REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność cywilna i statut prawny robotów w Unii Europejskiej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Bartłomiej Ceglarski
Bartłomiej Ceglarski
Odpowiedzialność cywilna i statut prawny robotów w Unii Europejskiej/ fot. Fotolia
Odpowiedzialność cywilna i statut prawny robotów w Unii Europejskiej/ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Unia Europejska coraz mocniej interesuje się tematyką rozwoju sztucznej inteligencji i robotyki. W ciągu kilku najbliższych lat, Komisja Europejska opracować ma przepisy prawne dotyczące odpowiedzialności cywilnej i statutu prawnego robotów, według zaleceń Parlamentu Europejskiego. Jaki kurs obierze UE w zakresie rozwoju robotyki?

Postęp technologiczny pędzi w coraz to większym tempie. Następnym przystankiem na tej trasie wydaje się być rozwój sztucznej inteligencji, w tym robotyki. Statystki dowodzą, że w latach 2010–2014 średni wzrost sprzedaży robotów wynosił 17 % rocznie, a w 2014 r. sprzedaż wzrosła o 29 %, co stanowi najwyższy w historii wzrost sprzedaży z roku na rok[1]. Wzrost sprzedaży robotów wynika m.in. z faktu, że są one w stanie wykonywać coraz to bardziej skomplikowane zadanie, w tym te które dotychczas zarezerwowane były dla ludzi.

REKLAMA

REKLAMA

Dzięki rozwojowi pewnych cech autonomii i zdolności poznawczych u robotów, np. zdolności uczenia się poprzez doświadczenia i zdolności podejmowania quasi-niezależnych decyzji – zaczynają one przypominać coraz bardziej podmioty, które wchodzą w interakcje z otoczeniem i są zdolne do zmieniania go w sposób istotny (w tym i szkodliwy). W związku z tym kwestia odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez robota samoistnie nasuwa się na myśl, stając się centralnym punktem debaty na temat rozwoju robotyki.

W rezolucji z dnia 16 lutego 2017 r. Parlament Europejski opracował zalecenia dla Komisji Europejskiej w zakresie przepisów prawa cywilnego dotyczących robotyki. Tekst daje nam bardzo ogólne pojęcie co do kierunku jaki Unia Europejska zamierza obrać w zakresie rozwoju robotyki.

Autonomiczność robota czyli zdolność do podejmowania quasi-niezależnych decyzji

Autonomiczność robota można określić jako zdolność do podejmowania decyzji i do realizacji ich w świecie zewnętrznym, niezależnie od kontroli zewnętrznej lub wpływu z zewnątrz. W związku z tym można wnioskować, że im bardziej autonomiczne są roboty, tym w mniejszym stopniu można je traktować jako narzędzia w rękach innych podmiotów (np. producentów, operatorów, właścicieli, użytkowników itp.) co skutkuje problemami z określeniem odpowiedzialności za ich działalnie.

W obecnym stanie prawnym proste roboty nie mogą ponosić odpowiedzialności - jest nią obciążony człowiek, jednak dotyczy to sytuacji gdy:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  1. robot, w znacznym stopniu jest narzędziem w rękach człowieka, a więc sytuacji, w których przyczynę postępowania robota można prześledzić i przypisać konkretnemu podmiotowi, którym jest właśnie człowiek, a więc np. producent, operator, właściciel lub użytkownik,
  2. w/w podmiot ten mógł przewidzieć daną sytuację i zapobiec szkodliwemu działaniu robota

Do szkód wywołanych przez roboty lub sztuczną inteligencję obecnie zastosowanie mają również przepisy dotyczące odpowiedzialności za produkt oraz przepisy regulujące odpowiedzialność za działania szkodliwe.

Samodzielne maszyny - większy problem

REKLAMA

Co jednak z robotami, które cechuje lub cechować będzie duża autonomia i zdolność uczenia się? Wydaje się, że zastosowanie wobec nich w/w przepisów jest i będzie niewystarczające np. z tego względu, że na ich podstawie nie będzie możliwe określenie strony odpowiedzialnej za zapewnienie odszkodowania oraz żądanie od niej naprawienia wyrządzonej szkody.

W zakresie odpowiedzialności tych robotów UE proponuje by odpowiedzialność była proporcjonalna do poziomu instrukcji, jakie wydano takiemu robotowi, i stopnia jego autonomii, a zatem im dany robot ma większą zdolność uczenia się lub większą autonomię i im dłużej trwało „szkolenie” robota, tym większa odpowiedzialność powinna spoczywać na osobie prowadzącej szkolenie.

Unia europejska proponuje również by problem ustalania odpowiedzialności za szkody spowodowane przez coraz bardziej autonomiczne roboty rozwiązać np. poprzez ubezpieczenia obowiązkowe, w których producenci lub właściciele robotów zobowiązani byliby wykupić ubezpieczenie od szkód wyrządzonych potencjalnie przez ich roboty. System ubezpieczeń mógłby zostać uzupełniony funduszem, aby można było naprawiać szkody w przypadkach, które nie są objęte ubezpieczeniem. Konieczne jednak będzie rozstrzygnięcie przez Komisję Europejską, takich kwestii jak to czy fundusz obejmował będzie wszystkie, czy wybrane kategorie robotów, czy składka będzie płacona jednorazowo w chwili wprowadzania robota do obrotu, czy też opłacana byłaby okresowo, przez cały czas funkcjonowania robota.

Roboty otrzymają statut elektronicznych osób?

Coraz większa autonomia robotów zmusza nas również do podjęcia rozważań na temat określenia miejsca androidów w obowiązujących kategoriach prawnych. Na dzień dzisiejszy roboty nie stanowią odrębnej kategorii prawnej. Musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, czy konieczne jest więc stworzenie nowej, właściwej robotom kategorii prawnej uwzględniającej np. stopień ich autonomii. Zastosowanie tego rozwiązania będzie wymagało również zdefiniowania pojęcia robota.

Parlament Europejski, we wspomnianej rezolucji posługuje się pojęciem statusu osoby elektronicznej, który mógłby zostać przyznany najbardziej rozwiniętym robotom autonomicznym. Nadanie robotowi statusu osoby elektronicznej mogłoby umożliwić przypisanie odpowiedzialności za naprawianie wszelkich szkód wyrządzonych przez te roboty oraz ewentualne stosowanie osobowości elektronicznej w przypadkach podejmowania przez roboty autonomicznych decyzji lub ich niezależnych interakcji z osobami trzecimi.

Czy wskazane wyżej rozwiązania zostaną przyjęte przez UE? Nie wiadomo, jednak widzimy, że UE preferuje utworzenie nowej kategorii prawnej dla najbardziej rozwiniętych robotów, zamiast ich ,,wciskanie'' do istniejących już kategorii.

Więcej pytań niż odpowiedzi

Na chwilę obecną mamy więcej pytań niż odpowiedzi. Rezolucja parlamentu stanowi początek dyskusji na temat rozwoju i miejsca robotyki i sztucznej inteligencji we współczesnym świecie. Kluczowe jest poznanie zdolności i potencjału sztucznej inteligencji - tylko dzięki temu możliwe będzie opracowanie ram prawnych, w jakich będą funkcjonować roboty.  

[1] Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 lutego 2017 r. zawierające zalecenia dla Komisji w sprawie przepisów prawa cywilnego dotyczących robotyki (2015/2103(INL))

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wysokość alimentów w 2025 r. według nowej tablicy alimentacyjnej [Przykład]

Ministerstwo Sprawiedliwości zaprezentowało nową tablicę alimentacyjną. Co istotne, nie ma ona charakteru wiążącego. Jak podkreśla resort, tabele będą narzędziem pomocowym dla sędziów i uczestników postępowania.

Polacy chcą szybko na emeryturę, ale nie chcą przestać żyć aktywnie. Tylko nieliczni pracują po 60-tce

Choć prawo pozwala łączyć emeryturę z pracą, robi to zaledwie 11,6 proc. Polaków w wieku 50–74 lat. Ponad połowa osób zbliżających się do wieku emerytalnego nie wyobraża sobie dalszej aktywności zawodowej. Eksperci ostrzegają: bez zachęt do pracy po 60. roku życia system emerytalny może się nie utrzymać.

Nowe prawo planistyczne 2026: Co oznacza dla właścicieli gruntów rolnych? Ekspert wyjaśnia

Najistotniejszą zmianą wydaje się fakt, iż „dla właścicieli gruntów rolnych tych najlepszych klas bonitacyjnych, położonych poza granicami miast zasadniczo do czasu uchwalenia planu ogólnego nie będzie możliwe uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, a więc i faktyczne odrolnienie nieruchomości.” – mówi Barbara Pancer w wywiadzie z ekspertem INFOR, [Radca prawny, local partner w warszawskiej praktyce nieruchomości kancelarii Greenberg Traurig].

Rekonstrukcja rządu stała się faktem. Premier Donald Tusk ogłosił: mniej ministrów, więcej odpowiedzialności, nowa jakość zarządzania państwem

Rekonstrukcja rządu: „Porządek, bezpieczeństwo i przyszłość” – to trzy filary, które mają kierować nowym gabinetem Donalda Tuska. Premier ogłosił zmniejszenie liczby ministrów konstytucyjnych z 26 do 21, utworzenie nowych superministerstw, powołanie kontrolingu pracy ministrów i całkowicie nowe podejście do energetyki, finansów i relacji międzynarodowych.

REKLAMA

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje

Niższa renta: dla jednych tak a dla drugich nie. RPO interweniuje - dlaczego? Chodzi o osiemnaste urodziny i rentę rodzinną. Mówi się, że 18-stka to symboliczny próg dorosłości, czas nowych praw, ale też i obowiązków. Chociaż dla większości młodych ludzi to radosny moment, to istnieje jednak grupa, dla której ten dzień, zamiast otwierać nowe możliwości, przynosi pewne bolesne finansowe rozczarowanie. Chodzi o rentę rodzinną, która dla niektórych nie jest już tak wysoka, jak przed ukończeniem 18. roku życia.

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności

Rewolucja technologiczna bez kobiet? Sztuczna inteligencja może pogłębić nierówności, chociaż sektor sztucznej inteligencji woła o nowych specjalistów, ale kobiet wciąż jest w nim jak na lekarstwo. Choć to one częściej niż mężczyźni kończą studia wyższe, rzadziej wybierają karierę w branży technologicznej. Jaki będzie miało to wpływ na sytuację kobiet na rynku pracy?

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac

Koniec z ulgami na dzieci. Rodzice lawinowo tracą wsparcie: paradoksalnie za sprawą dzieci i wzrostu płac. Jak to możliwe? A no tak, że dzieci często dorabiają w wakacje a ich zarobki mają wpływ na sytuację finansową rodziców i przekroczenie pewnych progów podatkowych, które wpływają na utratę różnych ulg.

Rekonstrukcja rządu. 23 lipca 2025 r. premier przedstawi nową Radę Ministrów

Premier ogłosi skład nowej Rady Ministrów w środę o godz. 10:00. Zgodnie z deklaracjami rządu celem rekonstrukcji ma być efektywniejsza i skuteczniejsza praca Rady Ministrów.

REKLAMA

Hołownia chce badać posłów alkomatem. Projekt ustawy po incydentach w Sejmie

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia przygotował projekt ustawy, który umożliwi marszałkowi zlecenie badania alkomatem posła podejrzewanego o nietrzeźwość w czasie obrad. "Kończymy tolerowanie pijanych posłów" – zapowiedział. Projekt ma być odpowiedzią na incydenty, do których dochodziło już kilkukrotnie.

Jak wspierać naukę i zaangażowanie pracowników?

Dla 70 proc. pracowników z pokolenia Z cotygodniowe zdobywanie nowych umiejętności jest jednym z podstawowych oczekiwań wobec pracodawcy. Młode pokolenie coraz częściej poszukuje w pracy sensu, wyzwań i realnych możliwości rozwoju. Dlatego firmy oferują coraz więcej różnorodnych inicjatyw wspierających naukę i zaangażowanie.

REKLAMA