Czy będą zmiany dla matek? Skoro Karta Dużej Rodziny jest przy 3. dzieci (rodzina wielodzietna) to czemu program emerytalny „Mama 4+” jest przy 4. dzieci a nie przy 3.?

• Kiedy jest dzień Matki?
• Czy będą zmiany dla matek? Skoro Karta Dużej Rodziny jest przy 3. dzieci (rodzina wielodzietna) to czemu program emerytalny „Mama 4+” jest przy 4. dzieci a nie przy 3.?
• Czym jest wielodzietność?
• Program „Mama 4+” jest rodzicielskim świadczeniem uzupełniającym. Ale dlaczego przy czwórce a nie trójce dzieci jak w KDR - skoro tak KDR rozumie wielodzietność?
• Co to jest świadczenie Mama 4+?
• PETYCJA: KARTA DUŻEJ RODZINY A ŚWIADCZENIE PIENIĘŻNE DLA MATEK TROJGA I WIĘCEJ DZIECI

Należy zacząć od tego, że w Polsce zmagamy się z dużym niżem demograficznym. Spadek urodzeń jest widoczny pomimo różnego rodzaju świadczeń: jak 800plus, czy aktywny rodzic, becikowe, dopłaty, zasiłki, zniżki - Karta Dużej Rodziny. Jak podaje GUS: w końcu I kwartału 2025 r. ludność Polski liczyła 37 mln 437 tys. osób, tj. o blisko 158 tys. mniej niż przed rokiem oraz o ponad 52 tys. mniej niż w końcu 2024 r. Tempo ubytku rzeczywistego w okresie styczeń‒marzec br. wyniosło -0,14%, co oznacza, że na każde 10 tys. mieszkańców Polski ubyło 14 osób (o 3 więcej niż w 1 kwartale ub. roku). Dane w zakresie rynku pracy też nie przedstawiają się najlepiej. W okresie styczeń–marzec 2025 r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 6448,1 tys. i było o 0,9% niższe niż w analogicznym okresie ub. roku (wówczas notowano spadek o 0,2%). W marcu br. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw ukształtowało się na poziomie 6444,0 tys. i było o 0,9% niższe niż przed rokiem (podobnie jak w lutym br. oraz wobec spadku o 0,2% w marcu ub. roku). Co zrobić z tym faktem, czy podwyższać kolejne świadczenia rodzicielskie, czy dawać dodatku i zachęcać młodych ale i emerytów do pracy? No bo przecież niż demograficzny w kontekście gospodarki i wpływów do skarbu państwa oznacza tyle, że nie będzie na wypłatę (w założeniu - gwarantowanych) świadczeń dla kolejnych pokoleń.

Kiedy jest dzień Matki?

Dzień Matki jest 26 maja. W 2025 r. dzień Matki wypada w poniedziałek.

Czy będą zmiany dla matek? Skoro Karta Dużej Rodziny jest przy 3. dzieci (rodzina wielodzietna) to czemu program emerytalny „Mama 4+” jest przy 4. dzieci a nie przy 3.?

Prawo powinno być spójne, a nie jest - bo czasami poszczególne regulacje powinny być współzależne. Jednym z przykładów tego jest np. różne pojmowanie pojęcia wielodzietności. Oznacza to tyle, że na gruncie jednej ustawy wielodzietność może dawać więcej uprawnień, a na gruncie innej mniej (bo są różne kryteria i przesłanki tej wielodzietności). Oczywiście to nie jedyny przypadek, gdy dane pojęcie jest rozumiane różnie, na gruncie różnych ustaw - rzeczywiście czasami tak może być, ale czy w przypadku uprawnień dla kobiet - matek? Czy prawo nie powinno być transparentne i spójne w tym zakresie. Czy matki, które wydają na świat dzieci nie powinny mieć bardziej rozbudowanych uprawnień? Czy nie powinny czuć większego zabezpieczenia socjalnego? Z drugiej strony, czy rozszerzenie uprawnień, nie doprowadzi do ich "wycofania się z rynku pracy" - bo przecież: "i tak dostaną od państwa" - jak często mówią, takie wielodzietne matki. Temat jest bardzo wielowątkowy i trudny, ale z drugiej strony trzeba przyglądać się takim lukom prawnym, nieścisłościom i potrzebom zmian - czy chociaż zasygnalizowania pewnych problemów.

Czym jest wielodzietność?

Wielodzietność, na gruncie ustawy z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1512), jest powiązana z posiadaniem prawa do KDR. Prawo do karty przysługuje członkowi rodziny wielodzietnej, przez którą rozumie się rodzinę, w której rodzic (rodzice) lub małżonek rodzica mają lub mieli na utrzymaniu łącznie co najmniej troje dzieci bez względu na ich wiek. Członkami rodziny wielodzietnej są:

• rodzic (rodzice) – przez którego rozumie się także rodzica (rodziców) zastępczych lub osobę (osoby) prowadzącą rodzinny dom dziecka;
• małżonek rodzica;
• dziecko – przez które rozumie się także dziecko, nad którym rodzic sprawuje rodzinną pieczę zastępczą, oraz osobę przebywającą w dotychczasowej rodzinie zastępczej albo w rodzinnym domu dziecka, o której mowa w art. 37 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2024 r. poz. 177, 742, 743 i 858).

Program „Mama 4+” jest rodzicielskim świadczeniem uzupełniającym. Ale dlaczego przy czwórce a nie trójce dzieci jak w KDR - skoro tak KDR rozumie wielodzietność?

Należy zacząć od tego, że od kilku lat obowiązuje w Polsce ważna regulacja, bo ustawa z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz.U. z 2022 r. poz. 1051). Jednak pojawiła się taka wątpliwość: skoro program „Mama 4+” jest rodzicielskim świadczeniem uzupełniającym i ma na celu pomoc państwa Matkom, które poświęciły się w jakimś sensie rodzinie i dzieciom, to dlaczego za wielodzietność, przyjęto 4. dzieci a nie 3.? Przecież w Karcie Dużej Rodziny - wielodzietność to 3. a nie 4. dzieci. Oczywiście pierwszy argument jest takim, że rodzin z czwórką dzieci jest mniej niż z trójką. Państwo dzięki temu może płacić świadczenie mniejszej grupie matek.

Co to jest świadczenie Mama 4+?

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające można otrzymać, jeśli nie ma się dochodu zapewniającego niezbędne środki utrzymania i jest się:

• matką, ukończyło się 60 lat oraz urodziło i wychowało lub tylko wychowało co najmniej 4 dzieci,
• ojcem, ukończyło się 65 lat oraz wychowało się co najmniej 4 dzieci, ponieważ matka dzieci zmarła, porzuciła je lub przez długi czas ich nie wychowywała.

Warunek urodzenia i wychowania lub wychowania dzieci dotyczy dzieci własnych, dzieci współmałżonka, dzieci przysposobionych lub dzieci przyjętych na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej. Aby otrzymać świadczenie, należy mieszkać w Polsce i mieć tutaj ośrodek interesów życiowych przez co najmniej 10 lat (po ukończeniu 16 roku życia), a także mieć:

• polskie obywatelstwo lub
• obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej albo państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) i mieć prawo pobytu lub prawo stałego pobytu w Polsce, lub
• zalegalizowany pobyt w Polsce (jeśli jest się cudzoziemcem).

PETYCJA: KARTA DUŻEJ RODZINY A ŚWIADCZENIE PIENIĘŻNE DLA MATEK TROJGA I WIĘCEJ DZIECI

Już w 2018 r. do Kancelarii Senatu trafiła sprawa: KARTA DUŻEJ RODZINY A ŚWIADCZENIE PIENIĘŻNE DLA MATEK TROJGA I WIĘCEJ DZIECI. Petytor wnosił o to, aby podjąć inicjatywę ustawodawczą w sprawie zmiany ustawy z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny, w celu nadania uprawnienia do świadczenia pieniężnego w wysokości najniższej emerytury kobietom, które ukończyły 60. rok życia oraz urodziły i wychowały co najmniej troje dzieci i nie posiadają ustalonego prawa do emerytury i renty. I rzeczywiście świadczenie dla matek zostało wprowadzone! Jak już było wskazane w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz.U. z 2022 r. poz. 1051). "UZASADNIENIE WNOSZĄCEGO PETYCJĘ: Autor petycji wnioskuje o wprowadzenie do ustawy o Karcie Dużej Rodziny zapisów określających kryteria, jakie muszą spełnić matki, co najmniej trojga dzieci, aby otrzymać specjalne świadczenie pieniężne. Autor zaproponował dodanie do ustawy Rozdziału 4a w brzmieniu: „Świadczenia pieniężne dla matek co najmniej trojga dzieci” oraz przedłożył z petycją szczegółową treść nowych przepisów. Wnoszący petycję podkreśla, że jego propozycja jest kompatybilna z obowiązującymi przepisami definiującym pojęcie „dużej rodziny”, a także nadającymi specjalne uprawnienia członkom rodzin wielodzietnych. W uzasadnieniu petycji autor wyjaśnia, że należy odpowiednio zabezpieczyć finansowo wielodzietne matki, których poświecenie macierzyństwu zostanie, dzięki nowelizacji ustawy, odpowiednio uhonorowane. Gwarancja przyznania najniższego świadczenia pieniężnego da pewność polskim kobietom, w tzw. wieku rozrodczym, opiekującym się trojgiem lub więcej dzieci i niepracującym zawodowo i nieposiadającym prawa do zaopatrzenia emerytalno-rentowego, że po ukończeniu 60. roku życia otrzymają świadczenie równe najniższej emeryturze. W ocenie wnoszącego petycję zmiana ustawy o Karcie Dużej Rodziny będzie realizacją konstytucyjnej ochrony rodziny, macierzyństwa i rodzicielstwa, równości kobiet z mężczyznami w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym, gospodarczym oraz prawa do zabezpieczenia społecznego."

Na chwilę obecną wciąż świadczenie emerytalne przysługuje przy 4. dzieci a nie przy 3. Nie wiadomo czy taki stan rzeczy się zmieni, a jeśli tak to kiedy.