Procedura stwierdzenia zgonu

Kiedy przeprowadza się postępowanie o stwierdzenie zgonu?

Aby postępowanie o stwierdzenie zgonu mogło zostać przeprowadzone niezbędne jest istnienie dwóch przesłanek:
1. śmierć osoby jest niewątpliwa,
2. nie został sporządzony akt zgonu.

Śmierć danej osoby zostanie uznana za „niewątpliwą” wówczas, gdy okoliczności uzasadniają przekonanie o zgonie osoby, np. są świadkowie zgonu. Ponadto, znane są czas i miejsce zgonu. 

Warto w tym miejscu podkreślić różnicę między postępowaniem o stwierdzenie zgonu, a uznaniem za zmarłego. W tym pierwszym przypadku istnieją dowody na to, że osoba zmarła, a nie został sporządzony akt zgonu. W przypadku uznania za zmarłego nie mamy pewności, że dana osoba faktycznie nie żyje, jednak upłynęło już wystarczająco dużo czasu, aby móc sądzić, że dana osoba zmarła.

Zobacz również: Co to jest akt zgonu?

Postępowanie o stwierdzenie zgonu

W przeciwieństwie do wniosku o uznanie za zmarłego, wniosek o stwierdzenie zgonu może być zgłoszony w każdym czasie. Może uczynić to każdy zainteresowany, w tym także prokurator czy Rzecznik Praw Obywatelskich.

We wniosku należy zawrzeć imię, nazwisko i wiek osoby, imiona jej rodziców oraz nazwisko rodowe matki, a także ostatnie miejsce zamieszkania i pobytu.

Sąd może (ale nie jest obowiązany) zarządzić ogłoszenie o wszczęciu postępowania o stwierdzenie zgonu. Jeśli zebrane dowody wymagają uzupełnienia, może się okazać, że zarządzenie ogłoszenia będzie konieczne. 

W takim wypadku, ogłoszenie powinno zawierać:

1) imię i nazwisko oraz adres wnioskodawcy;

2) dane dotyczące osoby, w której sprawie toczy się postępowanie;

3) wezwanie skierowane do zaginionego, aby w oznaczonym terminie, nie krótszym niż 1, a nie dłuższym niż 3 miesiące, zgłosił się, gdyż w przeciwnym razie zostanie stwierdzony jego zgon;

4) wezwanie skierowane do wszystkich osób, które mogą udzielić wiadomości o zaginionym, aby w powyższym terminie przekazały je sądowi.

Zobacz również serwis: Urząd stanu cywilnego

Orzeczenie sądu

W postanowieniu stwierdzającym zgon chwilę śmierci należy ściśle oznaczyć (rok, miesiąc, dzień, godzina), stosownie do wyników postępowania. Jeżeli jednak dokładne ustalenie chwili śmierci nie jest możliwe, przyjmuje się chwilę najbardziej prawdopodobną.

Postanowienie sądu w sprawie uznania osoby za zmarłą stanowi podstawę do sporządzenia jej aktu zgonu. Orzeczenie sądu przesyłane jest do urzędu stanu cywilnego, gdzie kierownik urzędu sporządzi akt.