Ubezwłasnowolnienie - czym jest oraz jaka obowiązuje procedura

Zdolność do czynności prawnych jest to możliwość nabywania praw i obowiązków za pomocą czynności prawnej. Może mieć ona charakter pełny oraz ograniczony.  O zdolności do czynności prawnej decyduje wiek oraz ubezwłasnowolnienie.

Pełną zdolność do czynności prawnych ma osoba, która ukończyła 18 rok życia i nie jest ubezwłasnowolniona. Wyjątkiem w tym zakresie jest zawarcie małżeństwa, za zgodą sądu, przez 16 letnią kobietę.

Ograniczoną zdolność do czynności prawnej ma osoba, która ukończyła 13 rok życia lub jest ubezwłasnowolniona częściowo.

Nie mają zdolności do czynności prawnej osoby, które nie ukończyły 13 roku życia lub zostały ubezwłasnowolnione całkowicie.

Ubezwłasnowolnienie częściowe a całkowite

Ubezwłasnowolnienie całkowite może zostać zastosowane jedynie wobec osoby, która ukończyła 13 rok życia. Osoba ta, z jakichś powodów, nie jest zdolna do kierowania swoim postępowaniem. Do tych powodów możemy zaliczyć m.in. choroby, niedorozwój umysłowy, zaburzenia psychiczne, w szczególności narkomanie lub alkoholizm (patrz: postanowienie SN z dnia 14 stycznia 1983 r., I CR 480/82). Osobie ubezwłasnowolnionej całkowicie zostaje przydzielony opiekun.

Ubezwłasnowolnienie całkowite powoduje, że czynności prawne zawarte przez osobę ubezwłasnowolnioną są nieważne. Wyjątek od tej zasady przewiduje art.14 § 2 Kodeksu cywilnego. osoba niezdolna do czynności prawnych może zawierać umowy należące do powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego np. drobne zakupy. Może także dowolnie rozporządzać swoim zarobkiem, o ile sąd nie postanowi inaczej. Wszelkie czynności w imieniu osoby ubezwłasnowolnionej podejmuje jej opiekun prawny.

Ubezwłasnowolnienie całkowite powoduje całkowitą utratę zdolności do czynności prawnej.

Drugi rodzaj ubezwłasnowolnienia może zostać zastosowany wobec osoby, która ukończyła przynajmniej 18 rok życia. Osoba może zostać ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii a także gdy wskutek choroby potrzebna jest jej pomoc do prowadzenia własnych spraw.

Osobie ubezwłasnowolnionej częściowo zostaje wyznaczony przedstawiciel ustawowy w postaci kuratora.

Ubezwłasnowolnienie częściowe powoduje ograniczenie zdolności do czynności prawnej. Oznacza to, że taka osoba, co do zasady zobowiązana jest uzyskać zgodę kuratora na zawarcie danej umowy. Wyjątek od tej zasady stanowi możliwość zawierania umów w drobnych sprawach życia codziennego oraz możliwość rozporządzania swoim zarobkiem.