Tematy - Prawo - Więziennictwo - INFOR.PL

Skazany podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za zawinione naruszenie, zwane dalej przekroczeniem, nakazów lub zakazów wynikających z ustawy, regulaminu lub innych przepisów, albo też ustalonego w zakładzie karnym lub miejscu pracy porządku. Jeżeli przekroczenie zawiera znamiona wykroczenia, skazany podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej, chyba że wykroczenie popełnione zostało w czasie pobytu poza obrębem zakładu karnego.

Edukacja skazanych jest obecnie bardzo ważnym środkiem w procesie resocjalizacji. W związku z powyższym obowiązujący Kodeks karny wykonawczy rozszerza możliwości podejmowania nauki w zakładach karnych. Prawo dopuszcza także możliwość by osoba osadzona uczestniczyła w zajęciach edukacyjnych poza terenem miejsca odosobnienia.

Do 1 września 2003 r., czyli do dnia wejścia w życie Ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw, polski system prawa karnego wykonawczego nie przewidywał możliwości przyznawania nagród za dobre sprawowanie osobom tymczasowo aresztowanym. W poprzednio obowiązującym stanie prawnym tymczasowo aresztowany w określonych sytuacjach mógł otrzymać jedynie ulgi na warunkach przewidzianych w odrębnym regulaminie.

System nagradzania skazanych stanowi ważny element w procesie resocjalizacji. Motywuje on osadzonych do pożądanych zachowań, co ułatwia zapewnienie ładu i porządku w placówkach penitencjarnych.

Istnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej w systemie polskiego prawa karnego wykonawczego ma uświadamiać osoby skazane oraz pokazywać, że każde naruszanie przez nich zakazów i nakazów związanych z odbywaniem kary pozbawienia wolności powodować będzie szybką i zdecydowaną reakcję władz zakładu karnego. Sytuacja taka z założenia ma kształtować osobowość oraz postawę osób osadzonych i jednocześnie ułatwiać kierowanie jednostkami penitencjarnymi.

Przez okres pozostawania przez skazanego w rygorze zakładu karnego najczęściej przebywać będzie on w celi mieszkalnej. Ustawodawca w tym zakresie dokładnie określa okoliczności jakie decydować mają o przydziale osób skazanych do cel mieszkalnych. W Kodeksie karnym wykonawczym umieszczona została także lista przedmiotów osobistych, które skazany może posiadać w celi mieszkalnej na terenie zakładu karnego.

Jednym z podstawowych celów kary jest resocjalizacja skazanego. Ma to zapobiec powrotowi osoby skazanej do popełniania przestępstw. Ustawodawca przyjął założenie, że właściwe przygotowanie skazanych do zwolnienia z zakładów karnych może wywierać istotny wpływ na efekty wykonania kary, może je zwiększać lub przeciwnie może je niekiedy wręcz unicestwiać.

Obowiązujące przepisy prawa wykonawczego przewidują możliwość odroczenia wykonania kary pomimo istnienia zasady niezwłocznego jej wykonania po uprawomocnieniu się orzeczenia. Odraczając wykonanie kary sąd w postanowieniu określa dokładnie termin do jakiego wykonanie kary odracza. Nie znaczy to jednak, że kwestia ta nie może ulec zmianie. Przede wszystkim w określonych prawem okolicznościach sąd może odroczenie kary pozbawienia wolności odwołać.

Karę pozbawienia wolności wykonuje się wyłącznie w zakładach karnych, które jako jednostki organizacyjne podlegają Ministrowi Sprawiedliwości. Zakłady karne nie mają jednolitego charakteru, ich typy oraz rodzaje odpowiadają znanym polskiemu prawu wykonawczemu kategoriom skazanych.

Jednym z najważniejszych uprawnień osoby odbywającej karę pozbawienia wolności jest prawo do korzystania z wolności religijnej. Uprawnienie to gwarantuje skazanemu przede wszystkim Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej.

Kodeks karny wykonawczy przedstawia zasady wykonania kar dyscyplinarnych, zakładają one konieczność jak najszybszego wykonania decyzji zapadającej w postępowaniu dyscyplinarnym.

Na wstępny etap wykonywania kary pozbawienia wolności składają się wezwanie skazanego do odbycia kary, ewentualnie jego doprowadzenie, a następnie umieszczenie osoby skazanej w celi przejściowej. Kodeks karny wykonawczy określa także katalog czynności jakie mają być każdorazowo wykonywane podczas przyjmowania osoby skazanej do zakładu karnego.

Choć odbywanie przez kobiety kary pozbawienia wolności zostało uregulowane jako odrębna instytucja polskiego prawa karnego wykonawczego to jednak ustawodawca nie stworzył oddzielnego typu zakładu karnego, w którym przebywać miałyby jedynie kobiety (żeńskie zakłady karne). Takie rozwiązanie powoduje, że kobiety odbywają kary w zakładach karnych takiego typu i rodzaju co mężczyźni.

Skazany jest podmiotem praw i obowiązków określonych szczegółowo w kodeksie postępowania wykonawczego. Jednocześnie ma on prawo składać wnioski o wszczęcie postępowania przed sądem. Wtedy skazany występuje w nim w charakterze strony.

Na gruncie prawa karnego wykonawczego wszelkie procedury oraz zachowania zarówno podmiotów postępowania jak i organów wykonujących orzeczenia, a także podstawowe prawa i obowiązki skazanego określone są przez Kodeks karny wykonawczy oraz rozporządzenia wydane na jego podstawie.

Sąd, który w pierwszej instancji wydał wykonywane orzeczenie, jest właściwy we wszystkich sytuacjach postępowania wykonawczego, za wyjątkiem spraw przekazanych do właściwości innych organów, w szczególności sądu penitencjarnego (art. 2 Kodeksu ).

Jedną z podstawowych wartości polskiego prawa karnego wykonawczego są jednoznaczne zasady jakie żądzą skomplikowanym procesem wykonywania orzeczeń.

Polskie prawo karne wykonawcze odrębnie reguluje zasady kontaktów osób tymczasowo aresztowanych ze światem zewnętrznym. Regulacje zostały ustanowione w celu zapewnienia możliwości realizacji celów środka zapobiegawczego, jakim jest zabezpieczenie prawidłowego toku procesu.

Kodeks karny wykonawczy wprost dopuścił możliwość stosowania tymczasowego aresztowania wobec skazanych odbywających karę pozbawienia wolności. Wspomniany akt normatywny określa także dokładnie prawa i obowiązki tymczasowo aresztowanych jednocześnie odbywających karę pozbawienia wolności.

Karanie dyscyplinarne tymczasowo aresztowanych od nowelizacji z 2003 roku reguluje Kodeks karny wykonawczy. Poprzednio zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej tymczasowo aresztowanych były określone w regulaminie wykonywania tymczasowego aresztowania. Wskazany typ odpowiedzialności ma duże znaczenie praktyczne dla osadzonych. W sposób bezpośredni bowiem wpływa na ich warunki bytowe w areszcie śledczym.

Skazany, na którego nałożono obowiązki, a także oddany pod dozór, obowiązany jest przestrzegać obowiązków ustanowionych przez sąd na okres próby lub związanych z dozorem. Skazany oddany pod dozór musi bezzwłocznie, a najpóźniej w ciągu 7 dni od powzięcia wiadomości o oddaniu go pod dozór, zgłosić się do kuratora sądowego tego sądu rejonowego, w okręgu którego dozór ma być wykonywany.

Właściwym rzeczowo dla wykonania danego orzeczenia jest sąd pierwszej instancji, który wydał to orzeczenie. Przepisy kodeksu Karnego wykonawczego przewidują jednak od tej zasady wyjątki.

Karanie dyscyplinarne tymczasowo aresztowanych reguluje Kodeks karny wykonawczy. Wskazany typ odpowiedzialności ma duże znaczenie praktyczne dla osadzonych, ponieważ w sposób bezpośredni wpływa na ich warunki bytowe w areszcie śledczym. Kodeks karny wykonawczy zawiera zamknięty katalog kar dyscyplinarnych.

Zasad humanitaryzmu stanowi podstawową zasadę polskiego prawa karnego wykonawczego. W tym zakresie przepisy karne wykonawcze stanowią uzupełnienie oraz dopełnienie przepisów Konstytucji.

Polskie prawo wykonawcze wprowadza niezależną i odrębną instytucję warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. Rozwiązanie takie doprowadza do sytuacji, w której pomimo, iż sąd rozstrzygający sprawę orzekł bezwzględną karę pozbawienia wolności skazany może ostatecznie nie trafić do zakładu karnego.

Kodeks karny wykonawczy szczegółowo reguluje problem rozmieszczania tymczasowo aresztowanych w aresztach śledczych. Jednocześnie przepisy dotyczące wskazanego problemu odnajdziemy w rozporządzeniach Ministra Sprawiedliwości.

W polskiej procedurze karnej wyróżniamy trzy stadia postępowania. Polskie postępowanie karne dzieli się na postępowanie przygotowawcze, sądowe (jurysdykcyjne) oraz wykonawcze.

Kodeks Karny Wykonawczy kwalifikuje komisję penitencjarną jako organ postępowania wykonawczego. Działa ona jako organ kolegialny, a jej kompetencje w sposób wyczerpujący są określone w Kodeksie.

Polskie prawo wykonawcze przewiduje możliwość fakultatywnego odroczenia wykonania kary pozbawiania wolności przez sąd. Dla zastosowania wymienionej instytucji podstawowe znaczenie mają okoliczności dotyczące osoby samego skazanego. Przepisy modyfikują także zasady odraczania wykonania kary na korzyść kobiet ciężarnych oraz matek sprawujących opiekę nad dzieckiem do lat trzech po porodzie.

Kara pozbawienia wolności to kara najsurowsza ze wszystkich jakie przewiduje polski kodeks karny. Jej stosowanie uzasadnione jest w odniesieniu do sprawców najsurowszych przestępstw. Orzekanie kary pozbawienia wolności powinno być ostatecznością (ultima ratio). Kodeks postępowania wykonawczego w przepisie skierowanym przede wszystkim do organów postępowania wykonawczego określa cele, jakie spełnić powinna kara pozbawienia wolności.

Ogólne procedury określające zasady rozmieszczania tymczasowo aresztowanych w aresztach śledczych doznają uszczerbku w sytuacjach gdy osadzonym ma być osoba zakwalifikowana jako stwarzająca poważne zagrożenie społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa aresztu.

Niektóre stanowiska kierownicze w służbie więziennej będą mogli pełnić również pracownicy cywilni.

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało nowelizację ustawy o dozorze elektronicznym. Została już przyjęta przez Parlament oraz podpisana przez Marszałka Sejmu wykonującego obowiązki Prezydenta RP.

Więziennictwo

Podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej skazanych

Nauczanie osób skazanych w zakładach karnych

Nagrody dla skazanych w areszcie śledczym

Nagrody i ulgi przyznawane osobom skazanym

Dyrektywy wymiaru kar dyscyplinarnych oraz realny zbieg przekroczeń

Cele mieszkalne skazanych

Zwolnienie z zakładu karnego

Odwołanie odroczenia kary pozbawienia wolności

Rodzaje oraz typy zakładów karnych

Prawo do wolności religijnej skazanego

Zasady wykonania oraz przedawnienie kar dyscyplinarnych

Wstępny etap wykonywania kary pozbawienia wolności

Warunki odbywania kary pozbawienia wolności przez kobiety

Status prawny skazanego w postępowaniu wykonawczym

Zasada praworządności w prawie karnym wykonawczym

Kompetencje sądu pierwszej instancji w postępowaniu karnym wykonawczym

Kodeksowe zasady prawa karnego wykonawczego

Kontakt z osobą tymczasowo aresztowaną

Czy więzień może być tymczasowo aresztowany?

Kary dyscyplinarne dla osób tymczasowo aresztowanych

Zadania kuratorów sądowych

Właściwość rzeczowa sądów penitencjarnych

Odpowiedzialność dyscyplinarna osób tymczasowo aresztowanych

Zasada humanitaryzmu w prawie karnym wykonawczym

Warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności

Zasady rozmieszczania tymczasowo aresztowanych w areszcie śledczym

Na czym polega postępowanie karne wykonawcze

Czym zajmuje się komisja penitencjarna

Fakultatywne odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności

Charakterystyka i cele kary pozbawienia wolności

Tymczasowe aresztowanie wobec osób stwarzających zagrożenie

Wzrośnie zatrudnienie w służbie więziennej

Więcej skazanych w systemie dozoru elektronicznego