REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Spis powszechny: problemy rachmistrzów, możliwe sankcje

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Urszula Mirowska-Łoskot
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Spis powszechny: problemy rachmistrzów, możliwe sankcje/Fot. Shutterstock
Spis powszechny: problemy rachmistrzów, możliwe sankcje/Fot. Shutterstock
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Narodowy Spis Powszechny jest już na półmetku. Jakie problemy mają rachmistrzowie? Co z osobami, które nie chcą się spisać?

Narodowy Spis Powszechny: Kara wisi nad głowami tysięcy Polaków, bo nie chcą się spisać

Rzucanie telefonem, nieaktualne numery kontaktowe, przekłamywanie podawanych danych – to tylko niektóre problemy, z którymi mierzą się rachmistrzowie w trakcie spisu powszechnego.

REKLAMA

. Tymczasem, jak wynika z najnowszych danych GUS, do tej pory spisało się prawie 13,5 mln osób, czyli ok. 35 proc. z tych, które mają taki obowiązek. Jeżeli spis nie przyśpieszy, wiele osób nie zdąży. Czas na wzięcie w nim udziału mija bowiem 30 września br.

Strach w narodzie

REKLAMA

Obecnie można wziąć udział w NSP, korzystając z trzech metod: przez internet, dzwoniąc na infolinię lub bezpośrednio rozmawiając z rachmistrzem. Ankieterzy w teren ruszyli tydzień temu. I przyznają, że łatwo nie jest. Problemy pojawiają już na starcie.

– Baza danych, którą otrzymałem z urzędu, często zawiera nieaktualne informacje. Dzwonię i okazuje się, że respondent od kilku lat nie żyje, o czym informuje mnie rodzina. To bardzo spowalnia pracę. Zanim uda mi się przeprowadzić ankietę, muszę sprawdzić 5–10 wskazanych kontaktów. Pracuję od godziny 9 do 18. W tym czasie mogę wypełnić około czterech ankiet – mówi rachmistrz z woj. lubelskiego.

Jednak nawet jeżeli uda się skontaktować z właściwą osobą, to niektórzy boją się rozmawiać. – Mam porównanie ze spisem, który był przeprowadzany 10 lat temu. Teraz ludzie stali się bardziej nieufni. Panuje jakiś strach w narodzie. Zwłaszcza gdy odwiedzam bogatsze osiedla, na których wybudowane są niemalże pałace. Do domu nikt mnie nie wpuści. Rozmawiałem przez płot, co najwyżej w garażu. Jeżeli ktoś mieszka w bloku, takich oporów zazwyczaj nie ma – dodaje.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Problemem są też nieprawdziwe informacje. – Na oko widzę, że willa ma ok. 500 metrów. Tymczasem respondent podaje w ankiecie 120 metrów. Zdarza się też, że osoba, z którą przeprowadzam wywiad, nie ujawnia wszystkich osób zameldowanych pod danym adresem. Jestem z małej miejscowości, więc to wiem – uzupełnia rachmistrz.

Krępujące okazują się też pytania o stan zdrowia, wyznanie czy związek, na które część osób odmawia odpowiedzi (na niektóre pytania można jej nie udzielić). Niektórzy w ogóle nie chcą rozmawiać – rzucają słuchawką, nie otwierają drzwi.

– Zdarzają się przypadki, gdy ktoś odmawia udziału w spisie. Staram się go przekonać. Często się udaje. Natomiast jeżeli spotykam się z definitywną odmową, sporządzam notatkę na ten temat – mówi rachmistrz.

Główny Urząd Statystyczny (GUS) przyznaje, że odnotowuje takie przypadki, ale sporadycznie. Nie podaje jednak konkretnych liczb – wskazuje jedynie, że jest to poniżej 0,1 proc. W skali całego kraju mogą to być zatem tysiące osób.

Możliwe sankcje

GUS przypomina, że taka odmowa może skutkować nieprzyjemnymi konsekwencjami. Spis jest bowiem obowiązkowy. Zgodnie z art. 17a ust. 1–3 ustawy z 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1143) nie można odmówić przekazania danych rachmistrzowi kontaktującemu się z osobami objętymi spisem.

Po odnotowaniu odmowy uruchamiana jest cała procedura. – W przypadku definitywnej odmowy udziału w badaniu notatka rachmistrza ze wskazaniem przyczyn, okolicznościami sytuacji oraz danymi osobowymi przekazywana jest dalej. O zaistniałej sytuacji zostaje powiadomiony zastępca wojewódzkiego komisarza spisowego. Następnie sprawa zostaje zgłoszona na policję wraz z zebraną dokumentacją – informuje Karolina Banaszek z GUS.

O sankcji decyduje sąd. Zgodnie z art. 57 ustawy z 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 955) odmowa wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym zagrożona jest grzywną. Ta może wynieść 5 tys. zł. Z karą muszą liczyć się również ci, którzy podają fałszywe dane. Wedle bowiem art. 56 ustawy osoba, która wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne niezgodne ze stanem faktycznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch. W wypadku mniejszej wagi sprawcy grozi grzywna (więcej informacji – patrz ramka).

  • opinia

Kara grozi za brak zgody, a nie bezczynność

Rafał Kowalczyk adwokat Kancelaria Prawna Filipiak Babicz Legal

Narodowym Spisem Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021 r. objęte są osoby fizyczne stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach i innych pomieszczeniach niebędących mieszkaniami, a nawet osoby nieposiadające miejsca zamieszkania. W ramach spisu podaje się dane statystyczne, o których mowa w ustawie z 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 955). To właśnie w tej ustawie przewidziano sankcje za m.in. odmowę wykonania obowiązku statystycznego oraz nieterminowe przekazanie danych.

Z punktu widzenia obowiązku uczestnictwa w NSP najbardziej istotny wydaje się przepis penalizujący odmowę udzielenia informacji. Może ona dotyczyć uchylenia się w ogóle od przekazania informacji bądź od odpowiedzi na poszczególne pytania, bądź też naświetlenia pewnych okoliczności czy danych dotyczących innych osób. Jednak czynu można dopuścić się tylko przez działanie. Słowo „odmawia” w języku polskim oznacza, że dana osoba zachowuje się aktywnie, nie zgadza się, protestuje, zaprzecza itp. Wydaje się, że gdyby zamiarem penalizowania przez ustawodawcę była bezczynność osoby zobowiązanej do podania danych statystycznych, wówczas przepis zawierałby określenie „nie bierze udziału” w spisie powszechnym. Zasadne byłoby doprecyzowanie ustawowego znaczenia „odmowy” tak, aby nie budziło ono wątpliwości przy ocenie karalności konkretnego zachowania. Na podstawie obowiązujących przepisów sądy mogą bowiem decydować się na wymierzenie sankcji jedynie w sytuacji braku zgody na udzielanie żądanych informacji. ©℗

Dziennik Gazeta Prawna

Miliony na promocję spisu

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ponad 500 zł dodatkowo za staż, co miesiąc. Jest ustawa, wypłaty w III kwartale 2025 r. [dla kogo, przez ile?]

Od 1 czerwca 2025 r. zaczęła obowiązywać ustawa z 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia (Dz.U. 2025 poz. 620). Regulacja wprowadza szereg uprawnień dla pracowników, osób bezrobotnych, pracodawców, urzędów pracy oraz osób z niepełnosprawnościami. Nowa ustawa daje możliwość otrzymania ponad 500 zł za staż. Poniżej szczegóły, bo trzeba wiedzieć, że regulacja nie jest skierowana dla tak wielu, jakby się mogło wydawać i na tak długo, jakby chciano.

Obowiązkowe windy w każdym budynku mieszkalnym, który ma co najmniej dwie kondygnacje. To tylko jedna ze zmian, która nas czeka

Ministerstwo Rozwoju i Technologii opublikowało projekt zmian w przepisach technicznych dotyczących budynków. Chodzi o to, by były one lepiej dopasowane do dzisiejszych potrzeb – zarówno jeśli chodzi o bezpieczeństwo, efektywność energetyczną, jak i dostępność dla osób z niepełnosprawnościami. Trwają konsultacje publiczne, a dokument jest już dostępny na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

Od 1 do 30 tys. złotych kary grzywny dla pracodawcy za pracę w upał. Ale zasady będą jeszcze ostrzejsze. Kiedy zmiany wejdą w życie?

Od 1 do 30 tys. złotych kary grzywny dla pracodawcy za pracę w upał przekraczający 32 lub 35 st. Ale zasady będą jeszcze ostrzejsze. Kiedy zmiany wejdą w życie? Miały zacząć obowiązywać od 1 czerwca 2025 r. Okazuje się, że wejdą ale najwcześniej po 1 stycznia 2027 r.

ZUS: Kolejne prawomocne orzeczenie sądu II instancji. SA w Katowicach stanął po stronie emerytki [wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20]

Przybywa prawomocnych orzeczeń w sprawach po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20. Przedstawię wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach.

REKLAMA

MRPiPS wprowadza bezwzględny zakaz pracy w czasie upałów. Kara do 3 lat pozbawienia wolności dla pracodawcy, który nie zwolni pracowników do domów

W związku ze zmianą klimatu i wynikającymi z niej coraz częstszymi falami upałów, w czasie których temperatury niejednokrotnie przekraczają 30 st. C – MRPiPS zdecydowało się na dookreślenie w przepisach o BHP maksymalnych progów temperatury (wynikającej z warunków atmosferycznych), których przekroczenie skutkować będzie zakazem wykonywania pracy przez pracowników. Projekt resortu pracy nie obejmuje jednak, na tych samych zasadach, wszystkich pracowników – ochroną przed pracą w upalnych warunkach, nie zostaną objęci m.in. pracownicy gastronomii, hoteli czy opiekunowie małych dzieci. Pracodawcę łamiącego nowe zakazy – czekać będą natomiast surowe konsekwencje.

200 tys. zł na remont, sprzęt, zakup nieruchomości itp.: premie finansowe dla osób ze wsi czy z małych miasteczek. Wnioski do 31 lipca 2025 r.

Do 31 lipca 2025 r. można się ubiegać o 200 tys. zł przypomina prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Chodzi o premie z Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Pieniądze można przeznaczyć na wiele celów.

O ile niższe raty kredytów hipotecznych po obniżce stóp procentowych NBP w lipcu 2025 r.?

W dniu 2 lipca 2025 r. (ze skutkiem od 3 lipca) Rada Polityki Pieniężnej obniżyła podstawową stopę procentową NBP (stopę referencyjną) do poziomu 5,00%. Z wyliczeń Rankomat.pl wynika, że tylko w wyniku lipcowej obniżki rata kredytu na 500 000 zł na 30 lat spadnie o 85 zł. Połączony efekt dwóch tegorocznych obniżek stóp zmniejszy ratę o 257 zł – z 3 651 zł do 3 394 zł. Z kolei wraz z każdą obniżką rośnie zdolność kredytowa. W przyszłym roku część osób może liczyć na wzrost dostępnej kwoty o ponad 100 000 zł. Prezes Związku Banków Polskich Tadeusz Białek ocenił, że ok 70 zł mniej w miesięcznej racie kredytu zyskają kredytobiorcy z pożyczką 400 tys. zł na okres 20 lat dzięki decyzji Rady Polityki Pieniężnej o obniżeniu stóp procentowych w lipcu.

Komisja Europejska: 90% redukcji gazów cieplarnianych w UE do 2040 r.; pełna neutralność klimatyczna netto do 2050 r. Jak ochronić gospodarkę?

W dniu 2 lipca 2025 r. Komisja Europejska zaproponowała wyznaczenie celu klimatycznego na 2040 r. Zgodnie z propozycją emisje gazów cieplarnianych powinny wówczas wynieść o 90 proc. mniej względem poziomu z 1990 r. Pomocą w dojściu do celu ma być możliwość wliczania projektów sfinansowanych w krajach trzecich.

REKLAMA

Rewolucja w rozwodach: koniec z alimentami od eksmałżonka za jego winę i ocenianiem przez sądy intymnych aspektów życia małżeńskiego. „Co do zasady każdy z małżonków powinien utrzymywać się samodzielnie”

W dniu 23 czerwca 2025 r. Komisja Kodyfikacyjna Prawa Rodzinnego, będąca organem działającym przy Ministrze Sprawiedliwości przyjęła projekt nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który zakłada eliminację orzekania o winie rozkładu pożycia w sprawach o rozwód i separację. Z powyższym, ściśle związana jest również zmiana zasad alimentacji po rozwodzie i separacji – na przyznanie alimentów nie ma już mieć wpływu odpowiedzialność byłego współmałżonka za rozpad małżeństwa. Nadrzędnym celem wprowadzenia zmian, jest ochrona dzieci przed negatywnymi konsekwencjami spierania się ich rodziców.

Najnowszy sondaż partyjny 2025 [Rzeczpospolita, WP, Onet, Polsat]

Najnowszy sondaż partyjny 2025: dla Rzeczpospolitej, WP, Onet. We wszystkich trzech sondażach partyjnych wygrywa PiS. Jakie partie są poniżej progu 5%? W sondażu IBRIS dla Polsat News z połowy czerwca prowadziła KO. Czy na polskiej scenie politycznej umacnia się prawica?

REKLAMA