REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ubezwłasnowolnienie - czym jest oraz jaka obowiązuje procedura

Bartłomiej Ceglarski
Bartłomiej Ceglarski
Ubezwłasnowolnienie - czym jest oraz jaka obowiązuje procedura./ fot. Fotolia
Ubezwłasnowolnienie - czym jest oraz jaka obowiązuje procedura./ fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Ubezwłasnowolnienie to instytucja prawa cywilnego. Polega ono na ograniczeniu w całości lub w części zdolności do czynności prawnej danej osoby. Wyróżniamy ubezwłasnowolnienie całkowite i częściowe.

Zdolność do czynności prawnych jest to możliwość nabywania praw i obowiązków za pomocą czynności prawnej. Może mieć ona charakter pełny oraz ograniczony.  O zdolności do czynności prawnej decyduje wiek oraz ubezwłasnowolnienie.

REKLAMA

Pełną zdolność do czynności prawnych ma osoba, która ukończyła 18 rok życia i nie jest ubezwłasnowolniona. Wyjątkiem w tym zakresie jest zawarcie małżeństwa, za zgodą sądu, przez 16 letnią kobietę.

Ograniczoną zdolność do czynności prawnej ma osoba, która ukończyła 13 rok życia lub jest ubezwłasnowolniona częściowo.

Nie mają zdolności do czynności prawnej osoby, które nie ukończyły 13 roku życia lub zostały ubezwłasnowolnione całkowicie.

Ubezwłasnowolnienie częściowe a całkowite

REKLAMA

Ubezwłasnowolnienie całkowite może zostać zastosowane jedynie wobec osoby, która ukończyła 13 rok życia. Osoba ta, z jakichś powodów, nie jest zdolna do kierowania swoim postępowaniem. Do tych powodów możemy zaliczyć m.in. choroby, niedorozwój umysłowy, zaburzenia psychiczne, w szczególności narkomanie lub alkoholizm (patrz: postanowienie SN z dnia 14 stycznia 1983 r., I CR 480/82). Osobie ubezwłasnowolnionej całkowicie zostaje przydzielony opiekun.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ubezwłasnowolnienie całkowite powoduje, że czynności prawne zawarte przez osobę ubezwłasnowolnioną są nieważne. Wyjątek od tej zasady przewiduje art.14 § 2 Kodeksu cywilnego. osoba niezdolna do czynności prawnych może zawierać umowy należące do powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego np. drobne zakupy. Może także dowolnie rozporządzać swoim zarobkiem, o ile sąd nie postanowi inaczej. Wszelkie czynności w imieniu osoby ubezwłasnowolnionej podejmuje jej opiekun prawny.

Ubezwłasnowolnienie całkowite powoduje całkowitą utratę zdolności do czynności prawnej.

Drugi rodzaj ubezwłasnowolnienia może zostać zastosowany wobec osoby, która ukończyła przynajmniej 18 rok życia. Osoba może zostać ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii a także gdy wskutek choroby potrzebna jest jej pomoc do prowadzenia własnych spraw.

Osobie ubezwłasnowolnionej częściowo zostaje wyznaczony przedstawiciel ustawowy w postaci kuratora.

Ubezwłasnowolnienie częściowe powoduje ograniczenie zdolności do czynności prawnej. Oznacza to, że taka osoba, co do zasady zobowiązana jest uzyskać zgodę kuratora na zawarcie danej umowy. Wyjątek od tej zasady stanowi możliwość zawierania umów w drobnych sprawach życia codziennego oraz możliwość rozporządzania swoim zarobkiem.

Procedura

Procedura ubezwłasnowolnienia jest szczegółowo uregulowana w art. 544 - 560 Kodeksu postępowania cywilnego. Art. 544 mówi, że postępowanie rozpoczyna się na wniosek. Prawo do jego złożenia przysługuje:

  • małżonkowi osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie;
  • krewnym w linii prostej oraz rodzeństwu;
  • przedstawicielowi ustawowemu.

Osoby inne niż w/w widzące potrzebę ubezwłasnowolnienia danej osoby, mogą złożyć wniosek do prokuratora o wszczęcie postępowania o ubezwłasnowolnienie.

Krewni osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, nie mogą zgłaszać tego wniosku, jeżeli osoba ta ma przedstawiciela ustawowego.

Wniosek można zgłosić już na rok przed dojściem do pełnoletniości osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie. Osoba, która złożyła wniosek o ubezwłasnowolnienie w złej wierze lub lekkomyślnie, podlega karze grzywny.

Osoba, której dotyczy postępowanie powinna zostać niezwłocznie zbadana i przesłuchana po wszczęciu postępowania. Wysłuchanie powinno odbyć się w obecności biegłego psychologa, a razie potrzeby także biegłego psychiatry lub neurologa.

Sąd może na podstawie opinii dwóch biegłych lekarzy, gdy uzna to za niezbędne, zarządzić  obserwację w zakładzie leczniczym na czas nie dłuższy niż sześć tygodni. W wyjątkowych wypadkach termin można przedłużyć do 3 miesięcy.

Wniosek jest rozpatrywany przez sąd okręgowy miejsca zamieszkania osoby, której dotyczy postępowanie. Sąd rozpoznaje go w składzie 3 zawodowych sędziów. Uczestnikami postępowania o ubezwłasnowolnienie są:

  • osoba, której dotyczy wniosek
  • jej przedstawiciel ustawowy;
  • małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie

REKLAMA

Postępowanie toczy się z udziałem prokuratora. Ponadto, organizacje pozarządowe, do których zadań statutowych należy ochrona praw osób niepełnosprawnych, udzielanie pomocy takim osobom lub ochrona praw człowieka, mogą wstąpić do postępowania w każdym jego stadium.

Sąd rozstrzyga sprawę w drodze postanowienia. W tym postanowieniu określa rodzaj ubezwłasnowolnienia oraz uzasadnia swoją decyzję. Takie postanowienie podlega zaskarżeniu nawet przez samą osobę ubezwłasnowolnioną.

Sąd może zmienić rodzaj ubezwłasnowolnienia a także uchylić postanowienie o ubezwłasnowolnieniu gdy ustaną przyczyny, dla których je orzeczono. Może to nastąpić również na wniosek samego ubezwłasnowolnionego.

Opracowano na podstawie:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296 z późn. zm.)

Postanowienie SN z dnia 14 stycznia 1983 r., I CR 480/82)

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wynagrodzenie chorobowe a zasiłek chorobowy 2024 - różnice: wysokość, terminy, składki, podatek, podstawa wymiaru

Wynagrodzenie chorobowe jak i zasiłek chorobowy to świadczenia pieniężne, które przysługują ubezpieczonemu za czas niezdolności do pracy spowodowanych:
- chorobą, 
- odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną, 
- wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, 
- chorobą przypadającą w czasie ciąży,
- poddaniem się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek, narządów oraz poddaniem się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.

Świadczenia te różnią się przede wszystkim okresem niezdolności do pracy ale również stroną je finansującą oraz oskładkowaniem i opodatkowaniem danego świadczenia.

Czy oskładkowanie umów cywilnoprawnych da wyższe emerytury w przyszłości? Polacy w to nie wierzą, chcą renegocjacji KPO

Aż 71,5% Polaków nie wierzy, że przyszła państwowa emerytura pozwoli im na godne życie, wynika z najnowszych badań dla Useme.com. Za to coraz więcej rodaków zaczyna oszczędzać na emeryturę poza systemem ZUS. Co więcej, Polacy oczekują od rządu renegocjacji z Komisją Europejską kamienia milowego KPO dot. oskładkowania umów cywilnoprawnych.

12 rat dla powodzian. Rząd pomoże spłacić kredyt hipoteczny, ale szykuje też ulgi dla powodzian w spłatach innych zobowiązań

Rząd zapowiedział możliwości wsparcia dla kredytobiorców poszkodowanych w wyniku powodzi. Rozwiązanie zakłada, że Fundusz Wsparcia Kredytobiorców spłaci 12 rat kredytu hipotecznego dla powodzian. Rząd pracuje też nad wprowadzeniem ulg dla powodzian w spłatach także innych zobowiązań – nie tylko tych hipotecznych.

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, który rodzic może dostać te pieniądze. Sprawdź zasady

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, że każdy może dostać te pieniądze. Jest to informacja szczególnie istotna dla osób z terenów dotkniętych powodzią, na których zajęcia w przedszkolach i szkołach zostały zawieszone.

REKLAMA

ZUS: Świadczenia na zalanych terenach wypłacane są na bieżąco

Rzecznik Prasowy ZUS Paweł Żebrowski poinformował, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych na bieżąco wypłaca świadczenia na terenach dotkniętych powodzią, w tym 14 emerytury. Obecnie około 85 proc. emerytów w ZUS otrzymuje emeryturę bezpośrednio na rachunek bankowy

MON: Ubrać szpiega - kwoty na zakup cywilnego ubrania przez funkcjonariuszy Służby Wywiadu Wojskowego

Zmieni się wysokość równoważnika pieniężnego i kwota na zakup ubrania typu cywilnego w zamian za umundurowanie przyznawanego funkcjonariuszom Służby Wywiadu Wojskowego. W Ministerstwie Obrony Narodowej trwają prace nad nowelizacją przepisów.

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? MEN stawia sprawę jasno

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? Ministerstwo Edukacji Narodowej stawia sprawę jasno. Założenia dotyczące profilu absolwenta przedszkola i szkoły podstawowej są już przygotowane.

Lex Kamilek: Niespójne przepisy powodują problemy organizacyjne w szkołach. Środowisko pedagogiczne skupia się na biurokracji

Ustawa Kamilka, lub inaczej lex Kamilek, wywołała pewne zamieszanie w kręgach m.in. nauczycieli i dyrektorów szkół. Ich wątpliwości budzi m. in. przepis o konieczności przedstawienia zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego. Ten fragment ustawy pozostawia szerokie pole do interpretacji.

REKLAMA

Wcześniejsze emerytury dla tych pracowników w 2025 r.

Wcześniejsze emerytury dla tych pracowników w 2025 r. Kto może liczyć na wcześniejszą emeryturę w 2025 r.? Czy pracownik musi osiągnąć powszechny wiek emerytalny, by uzyskać prawo do emerytury? Co z emeryturami stażowymi?

Zmiany w wypłatach emerytur. Niektórzy szybciej dostaną pieniądze. Może się zmienić sposób wypłaty. Sprawdź zasady.

Zmiany w procesie wypłat emerytur. Wiele osób szybciej dostanie pieniądze. Może się też zmienić sposób wypłaty. Wcześniejsza wypłata i specjalne punkty poboru świadczeń – sprawdź, czy to dotyczy również ciebie.

REKLAMA