Strona główna » Prawo » Konsument i umowy » Umowy » Postanowienia ogólne » Kiedy zobowiązanie jest solidarne

Kiedy zobowiązanie jest solidarne

13 października 2008, 06:00

Łukasz Matys

Co to jest solidarność zobowiązania? Jakie są skutki zobowiązania solidarnego?

Umowę podpisują zawsze dwie strony (np. sprzedający-kupujący, wynajmujący-najemca, zleceniodawca-zleceniobiorca). Może się jednak zdarzyć, że po jednej stronie umowy będzie występować więcej niż jeden podmiot.

Sytuacje takie są często spotykane. Dwie osoby kupują nieruchomość, trójka znajomych ze studiów wynajmuje mieszkanie, kilka osób wspólnie zobowiązuje się wykonać jakąś rzecz w ramach umowy o dzieło. Możemy mieć również sytuację odwrotną - dwoje współwłaścicieli sprzedaje samochód, trzy osoby zlecają adwokatowi zastępowanie ich w na wspólnym procesie. Jak zatem widać przypadki takie mają często miejsce.

Solidarność

O zobowiązaniu solidarnym mówimy gdy po jednej stronie umowy występuje więcej niż jedna osoba, np. Piotr K. i Justyna G. kupują wspólnie nieruchomość.

Solidarność musi wynikać z umowy lub przepisu prawa. Nigdy się jej nie domniemywa. Wierzyciele (dłużnicy) muszą zgodzić się na to, aby występować jako uprawnieni (zobowiązani) solidarni.

Piotr K i Justyna G. kupują razem samochód. Należy zaznaczyć w treści umowy, że występują oni jako kupujący solidarni. Brak takiego zapisu spowoduje, iż nie będziemy mieli do czynienia z solidarnością.

Solidarność może wynikać również z ustawy. Często bowiem sam przepis prawa stanowi, że jakieś zobowiązania są solidarne.

Najpopularniejsze przykłady solidarności wynikającej z ustawy to:

wyrządzenie szkody czynem niedozwolonym, za który odpowiada kilka osób,
zbycie gospodarstw rolnego lub przedsiębiorstwa,
odpowiedzialność wspólników spółki cywilnej za zobowiązania spółki,
odpowiedzialność współspadkobierców za długi spadkowe ciążące na nich do chwili działu spadku,
odpowiedzialność nabywcy i zbywcy spadku za długi spadkowe wobec wierzycieli spadkowych.

Istnieją też wypadki, gdy solidarność co prawda wynika z przepisów prawa, ale można ją wyłączyć umową stron. Są to sytuacje:

gdy kilka osób zaciągnęło zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia,
gdy kilka osób wzięło do używania rzecz w ramach umowy użyczenia,
gdy kilka osób dało lub przyjęło zlecenie,
gdy kilka osób wspólnie dało lub wzięło rzecz na przechowanie,
gdy poręczyciela i dłużnik odpowiadają za długi spadkowe,
gdy dłużnicy zobowiązani są do świadczenia podzielnego, jeżeli wzajemne świadczenie wierzyciela jest niepodzielne.

Co daje solidarność?

W wypadku solidarności można wyodrębnić dwie sytuacje:

Solidarność dłużników - jest kilku dłużników zobowiązanych solidarnie do spełnienia jednego świadczenia;
Solidarność wierzycieli - jest kilku wierzycieli uprawnionych solidarnie do pewnego świadczenia.

W wypadku solidarności dłużników, wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych dłużników.

Piotr K. i Andrzej G. i Roman Z. kupują wspólnie od Marii O. samochód. Jego cenę ustalono na 6.500 zł. W umowie zaznaczono, że będą odpowiadać solidarnie za zobowiązania dotyczące kupna tego samochodu. Wierzyciel Maria O. może żądać zapłaty całości ceny:

od Piotra K.,
od Andrzeja G.,
od Romana Z.,
od Piotra K. i Andrzeja G. (łącznie),
od Andrzeja G. i Romana Z. (łącznie),
od Piotra K. i Romana Z. (łącznie),
od Piotra K., Andrzeja G. i Romana Z. (łącznie).

Jak zatem widać wierzyciel w takim wypadku ma dużą swobodę i łatwość w dochodzeniu roszczeń.

W wypadku wierzycieli solidarnych, dłużnik może spełnić całe świadczenie do rąk jednego z wierzycieli, a przez zaspokojenie któregokolwiek z wierzycieli dług wygasa względem wszystkich

Przykład:

Anna Z., Piotr F. i Marta F. sprzedali samochód Pawłowi J. Samochód stanowi współwłasność sprzedających tak więc są oni wierzycielami solidarnymi z mocy prawa. Paweł J. może zapłacić całość ceny któremuś z wierzycieli (np. Marcie F.) i w ten sposób zwolni się ze zobowiązania.

Każdy z wierzycieli solidarnych może wytoczyć powództwo o spełnienie świadczenia. Nie musi mieć na to zgody pozostałych wierzycieli. W razie wytoczenia powództwa przez jednego z wierzycieli, dłużnik powinien spełnić świadczenie do jego rąk.

Podzielne lub niepodzielne

Jak zatem widać nie każde zobowiązanie, gdzie po jednej ze stron występuje kilka podmiotów, będzie solidarne. Jeżeli nie wynika to z umowy lub przepisu prawa, nie możemy dłużników (wierzycieli) traktować jako solidarnych.

Wtedy mamy do czynienia z zobowiązaniami podzielnymi lub niepodzielnymi

Zobowiązanie jest podzielne wtedy gdy zarówno dług, jak i wierzytelność dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli.

Przykład:

Jan B. i Stanisław H. 3 tony koksu za 3000 zł. Zarówno 3 tony koksu jak i 3000 zł. można podzielić na dwie niezależne od siebie części. Jest to więc zobowiązanie podzielne.

Zobowiązanie jest natomiast niepodzielne jeżeli długu i wierzytelności nie da rady podzielić na tyle części ilu jest dłużników lub wierzycieli.

Przykład:

Jan B. i Stanisław H. kupili wspólnie krowę. W tym przypadku mamy do czynienia z zobowiązaniem niepodzielnym gdyż krowy nie można podzielić na dwie części.

Chcesz dowiedzieć się więcej, sprawdź »