Zwolnienia z kosztów sądowych w postępowaniach sądowoadministracyjnych w 2018 r.

Do kosztów sądowych należą przede wszystkim opłaty sądowe - wpis i opłata kancelaryjna. Wpis to taki rodzaj opłaty, który należy uiścić z góry, od pism wszczynających postępowanie sądowoadministracyjne – zatem m.in. od skargi, skargi kasacyjnej czy zażalenia. Ma on charakter stały a jego wysokość jest określana poprzez rozporządzenie Rady Ministrów z 16.12.2003 r. w sprawie wysokości szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. W postępowaniu kasacyjnym wpis zawsze wynosi ½ tego wpisu, którą wynosił w I instancji i nie mniej niż 100 zł.
Opłata kancelaryjna to opłata, którą się pobiera za różnego rodzaju stwierdzenia prawomocności, wydanie odpisów, zaświadczeń, wyciągów, innych dokumentów na podstawie akt - pobiera się ją za odpisy i kserokopie. Jeśli nie zostanie uiszczona opłata kancelaryjna, to może ona zostać ściągnięta w drodze egzekucji.
Istnieją ponadto opłaty takie jak:
- koszty związane z działaniem strony - obejmują koszty przejazdu do sądu i pełnomocników, którzy nie są pełnomocnikami fachowymi np. wstępny;
- koszty związane z działaniem pełnomocnika - to koszty wynagrodzenia adwokata itd. – ich wysokości minimalne są określone w drodze rozporządzeń wykonawczych, które określają osobno wynagrodzenie adwokatów, osobno radców prawnych,
- zwrot wydatków – czyli takie koszty, które ponoszone są poza budynkiem sądu – wpłacane za usługi poczynione przez tłumaczy czy kuratorów, także koszty ogłoszeń, diet i koszty podróży.

POLECAMY: E - wydanie Dziennika Gazety Prawnej

Zwolnienie z kosztów

W postępowaniu sadowoadministracyjnym zasadą jest, że strona ponosi koszty postępowania w swojej sprawie. Może jednak zostać zwolniona z kosztów – w zakresie przepisów wskazanych w ustawie bądź prawa pomocy. Zwolnienie ustawowe może przyjmować charakter podmiotowo-przedmiotowy – tzn., że nie mają obowiązku uiszczania kosztów sądowych: skarżący pewne działania lub bezczynność w sprawach np. z zakresu ubezpieczeń społecznych, z zakresu udzielania cudzoziemców ochrony - decyduje charakter sprawy i to czy jest się skarżącym; bądź zwolnienie o charakterze podmiotowym - nigdy nie ponosi tych kosztów: prokurator, RPO, RPD, kurator strony wyznaczony przez sąd orzekający lub przez sąd opiekuńczy.

Czym jest prawo pomocy?

W ustawie - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (PPSA) - istnieje pojęcie prawa pomocy – a zatem takiego postępowania, które jest dla strony szansą na uzyskanie zwolnienia z kosztów sądowych lub w jego ramach, na dopominanie się o przyznanie pełnomocnika – prośby te mogą być składane łącznie. Następuje zawsze na wniosek, złożony na urzędowym formularzu (postępowanie to nie jest prowadzone z urzędu). Jeśli strona wbrew wymaganiom formalnym, złoży wniosek pisemny – wówczas wzywa się ją do uzupełnienia braków a w razie niedopełnienia takiego żądania, wniosek pozostawia się bez rozpoznania. Nie jest on obciążony dodatkowymi kosztami. Może być złożony przed wszczęciem postępowania lub w jego trakcie. Są sytuacje, gdzie zwolnienie z kosztów następuje z mocy ustawy – np. gdy skarży się decyzje wydane z zakresu prawa pomocy. Wniosek składa się do właściwego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.