REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Miarkowanie kary umownej

Małgorzata Pundyk-Glet
doktor nauk prawnych, adwokat
Kara umowna może zostać ustanowiona w różnej wysokości, jednakże górna granica kary umownej winna być w umowie jasno określona./Fot. Shutterstock
Kara umowna może zostać ustanowiona w różnej wysokości, jednakże górna granica kary umownej winna być w umowie jasno określona./Fot. Shutterstock
fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Nawet w przypadku zastrzeżenia wysokiej kary umownej, sąd może zmniejszyć jej wysokość. Nazywa się to miarkowaniem kary umownej. Sąd miarkuje karę umowną, jeśli okaże się, że jest ona rażąco wygórowana, ma niewielki związek z faktyczną realizacją zlecenia, wierzyciel nie poniósł szkody.

Zastrzeżenie kary umownej

Zastrzeżenie kary umownej co do zasady ma mobilizować drugą stronę umowy, aby wywiązała się ze swoich zobowiązań. Zastrzeżenie kary umownej może dotyczyć jedynie obowiązku niepieniężnego, np. terminowego pomalowania ściany czy uszycia sukienki. Częstym błędem jest formułowanie kary umownej w miejsce odsetek w przypadku braku realizacji zobowiązania pieniężnego.

REKLAMA

Polecamy: Twój urlop. To Ci się należy! - Kolekcja Poznaj swoje prawa!

Kara umowna może zostać ustanowiona w różnej wysokości, jednakże górna granica kary umownej winna być w umowie jasno określona. W przeciwnym razie w przypadku sporu zapis dotyczący kary umownej może zostać uznany za nieważny.

Miarkowanie kary umownej przez sąd

Nawet w przypadku zastrzeżenia wysokiej kary umownej, sąd może zmniejszyć jej wysokość. Nazywa się to miarkowaniem kary umownej. Sąd miarkuje karę umowną, jeśli okaże się, że jest ona rażąco wygórowana, ma niewielki związek z faktyczną realizacją zlecenia, wierzyciel nie poniósł szkody.

REKLAMA

W rozumieniu Sądu Najwyższego miarkowanie kary umownej jest przejawem prawa sądu do ingerencji w stosunki umowne równorzędnych podmiotów, a katalog kryteriów pozwalających na zmniejszenie kary umownej jest otwarty. Oceniając wysokość kary umownej w związku z podniesieniem zarzutu jej miarkowania, z uwagi na jej rażące wygórowanie, należy brać pod uwagę szereg kryteriów, w tym istnienie szkody oraz jej rozmiar. Względy aksjologiczne przemawiają bowiem za tym, że zastrzeżenie kary nie powinno prowadzić do nieuzasadnionego wzbogacenia wierzyciela. Szkoda spowodowana niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania determinuje interes wierzyciela chroniony przez zapłatę kary umownej, a przewidziane w art. 484 § 2 KC miarkowanie kary umownej ma przeciwdziałać dysproporcjom między wysokością zastrzeżonej kary umownej a godnym ochrony interesem wierzyciela (IV CSK 621/17 - postanowienie SN - Izba Cywilna z dnia 29-05-2018).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zdaniem sądu fakt poniesienia szkody nie jest oczywiście warunkiem naliczenia kary umownej, jednakże niewielka wysokość poniesionego uszczerbku lub jego brak, może mieć w okolicznościach konkretnej sprawy wpływ na stopień miarkowania kary. Podkreślenia wymaga, że miarkowanie kary umownej należy do sfery uznania sędziowskiego (I ACa 608/17 - wyrok SA Kraków z dnia 03-11-2017).

Żądanie zmniejszenia kary umownej

Sąd nie miarkuje kary z urzędu, dlatego pozwany dłużnik musi w tej materii złożyć odpowiedni wniosek. Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych orzeczeniach, np. wyrok SA w Szczecinie z dnia 5.12.2017 r., sygn. akt I ACa 590/17, w którym sąd wskazał, że przewidziane w art. 484 § 2 Kodeksu cywilnego uprawnienie dłużnika do żądania zmniejszenia kary umownej jest materialnoprawnym środkiem jego obrony przed żądaniem wierzyciela zapłaty tej kary. Skorzystanie z tego środka obrony zależy od woli dłużnika. Jeżeli dłużnik chce z uprawnienia tego skorzystać musi złożyć w tym przedmiocie określone oświadczenie woli, które, zgodnie z art. 60 Kodeksu cywilnego, może być wyrażone przez każde zachowanie, byleby ujawniło jego wolę w dostatecznie zrozumiały dla wierzyciela sposób. Jeżeli dojdzie do procesu sądowego, w którym wierzyciel żąda zasądzenia kary umownej, żądanie dłużnika miarkowania tej kary musi przybrać odpowiednią formę procesową - zarzutu procesowego miarkowania kary umownej. Skoro bowiem miarkowanie kary umownej jest dopuszczalne tylko na żądanie dłużnika, sąd nie może w tym zakresie działać z urzędu.

Skutek miarkowania

Obniżenie kary umownej ma także wpływ na wartość odsetek za niezapłaconą karę. Pogląd w tej materii przedstawił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 30 maja 2019 r., sygn. akt V CSK 541/18, w którym wskazał, że przyjęte jest, że następujące na podstawie sędziowskiego uznania miarkowanie kary wywołuje skutek ex tunc, a zatem reguluje wysokość kary umownej od chwili jej wymagalności. Z powyższym wiąże się uznanie, że oświadczenie o potrąceniu prowadzi do umorzenia wzajemnych wierzytelności w określonej części, a zatem wierzycielowi należą się odsetki za cały okres opóźnienia od pozostałej po potrąceniu kwoty.

Ostrożnie z wysoką karą

REKLAMA

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że wartość kary umownej należy określać z ostrożnością i rozwagą. Wprowadzenie zbyt wygórowanych stawek dla kary umownej może spowodować skutek odwrotny w postaci oddalenia powództwa lub miarkowania kary poniżej oczekiwań wierzyciela. Generalnie kara winna zastępować odszkodowanie za niezrealizowanie zobowiązania, jednakże można zastrzec, że jeśli należność z tytułu kary nie pokryje szkody, to wierzyciel będzie uprawniony do dochodzenia odszkodowania. Zatem wierzyciel ma możliwość dochodzenia roszczeń poza karą, o ile takowe zastrzeże w umowie.

Kara nie działa automatycznie. Roszczenie o karę umowną należy wygrać w sądzie, mówiąc kolokwialnie, a następnie wyegzekwować. W przypadku ubogiego dłużnika wierzyciel nic nie wskóra, jeśli zastrzeże bardzo wysoką karę, ponieważ na etapie egzekucji okaże się, że nie ma majątku na pokrycie.

Dlatego trzeba rozsądnie kontraktować i przewidywać ewentualne szkody z uwzględnieniem wartości kontraktu, ewentualnych szkód w razie jego niewykonania, możliwości płatniczych dłużnika, a także czasu postępowań sądowych i egzekucyjnych.

Polecamy serwis: Umowy

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/15
    Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
    od 1 stycznia i od 1 lipca
    od 1 stycznia i od 1 czerwca
    od 1 lutego i od 1 lipca
    Następne
    Prawo
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Rok 2024 zacznie się od wypłaty 800 plus

    Rok 2024 zacznie się od wypłaty 800 plus. "Zaraz jeszcze sukcesem PO okaże się walka z mafiami VAT-owskimi, więcej niż podwojenie budżetu państwa, obniżka podatku PIT i wiele innych, to konkrety PiSU - zareagował dzisiaj w mediach społecznościowych rzecznik rządu Piotr Müller na grafikę PO z hasłem "Nowy rok zacznie się od wypłaty 800+! I to jest konkret!"

    W 2024 r. emerytury stażowe i rolnicze niezależne od wieku. Od 1588,44 zł brutto. Potem waloryzacja. Okresy składkowe 38 i 43 lata. Czy można łączyć z rentą. Co z OFE i zawieszeniem? [projekt]

    Emerytury stażowe od 1588,44 zł brutto. Wymagane okresy składkowe dla kobiet 38 lat, a w przypadku mężczyzn 43 lata. Bez względu na wiek!

    Czy w 2024 r. będzie można zaoszczędzić na podatku od nieruchomości? Niektórzy zapłacą nawet 2193 zł mniej!

    Podatników czeka trudny rok – limity podatkowe na 2024 r. na gruncie VAT, CIT i PIT są dla nich niekorzystne i mniejsza grupa będzie mogła skorzystać na ich podstawie z ustawowych preferencji, maksymalne stawki podatków i opłat lokalnych wzrosły o 15-proc., a podatek rolny aż o 21-proc. W takiej sytuacji każda oszczędność jest na wagę złota. Warto więc przyjrzeć się temu, czy podatnik ma szansę skorzystać z niższego opodatkowania podatkiem od nieruchomości, bo można zyskać 2193 zł za 100 m2 powierzchni użytkowej!

    W 2024 r. 7545 zł, 8427 zł, 9235 zł czy 10 342 zł na rękę. Która pensja wpada w podatek 32%? Wiesz? [Obliczenia, kwoty brutto i netto]

    W 2024 r. jaka pensja jest graniczna dla stawki 12% (PIT). Od jakich kwot brutto i netto pensji, zapłacisz podatek PIT 32%. 

    REKLAMA

    Nowe limity taniego prądu na 2024 r. Są o połowę niższe. 1500 kWh dla wszystkich. Niepełnosprawni 1800 kWh, rolnicy i KDR 2000 kWh [ustawa u prezydenta]

    Koalicja, kierowana przez D. Tuska, obniżyła o połowę limity taniego prądu na 2024 r. Politycy uzasadniają to tym, że są to limity do 30 czerwca 2024 r., czyli na połowę 2024 r. Co ma się zdarzyć po tej dacie, tak naprawdę nikt nie wie.

    To pewne! Dodatek osłonowy po Senacie jest już u prezydenta A. Dudy. Wnioski do 30 kwietnia 2024 r. Świadczenie do 822,25 zł

    Senat nie wniósł poprawek. I przepisy o dodatku osłonowym na 2024 r. są już na biurku prezydenta A. Dudy.

    2000 zł to racjonalna renta socjalna po podwyżce w 2024 r. Niestety przepisy o świadczeniu wspierającym blokują podwyżkę

    W 2024 r. renta socjalna wzrośnie o 12,3% z 1588,44 zł do około 1784 zł. Potrzebna jest podwyżka o 26% do 2000 zł brutto, aby zrekompensować osobom niepełnosprawnym rzeczywiste koszty inflacji. Wprowadzenie świadczenia wspierającego wyklucza podwyżkę renty socjalnej do 2000 zł. 

    Podwyższony zostanie, z obecnych 10 000 zł do 20 000 zł, limit wartości składników majątku. RM przyjęła projekt ustawy

    Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przedłożony przez ministra finansów. Jednym z najważniejszych rozwiązań jest podwyższony, z obecnych 10 000 zł do 20 000 zł, limit wartości składników majątku , który umożliwia jednorazowe zaliczenie wydatków na nabycie tych składników do kosztów uzyskania przychodów. Projekt ten został przyjęty przez RM, następnie zostanie skierowany do prac legislacyjnych w Parlamencie. 

    REKLAMA

    Fundusz premiowy dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach pomocniczych, robotniczych i obsługi w Policji, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej. RM przyjęła rozporządzenie

    W dniu 8 grudnia 2023 r. Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek, przedłożone przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. Co z wynagrodzeniami tych pracowników? Projekt ten został przyjęty przez RM, następnie zostanie skierowany do prac legislacyjnych w Parlamencie. 

    Franczyza na nowych zasadach? Rada Ministrów przyjęła projekt Kodeksu cywilnego. Franczyzobiorca ma być lepiej chroniony

    Czy zmienią się przepisy dotyczące franczyzy? Rada Ministrów 8 grudnia 2023 r. przyjęła projekt Kodeksu cywilnego. Czy zmieni się coś oprócz franczyzy?  Projekt ten został przyjęty przez RM, następnie zostanie skierowany do prac legislacyjnych w Parlamencie. 

    REKLAMA