Zachowek, Notariusz

Uznanie za niegodnego dziedziczenia i wydziedziczenie mają podobne skutki i zdarza się, że są mylone. Trzeba jednak wiedzieć, iż to odmienne instytucje prawa spadkowego. Czym się różnią? Jakie są aktualne przepisy?

Wielu z nas pamięta o możliwości dokonania w testamencie wydziedziczenia. Trzeba jednak wiedzieć, iż pozbawienie krewnego zachowku nie zawsze jest skuteczne. Od czego to zależy? Jakie są orzeczenia sądów?

Kto może skorzystać ze zwolnienia z kosztów sądowych i notarialnych? Dla kogo bezpłatna pomoc prawna? Oto najważniejsze informacje na 2025 rok!

Zdarza się, iż o zachowek upominają się członkowie rodziny, którzy za życia nie interesowali się spadkodawcą albo nie mieli z nim dobrego kontaktu. Czy w takiej sytuacji można powoływać się na zasady współżycia społecznego? Kiedy sąd może zdecydować o zmniejszeniu należnego zachowku?

Zachowek tradycyjnie był instytucją prawną, która gwarantowała przynajmniej najbliższym krewnym udział w spadku po zmarłym, jeśli zostali pominięci w testamencie. Od kilkunastu miesięcy obowiązują jednak duże zmiany w prawie spadkowym i takich gwarancji, o ile nie podejmą stosownych działań, nie mają nawet najbliżsi krewni. Znajomość nowych zasad jest jednak niewielka.

Zazwyczaj w przypadku znacznego stopnia niepełnosprawności sądy z automatu przyjmują, że osoba niepełnosprawna może otrzymać wyższy zachowek. W praktyce osoba niepełnosprawna w stopniu znacznym nie może trwale wykonywać żadnej pracy. Oznacza to prawo do 2/3 udziału spadkowego, a nie ½. Przy udziale w spadku wynoszącym 240 000 zł osoba niepełnosprawna otrzyma 160 000 zł z zachowku. Dla porównania osoba zdrowa może wygrać w sądzie 120 000 zł. Różnica wynosi 40 000 zł na korzyść osoby niepełnosprawnej.

Zachowek tradycyjnie był instytucją prawną, która gwarantowała przynajmniej najbliższym krewnym udział w spadku po zmarłym, jeśli zostali pominięci w testamencie. Od kilkunastu miesięcy obowiązują jednak duże zmiany w prawie spadkowym i takich gwarancji, o ile nie podejmą stosownych działań, nie mają nawet najbliżsi krewni. Znajomość nowych zasad jest jednak niewielka.

Nowe przepisy umożliwiają obniżenie wysokości zachowku, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach. Sąd w takich przypadkach weźmie pod uwagę sytuację osobistą i majątkową uprawnionego do zachowku oraz obowiązanego do zaspokojenia tego roszczenia.

Wydziedziczenie jest prawnym sposobem pozbawienia członka rodziny prawa do zachowku, czyli części spadku, który przysługuje mu z mocy prawa. Temat ten jest ważny, zwłaszcza w kontekście relacji rodzinnych i ich wpływu na dziedziczenie. Jak wyjaśnia Katarzyna Siwiec z Kancelarii Radcy Prawnego Katarzyna Siwiec proces wydziedziczenia nie jest jednak prosty – wymaga spełnienia określonych warunków i udokumentowania przesłanek, które uzasadniają decyzję o wyłączeniu bliskiej osoby z prawa do zachowku.

Szybki rozwód u notariusza - tego chcą młodzi Polacy. Prace resortu sprawiedliwości nad wprowadzeniem nowego sposobu na rozwiązanie małżeństwa trwają. Rozwód notarialny będzie możliwy przede wszystkim w sprawach bez orzekania o winie.

Nie jest możliwe w polskim prawie uzyskanie rozwodu po śmierci małżonka. Jeśli toczy się postępowanie rozwodowe, jeden z małżonków umiera, to po jego śmierci sprawa podlega umorzeniu. Czy można zatem w jakiś sposób ochronić majątek zmarłego tak aby żyjący małżonek po nim nie dziedziczył?

Zachowek to ważna instytucja przewidziana dla osób bliskich spadkodawcy. Ile wynosi? Czy osoby niepełnosprawne lub starsze mogą otrzymać wyższy zachowek? Od czego zależy takie uprawnienie? Co z niezdolnością do pracy? Sprawdź jakie są aktualne przepisy.

Prawo do zachowku jest ściśle powiązane z sytuacją osobistą uprawnionego oraz jego zdolnością do pracy. Jakie są przepisy?

Urzędy skarbowe ze zdwojoną intensywnością kontrolują teraz nabywców mieszkań na rynku wtórnym. Wielu z nich na finał takiej kontroli musi zapłacić niemałe pieniądze dodatkowego podatku. O Co chodzi, wcześniej tego nie było – a przynajmniej nie na taką skalę.

Koniec życia członka rodziny staje się niejednokrotnie dla jego spadkobierców początkiem wieloletniej batalii sądowej o sprawy spadkowe. Jedną z nich może być sprawa o zachowek, do którego uprawniony jest zstępny (np. dziecko, wnuk), małżonek oraz rodzice spadkodawcy, o ile nie został wydziedziczony. Obecnie obowiązujące przepisy umożliwiają także zawarcie umowy zrzeczenia się zachowku za życia spadkodawcy. Takie rozwiązanie może uprościć przeprowadzenie spraw spadkowych oraz wyeliminować konieczność prowadzenia wieloletniego sporu sądowego. 

Na czym polega umowa o dożywocie? Czy prawo do dożywocia przechodzi na spadkobierców? Co z zachowkiem? Prezentujemy najważniejsze informacje. 

Dyrektor KIS potwierdził, że otrzymanie środków pieniężnych tytułem zachowku, czy też – zamiast środków pieniężnych – udziału w nieruchomości lub ruchomości – w ramach tzw. świadczenia w miejsce wykonania – będzie korzystało ze zwolnienia z PSD na podstawie art. 4a ustawy o PSD.

31 sierpnia 2023 wejdzie w życie nowelizacja przepisów dotyczących podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Zwalnia ona z obowiązku zapłaty PCC kupujących pierwszy lokal mieszkalny i pierwszy jednorodzinny dom mieszkalny. Nowe rozwiązanie dotyczy jednak tylko lokali i domów na rynku wtórnym. Jakie koszty poniesie nabywca w takim przypadku z tytułu innych opłat?

Spadek to nie zawsze  korzyści. Czasem to po prostu długi i nic więcej. Czy uproszczenie procedur może wyeliminować prawne pułapki?

Notariusze muszą przesyłać skarbówce wypisy aktów notarialnych związanych nie tylko z podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz podatkiem od spadków i darowizn, lecz także z innymi podatkami, takimi jak dochodowy i VAT.  Od początku marca notariusze mają obowiązek przesyłania wypisów w formie elektronicznej.

Od 28 lat notariusze praktykują doliczanie podatku od towarów i usług do taksy notarialnej. Zdaniem Ministra Finansów jest to nieprawidłowe ale resort finansów nie podjął działań ani w celu zmiany przepisów ani w celu zmiany praktyki notariuszy. Także zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich obowiązujące prawo nie pozwala na podwyższenie wynagrodzenia notariusza o VAT. Po wyjaśnieniach Krajowej Rady Notarialnej, Ministra Finansów oraz Ministra Sprawiedliwości Marcin Wiącek zwrócił się do posłów i senatorów o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w celu doprecyzowania przepisów. Sprawę zainicjował portal infor.pl. 

6 lutego 2023 r. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę o fundacji rodzinnej, która ma pozwolić firmom rodzinnym na stabilną działalność po śmierci właściciela lub po jego przejściu na emeryturę. Przepisy tej ustawy wejdą w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.