Skutki ubezwłasnowolnienia częściowego

W naszej publikacji pt. Skutki ubezwłasnowolnienia całkowitego przedstawiliśmy instytucję ubezwłasnowolnienia całkowitego, której skutkiem jest pozbawienie osoby zdolności do czynności prawnych. Poniżej zaś przedstawimy instytucję ubezwłasnowolnienia częściowego, z podkreśleniem różnic istniejących pomiędzy tymi dwoma rodzajami ubezwłasnowolnienia.

Ubezwłasnowolnienie częściowe

Zgodnie z art. 16 § 1  ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo
z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.

Warunki dopuszczalności ubezwłasnowolnienia częściowego

Z powyższej definicji wynika, że ubezwłasnowolnienie częściowe orzeka się tylko wobec osoby pełnoletniej (mającej pełną zdolność do czynności prawnych). Jest to istotna różnica w porównaniu do ubezwłasnowolnienia całkowitego, które może zostać orzeczone również wobec osoby niepełnoletniej, która ukończyła trzynasty rok życia (mającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych). Przyczyny, z powodu których może dojść do ubezwłasnowolnienia częściowego i całkowitego, są takie same. I w jednym, i w drugim przypadku orzeczenie ubezwłasnowolnienia może nastąpić tylko z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii. Ponadto, w odróżnieniu od ubezwłasnowolnienia całkowitego, orzeczenie ubezwłasnowolnienia częściowego jest dopuszczalne, jeżeli danej osobie potrzebna jest pomoc przy prowadzeniu jej spraw, a stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego.

Zobacz również: Skutki ubezwłasnowolnienia całkowitego

Postępowanie o ubezwłasnowolnienie częściowe

Tryby postępowania w obu rodzajach ubezwłasnowolnienia są zbliżone. Zgodnie z ustawą z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.), tak jak w przypadku ubezwłasnowolnienia całkowitego, postępowanie o ubezwłasnowolnienie częściowe jest postępowaniem nieprocesowym, które toczy się przed sądem okręgowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, a w razie braku miejsca zamieszkania – przed sądem miejsca jej pobytu. Wniosek w tej sprawie może zostać zgłoszony przez te same osoby, co przy ubezwłasnowolnieniu całkowitym (np. przez małżonka czy rodzica). Warto jednak wskazać, że wniosek o ubezwłasnowolnienie częściowe można zgłosić już na rok przed dojściem do pełnoletności osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie. Koszty postępowania kształtują się podobnie jak koszty postępowania w sprawie o ubezwłasnowolnienie całkowite. Od wniosku uiszcza się opłatę w wysokości 40 zł. Do kosztów postępowania należy doliczyć również koszt zaliczki na opinie biegłych psychologa i psychiatry w kwocie ok. 500 zł oraz wydatki związane z czynnościami kuratora w sprawie w kwocie ok. 120 zł.

Zobacz również: Bezpłatny wzór wniosku o ubezwłasnowolnienie