Umowa franczyzowa - najważniejsze elementy

Sposób na rozkręcenie własnego biznesu przy wsparciu doświadczonego partnera

Umowa franczyzowa to typ umowy nienazwanej, która reguluje współpracę pomiędzy dawcą franczyzy (franczyzodawcą), a jej biorcą (franczyzobiorcą). Umowa ma charakter komercyjny i jest wypełnieniem jednego z celów strategicznych franczyzodawcy, a precyzując - skalowania swojego biznesu.

Polecamy: Pracodawca w kryzysie

Umowa franczyzowa jest obecnie bardzo częstą formułą współpracy w biznesie. Nie sposób przejść ulicą miejscowości gminnej, małego miasteczka, albo dużej aglomeracji nie mijając marki franczyzowej. Popularność tego rozwiązania szacowana jest na liczbę systemów franczyzowych w Polsce, które przekracza 1300.

Wiele osób uważa, że własny biznes tworzony w ramach systemu franczyzowej, poprzez wykupienie pakietu franczyzy jest jedną z najlepszych dróg do osiągnięcia zysku. Co przeważa za ich opinią? Często podawany fakt, że ryzyko niepowodzenia we własnej działalności gospodarczej we franczyzie jest mniejsze. Kolejnym faktem mogą być, a przynajmniej w pierwszej fazie zainteresowania - oszacowania finansowe ze strony franczyzodawcy (np. gwarantowany przychód miesięczny).

Umowa franczyzowa często jest jak małżeństwo. Bez dialogu, a niekiedy rzeczowego i merytorycznego kompromisu może być niezwykle trudno o przejrzystą i dobrą współpracę biznesową.

Uczestnicząc w co najmniej kilku grupach na temat franczyzy i skalowania biznesu bardzo często zdarza mi się czytać negatywne komentarze osób które zawarły związek biznesowy jak wyżej. Będąc w pełni świadom naszych tradycyjnych przywar można prawie od razu stwierdzić, że tam gdzie jest wyśmienicie finansowo czy też biznesowo nie potrzeba się chwalić, a tam gdzie emocje negatywne biorą górę i przesłaniają horyzont, zaczynają się nieracjonalne inwektywy.

Istota umowy

Od czego zależy wszystko to co napisane wyżej? Od prawidłowo skonstruowanej, zaakceptowanej przez dwie strony i co najważniejsze zrozumianej umowy franczyzowe. Temu też poświęcę ten artykuł.

Umowa franczyzy to typ umowy nienazwanej. To również i przede wszystkim dokument prawny, w którym kompleksowo ujęta jest dokonywana transakcja. Przedmiotem tej transakcji jest udostępnienie know-how franczyzobiorcy danej marki przez franczyzodawcę. Kompleksowość tego dokumentu nie powinna skupiać się na szczegółowym opisaniu modelu biznesowego, ale przede wszystkim na sprawiedliwym i zrozumianym modelu współpracy dwóch stron z uwzględnieniem określonych mechanizmów kontrolnych, które pozwalają na zachowanie spójności autorskiego systemu. Umowa stanowi podstawę w stosunku do współpracy między franczyzodawcą a franczyzobiorcą.

W przypadku umowy franczyzy nie sposób bazować na rozwiązaniu uniwersalnym, dostępnym w internecie. Bardzo trudne jest opracowanie jednego wzorca umowy, który dostosowany byłby do każdej branży, specyfiki czy kultury organizacyjnej danego przedsiębiorstwa. Istnieje natomiast pewien szkielet, na podstawie czego możliwe jest zbudowanie poprawnej umowy.

Pierwszym i stosunkowo często występującym elementem umowy jest wstęp do umowy franczyzy, czyli określenie stanu faktycznego i samego celu działania konkretnej współpracy. Niekiedy preferuje się również dodanie właśnie w tym momencie słowniczka pojęć występujących w dalszej części umowy. Nie wszyscy franczyzobiorcy są praktykami, dla niektórych z nich jest to pierwsza sytuacja w której rejestrują działalność gospodarczą, więc takie terminy jak przychód, dochód, czy inflacja powinny być dla nich jasne i zrozumiałe.

W dalszej części umowy franczyzowej nie może zabraknąć takich etapów jak:

• postanowienia związane z zawiązaniem umowy;
• postanowienia w zakresie praw i obowiązków franczyzodawcy i franczyzobiorcy podczas trwania umowy;
• postanowienia zawierające przesłanki oraz sposoby rozwiązania niniejszej umowy.

Logiczna kolejność elementów ma znaczenie. Powyższy szkielet to podstawa, ale nie sposób nie domagać się od franczyzodawcy takich elementów i wyszczególnień w umowie franczyzowej, jak:

• wysokość opłat licencyjnych oraz marketingowych (od obrotu, stałe, dodatkowe?);
• zasady przystąpienia do umowy, a tym samym systemu franczyzowego;
• wyraźnie wskazany obszar, który dedykowany jest tej konkretnej współpracy franczyzowej (warto negocjować wyłączność regionalną);
• czas trwania umowy (na czas określony? na jakiej podstawie możliwe przedłużenie umowy? co z warunkami przy przedłużeniu?);
• prawa i obowiązki stron (określenie ich dokładnego zakresu, częstotliwości?);
• zabezpieczenie księgi znaków towarowych oraz wszelkich oznaczeń;
• precyzyjne określenie działalności konkurencyjnej (jakie działania wchodzą w zakres takiej działalności?);
• zabezpieczenia tajemnicy przedsiębiorstwa (rozwiązania, mechanizmy?);
• szkolenia (zakres, częstotliwość, odpłatność, lokalizacja szkoleń?);
• kwestie dotyczące promocji i reklamy (punktu, ogólnopolska, zakres?);
• uprawnienia kontrolne franczyzodawcy (księgowość, prawo, marketing?);
• rozwiązanie umowy (przed terminem na jaki jest zawiązana umowa franczyzowa, warunki?);
• kary umowne (działanie, zakres, wymiar?).

Na samym końcu tradycyjnie umieszczone zostają akty prawne, na które można się powołać w sytuacjach nieuregulowanych taką umową.

Żeby podkreślić znaczenie umowy franczyzowej, która przecież reguluje współpracę pomiędzy stronami na dobrych kilka lat warto również oprócz sprawdzenia czy umowa zawiera elementy jak wyżej dokonać kilka dodatkowych kroków, a między innymi:

1. W przypadku franczyzobiorców poprosić o wzór umowy franczyzowej przed spotkaniem wieńczącym współpracę. Warto mieć czas, aby ten dokument prawny przeanalizować, oddać do konsultacji specjaliście, czy też po prostu stworzyć listę pytań do poszczególnych jej elementów.

Może się zdarzyć, że franczyzodawca:

1. nie wyrazi zgody na przekazanie briefu umowy. Wówczas polecam przemyśleć współpracę, albo szukać alternatywy.
2. poprosi o podpisanie klauzuli poufności. Jeśli jej brzmienie jest zrozumiałe śmiało można to zrobić. Umowa ma zapewne wiele szczegółów, którymi franczyzodawca nie chce się dzielić chociażby z konkurencją.

2. Sprawdź umowę w kontekście wzajemnych ustaleń z franczyzodawcą, czy aby na pewno znajdują się tam indywidualne zapisy, które wynikają z negocjacji i waszych rozmów. Jeżeli ich nie ma, albo masz jakieś wątpliwości - skonsultuj to z doradcą, prawnikiem, specjalistą od franczyzy i poinformuj franczyzodawcę.

3. Zgłaszaj konstruktywne uwagi do umowy i zapisów współpracy. Sprawdź dokładnie załączniki do umowy. Jeśli zajdzie taka potrzeba nie obawiaj się negocjacji, w końcu „łączysz” się z kimś na długi okres. Biznes na licencji będzie również Twoim biznesem.

Podstawy prawne umowy franczyzowej

Tak jak już było o tym wspomniane wcześniej umowa franczyzy nie jest uregulowana w żadnym akcie prawnym, jednak w przypadku określonych niejasności można szukać rozwiązań w:

• Kodeksie cywilnym (dotyczącym samego sposobu zawarcia umowy, niewykonania zobowiązań stron, wad oświadczenia woli, czy też naprawienia wyrządzonej szkody);
• ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (w zakresie obowiązku zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa)
• ustawie - Prawo własności przemysłowej (ochrona oraz korzystanie z określonego umową znaku towarowego)
• Europejskim Kodeksie Etyki Franczyzy.

Nie sposób nie zgodzić się z faktem, że stroną „mocniejszą” jest w tym przypadku franczyzodawca, ale pamiętajmy, że zarówno jego korzyścią, jak i Waszą w roli franczyzobiorcy jest prowadzenie biznesu zgodnie ze standardami, a przede wszystkim opłacalnego ekonomicznie. Jeżeli franczyzobiorca będzie dokładnie rozumiał zapisy umowy oraz umocowania prawne swoich działań to skupi się na realizacji celów biznesowych. Natomiast jeżeli cele biznesowe będą osiągane to dawca franczyzy będzie z tego tytułu otrzymywał opłaty i będzie realizował obowiązki doradcze w kontekście biznesowym.

Artur Maik

MAIK GROUP Doradztwo Biznesowe i Prawne, Szkolenia

www.maikgroup.pl

Polecamy serwis: Umowy