REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Czy osoby prawne mogą być zwolnione od kosztów sądowych?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Sienkiewicz i Zamroch. Radcowie Prawni Spółka Partnerska
Kancelaria oferuje kompleksową obsługę prawną przedsiębiorców, jak również pomoc dla klientów indywidualnych.
Rafał Rojek
Osoby prawne mogą również być zwolnione od kosztów sądowych.
Osoby prawne mogą również być zwolnione od kosztów sądowych.

REKLAMA

REKLAMA

Na gruncie przepisów polskiego prawa nie tylko osoby fizyczne mają możliwość ubiegania się o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawach cywilnych. Osoby prawne jak i jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi (np. stowarzyszenia zwykłe, spółki jawne) również mogą wystąpić z odpowiednim wnioskiem do sądu, w którym sprawa się toczy lub ma być dopiero wszczęta.

Przedsiębiorcom trudniej

Najczęściej o zwolnienie od kosztów sądowych starają się osoby fizyczne. Jednak art. 103 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych daje możliwość zwolnienia od kosztów sądowych osobom prawnym i innym jednostkom niebędącym os. prawnymi, które wykazały, że nie mają dostatecznych środków na ich uiszczenie. Problem może stanowić nieostre użycie pojęcia „dostatecznych środków”, które nie jest zdefiniowane na gruncie powyższej ustawy. Czy chodzi tylko o sytuacje, w których osoba prawna nie ma żadnych środków lub gdy wierzytelności przewyższają jej finansowe możliwości? Czy przepis ten odwołuje się do środków pieniężnych, czy także do innych składników majątkowych? Wreszcie, czy obejmuje też przypadek tylko okresowego braku środków na dokonanie opłat sądowych, etc.

REKLAMA

REKLAMA

W interpretacji tego przepisu przydatne jest prześledzenie orzecznictwa. Sąd Najwyższy w postanowieniu Izby Cywilnej z 18.12.1990 r. (I CZ 217/90) postawił tezę, iż chwilowy brak środków pieniężnych na rachunku bankowym osoby prawnej nie uzasadnia domagania się zwolnienia od kosztów sądowych. Ponadto, osoba prawna w przypadku braku środków pieniężnych, ale będąca w posiadaniu np. określonych wierzytelności mogłaby uzyskać kredyt bankowy, a chcąc zostać zwolniona z kosztów powinna powołać się na okoliczności, z których wynika, że nie jest ona w stanie takiego kredytu uzyskać.

Zobacz serwis: W sądzie

Zgodnie z innymi orzeczeniami potrzebne jest wykazanie przez przedsiębiorcę, że posiadane przez niego efektywne aktywa nie wystarczają na pokrycie tych kosztów oraz posiadanie środków finansowych jest istotnym składnikiem prowadzenia działalności gospodarczej i podmioty ją prowadzące powinny uwzględniać także posiadanie odpowiednich środków na prowadzenie procesu sądowego.

REKLAMA

Zwolnienie od kosztów sądowych osoby prawnej jest możliwe w sytuacji, gdy wykazane zostanie, iż posiadane przez niego efektywne aktywa nie wystarczają na pokrycie tych kosztów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Taki nurt orzecznictwa, stosunkowo neutralny wobec podmiotów zazwyczaj nieprowadzących działalności gospodarczej (fundacji, stowarzyszeń, organizacji pozarządowych), skutecznie utrudnia przedsiębiorcom uzyskanie tego rodzaju pomocy państwa. Jest to prawdopodobnie rodzaj wentylu bezpieczeństwa dla sądów, w częstych przypadkach, gdy przedsiębiorcy składają wnioski o zwolnienie z kosztów tylko w celu przedłużenia postępowania.

Zobacz serwis: Opłaty i koszty sądowe


Jak udowodnić złą sytuację?

Najistotniejszym elementem przepisu wyrażonego w art. 103 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, z punktu widzenia praktyki, jest jednak sposób wykazania, że podmiot nie ma dostatecznych środków na uiszczenie kosztów sądowych. Pojawiają się tu liczne wątpliwości, na jakie dowody się powołać, co w przypadku, gdy strona nie złoży jakichkolwiek dowodów, itp. Przepisy nie wskazują w jaki sposób należy wykazać owy brak dostatecznych środków.

Do osób prawnych nie stosuje się – tak jak do osób fizycznych - oświadczenia obejmującego m.in. dane o stanie majątku, czy dochodach. Aby określić na jakie dowody mogą powoływać się strony postępowania dotyczącego zwolnienia z kosztów sądowych należy znowu zwrócić się do orzecznictwa.

Wskazuje ono, że w związku z brakiem wskazania w przepisach sposobu wykazania podstaw, na których powinien opierać się wniosek o zwolnienie z kosztów, sąd powinien żądać od osoby prawnej odpowiednich dowodów. Dowody te powinny zależeć od rodzaju, charakteru oraz od konkretnej sytuacji danej osoby prawnej. Mogą to być jakiekolwiek dokumenty, świadczące o złej sytuacji majątkowej np. zaświadczenie jednostki nadrzędnej tej osoby, bilans roczny wykazujący przewagę pasywów nad aktywami, sprawozdanie finansowe, wyciągi z kont, raporty kasowe, deklaracje podatkowe, umowy kredytowe, pisma oceniające zdolność kredytową, dokumenty stwierdzające obciążenia majątku hipotekami i zastawami, dokumenty stwierdzające wysokość zobowiązań, a nawet oświadczenia majątkowe osób uprawnionych do reprezentowania danej os. prawnej lub jednostki organizacyjnej. Jeżeli storna nie udowodni tych okoliczności, nie może liczyć na ulgę w opłatach.

Zobacz serwis: Pozwy

Komu to się przyda?

Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych może być szczególnie przydatna dla organizacji, które nie potrafią sobie poradzić z zakończeniem działalności. Często zdarza się, iż zawiązana przed laty spółka, ale także fundacja czy stowarzyszenie, mające prowadzić działalność gospodarczą, z różnych powodów przestają funkcjonować, jednak mimo wszystko nadal znajduje się w prowadzonych przez sądy rejestrach. Brak działań może doprowadzić do narażenia członków organów danej jednostki na kolejne wydatki (np. stosowanie grzywien w przypadku przymuszeń do uzupełnienia braków w dokumentach, itp.).

Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych może być przydatna dla organizacji, która nie potrafi poradzić sobie z zakończeniem działalności.

Członkowie takich organów brak działań związanych z wykreśleniem uzasadniają często właśnie wysokimi opłatami sądowymi. Wydaje się, że przypadku takich „organizacji widmo” najlepszym sposobem jest skorzystanie, przy np. postępowaniu wykreślenia danego podmiotu z rejestru, właśnie z instytucji zwolnienia od kosztów. Należy jednak pamiętać, że nie można zwolnić z opłaty za ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Zobacz: Jaka opłata przy wniesieniu pozwu?

Dla OPP

Jeśli natomiast osoby prawne są organizacjami pożytku publicznego, a charakter sprawy nie dotyczy prowadzonej przez nie działalności gospodarczej, to mogą one powoływać się na jeszcze bardziej korzystny przepis art. 104 Uksc, który wprost zwalnia takie organizacje z obowiązku dokonywania opłat (np. kościoły, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielnie socjalne, a nawet kluby sportowe, które nie działają w celu osiągnięcia zysku). Z kolei inne organizacje społeczne, nieprowadzące działalności gospodarczej, sąd może zwolnić od kosztów sądowych w sprawach prowadzonych w związku z ich działalnością społeczną, naukową, oświatową, kulturalną, sportową, dobroczynną, samopomocową, w zakresie ochrony konsumenta, ochrony środowiska i opieki społecznej. Przyznając takie zwolnienie, sąd uwzględnia przede wszystkim statutowe cele działalności danej organizacji, a nie jej stan majątkowy.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Świadczenie pielęgnacyjne z podwyżką o 99 zł. Bo nowa pensja minimalna 4666 zł brutto i 3605,85 zł netto

Bo zasiłek pielęgnacyjny nie będzie miał podwyżki (aż do początku 2028 r.). Jak rząd tłumaczy dlatego, że 1 mln osób z zasiłkiem pielęgnacyjnym może się starać o świadczenie wspierające, które otrzymywało na koniec marca 2025 r. około 120 000 osób niepełnosprawnych (stopień znaczny). Zupełnie inna sytuacja w 2026 r. (i kolejnych latach jest w świadczeniu pielęgnacyjnym (zarówno "starym" jak i "nowym"). W 2026 r. świadczenie to będzie podwyższone o 99 zł. To 3% podwyżka na 2026 r. Nie tak duża jak w latach minionych, kiedy mieliśmy galopująca inflację. Ale porównując z 0% podwyżki dla zasiłku pielęgnacyjnego, nie wygląda to źle. Opiekunowie osób niepełnosprawnych otrzymają w 2026 r.

WIBOR w umowach kredytu. Czy opinia Rzeczniczki Generalnej TSUE, to sukces konsumentów, czy banków?

W dniu 11 września 2025 r. Rzeczniczka Generalna Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydała opinię w sprawie C-471/24 z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożonego przez Sąd Okręgowy w Częstochowie. Opinia ta jest całkowicie korzystna dla kredytobiorców i niekorzystna dla banków – twierdzi Radca Prawny Michał Kanabaja z Kancelarii Rachelski i Wspólnicy.

Najniższa krajowa 2026: 4806 zł brutto. Ile netto do wypłaty na rękę minimalnego wynagrodzenia? W jakich umowach trzeba stosować minimalną stawkę godzinową?

W rozporządzeniu Rady Ministrów z 11 września 2025 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2026 r., określono, że od 1 stycznia 2026 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4806 zł brutto, a minimalna stawka godzinowa dla określonych umów cywilnoprawnych – 31,40 zł. Czy trzeba zmieniać (aneksować) umowy o pracę od nowego roku? Co może zrobić pracownik, gdy pracodawca nie wypłaca minimalnego wynagrodzenia? W jakich umowach trzeba stosować minimalną stawkę godzinową? Wyjaśniamy.

System kaucyjny 2025: od października mała rewolucja, a sklepy nie są gotowe? Dodatkowe koszty i brak miejsca na składowanie butelek i puszek

Zaledwie kilkanaście dni pozostało do wprowadzenia systemu kaucyjnego w Polsce. Zgodnie z przepisami, które zaczną obowiązywać od 1 października, wszystkie sklepy o powierzchni powyżej 200 m kw. będą musiały zbierać opakowania objęte systemem, z kolei mniejsze punkty sprzedaży mogą przystąpić do programu dobrowolnie. Zmiany są nowością nie tylko dla przedsiębiorców – badania pokazują, że z systemu kaucyjnego korzystało dotychczas zaledwie 28 proc. Polaków . Pozytywnie oceniły go trzy na cztery osoby z tej grupy, co potwierdza coraz większe przywiązanie konsumentów do kwestii ekologicznych w handlu detalicznym. Choć są one ważne również dla właścicieli sklepów, przepisy w obecnym kształcie rodzą w ich opinii zbyt wiele wyzwań finansowych i organizacyjnych.

REKLAMA

Rewolucja mieszkaniowa dla seniorów. Nowe przepisy pozwolą osobom starszym uciec z „więzienia czwartego piętra” i zamieszkać wygodnie już od 2026 roku

Nowa ustawa wprowadzająca umowy najmu senioralnego lokalu to prawdziwa rewolucja dla starszych mieszkańców Polski. Już od 1 stycznia 2026 roku seniorzy mieszkający powyżej trzeciego piętra bez windy będą mogli zamienić swoje mieszkania na lokale dostosowane do ich potrzeb – bez konieczności spełniania kryteriów dochodowych. Projekt wprost rozwiązuje problem tzw. „więźniów czwartego piętra” i daje gminom narzędzia do elastycznego zarządzania mieszkaniowym zasobem, poprawiając jakość życia milionów osób starszych w całym kraju.

System kaucyjny od 1 października 2025 r. Nie zgniataj, nie niszcz butelek i puszek, bo nie dostaniesz zwrotu kaucji. Czy trzeba mieć paragon?

W dniu 1 października 2025 roku zacznie obowiązywać w Polsce system kaucyjny. Przedsiębiorcy wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem zobowiązani są do umieszczania na tych opakowaniach oznakowania wskazującego na objęcie opakowania systemem kaucyjnym i określającego wysokość kaucji. Przy zwrocie do sklepu butelki plastikowej o pojemności do 3 litrów, czy puszki metalowej do 1 litra (jeżeli są oznaczone znakiem systemu kaucyjnego) - otrzymasz 50 groszy za każdą taką butelkę, czy puszkę. Za zwrot każdej butelki szklanej (ze znakiem systemu kaucyjnego) o objętości do 1,5 litra, otrzymasz 1 zł. Nie trzeba mieć paragonu, by dostać zwrot kaucji.

Ustawowy zakaz zamieszczania w internecie zdjęć dzieci przez rodziców – rząd podjął decyzję po interwencji RPO

W związku z pogłębiającym się problemem tzw. sharentingu, który polega na upowszechnianiu w środowisku cyfrowym, w szczególności w mediach społecznościowych, wizerunku dzieci przez rodziców i inne osoby – na skutek podjętej w tej sprawie interwencji przez Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) – Ministerstwo Cyfryzacji zajęło stanowisko w sprawie wprowadzenia w Polsce generalnego, ustawowego zakazu (lub ograniczenia) zamieszczania w internecie zdjęć dzieci.

Sąd: Jak liczyć zachowek od mieszkania [Wyrok w sprawie wydziedziczonego synka i trójki wnuków]

W artykule przedstawiam przykład (za wyrokiem sądu) obliczania zachowku dla rodziny, w której spadkodawca miał trójkę dzieci i trójkę wnuków. Córka przejęła mieszkanie po ojcu na podstawie testamentu, pozostałe dzieci (i wnuki) nie otrzymali nic. Wnuki (3 osoby) dziedziczą dlatego, że ich ojciec (syn zmarłego spadkobiercy) także zmarł. Jak sąd obliczył zachowek? Przedstawiam to krok po kroku.

REKLAMA

Abp Przybylski: Lekcje religii i etyki powinny być dla uczniów obowiązkowe [wywiad]

"Lekcje religii i etyki powinny być dla uczniów obowiązkowe" – powiedział nowy metropolita katowicki abp Andrzej Przybylski w wywiadzie dla PAP. Dodał, że człowiek z natury jest religijny i etyczny, dlatego potrzebuje wiedzy o religii i wyborach moralnych, żeby harmonijnie się rozwijać.

Ustawa o ochronie ojczyzny. W czasie wojny wojsko może wyjąć pracownika z firmy na 7 dni

Przepisy przewidują możliwość nałożenia na firmę świadczeń rzeczowych na rzecz wojska po wybuchu wojny. Pracodawcy muszą uwzględnić ryzyko prowadzenia działalności w sytuacji rekrutacji części pracowników do służby wojskowej. Pracownicy w czasie zatrudnienia mogą wykonywać świadczenia osobiste na rzecz wojska przerywając na ten okres (jednorazowo do 7 dni) świadczenie pracy dla pracodawcy.

REKLAMA