Mimo pandemii Covid-19 i wyhamowania polskiej gospodarki położenie osób, które popadły w długi, nie jest tak tragiczne, jak mogłoby się wydawać. Upadłość konsumencka jest instrumentem, który umożliwia działania, aby się z niego wydostać – niezależnie, co jest powodem zadłużenia: kredyt we frankach czy inna niełatwa sytuacja.
Reklama jako narzędzie marketingowe, służy przedsiębiorcy głównie do uzyskiwania nowych klientów, jednakże coraz częściej na rynku pojawiały się reklamy stworzone z naruszeniem obowiązującego prawa. Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 roku o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 2070) stoi na straży ochrony praw konsumentów, którzy niejednokrotnie zdołali złapać się na przynętę reklamową stosowaną przez przedsiębiorców. Zwiększona aktywność Prezesa UOKiK w zakresie zgodności informacji reklamowych z prawem, może dotknąć wielu przedsiębiorców, którzy w przypadku naruszeń przygotować muszą się na duże kary finansowe.
W Polsce funkcjonują obecnie cztery elektroniczne sądy polubowne (tzw. e-arbitraże): Ultima Ratio, CODR oraz OAC, a także Sąd Arbitrażowy przy Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”, który posiada platformę IT do rozpoznawania sporów online. Czas trwania spraw liczy się w nich w tygodniach zamiast w miesiącach, a wszelkie formalności można załatwić online, bez wychodzenia z domu.
Obecnie, aby sąd ogłosił upadłość konsumencką należy spełnić dwie pozytywne przesłanki, jedną z nich jest bycie konsumentem na moment składania wniosku, a kolejna to istnienie stanu niewypłacalności, czyli posiadanie co najmniej jednego wymagalnego zobowiązania, którego nie można spłacić. W przypadku spełnienia obu przesłanek, jak i pozostałych warunków formalnych, sąd ogłosi upadłość dłużnika. Powyższe oznacza, że dłużnicy, którym w poprzednim stanie prawnym sąd upadłościowy oddalił wniosek, mogą składać go ponownie. Nie ma przy tym znaczenia jaka była wcześniejsza przyczyna oddalenia wniosku o upadłość konsumencką.
26 marca 2020 r. Trybunał Sprawiedliwości UE w sprawie C-779/18, pochylając się nad ustawodawstwem polskim oraz jego zgodnością z prawem unijnym w zakresie pozaodsetkowych kosztów kredytów konsumenckich, wydał istotne rozstrzygnięcie, porządkując tym rozbieżności jakie zaistniały w tym obszarze w orzecznictwie sądów polskich. Powołany wyrok TSUE ma nie tylko doniosłe znaczenie dla samego konsumenta, pozostającego w sporze sądowym z kredytodawcą, ale również dla podmiotów udzielających kredytów konsumenckich.
W Anglii obowiązują liberalne, pro-konsumenckie przepisy dotyczące ogłoszenia upadłości (bankructwa), co w połączeniu z dużą liczbą zamieszkujących tam Polaków powoduje, iż wielu z nich ogłosiło tam swoje bankructwo i uzyskało oddłużenie. Osoby te miały prawo zgłosić do postępowania upadłościowego wszystkie swoje długi, w tym te zaciągnięte przed wielu laty w Polsce, a także zobowiązania wobec ZUS czy urzędu skarbowego. Niejednokrotnie wielu z nich myśląc np. o powrocie do kraju zastanawia się czy komornik w Polsce nie będzie prowadził przeciwko nim egzekucji w celu odzyskania długów. Czy te wątpliwości są słuszne?
Wakacje na własną rękę wiążą się z szeregiem decyzji, jakie muszą podjąć konsumenci. Przed ich podjęciem warto znać swoje prawa. Jak podkreśla Joanna Sołtan z Europejskiego Centrum Konsumenckiego, „jeżeli coś pójdzie nie tak, ewentualne reklamacje będziemy zmuszeni zgłosić do różnych przedsiębiorców, a nie do jednego podmiotu, jakim jest biuro podróży”.
