanych wzorcach umownych (umowach, których konsument nie negocjuje, a jedynie przystępuje akceptując w całości bądź w całości odrzucając). Zagadnienia te będą szerzej omówione w następnych częściach.

Warto znać również ustawę o sprzedaży konsumenckiej. Zawiera ona między innymi warunki zawierania umów z konsumentami – w tym zakres informacji, jakie powinni otrzymać. Ustawa reguluje także kwestie związane z odpowiedzialnością za towar oraz z reklamacjami.

Zobacz również serwis: Reklamacje

Zagadnienia związane z informowaniem konsumentów zawierają również ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Pierwsza obejmuje między innymi katalog takich działań przedsiębiorców, które są zakazane, ponieważ w sposób istotny zniekształcają decyzje handlowe konsumentów. Druga z wymienionych ustaw określa między innymi takie formy reklamy, które są niedozwolone.