Osoba stwarzająca zagrożenie

Art. 1 ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób zawiera definicję „osoby stwarzającej zagrożenie”. Jest ona rozumiana jako osoba, która wskutek zaburzeń psychicznych może stwarzać zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób i która spełnia łącznie następujące przesłanki. Po pierwsze została prawomocnie skazana za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Po drugie w trakcie postępowania wykonawczego stwierdzono u niej zaburzenia psychiczne w postaci upośledzenia umysłowego, zaburzenia osobowości lub zaburzenia preferencji seksualnych. Po trzecie stwierdzone u niej zaburzenia psychiczne mają taki charakter lub nasilenie, że zachodzi co najmniej wysokie prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej i obyczajności, zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 10 lat.

Przykładem takiej osoby jest przestępca Mariusz Trynkiewicz. W czasie przerwy w odbywaniu kary za molestowanie dzieci dopuścił się zbrodni zabójstwa czterech chłopców. Został skazany na karę śmierci, która w drodze amnestii w 1989 r. została zamieniona na karę 25 lat pozbawienia wolności. Okres odbywania kary upływa 11 lutego 2014 roku. Zaburzenia psychiczne w jego przypadku były znane sądowi w momencie wymierzania kary.

Zobacz: Zmiany w postępowaniu karnym i w wykroczeniach

Krajowy Ośrodek Terapii Zaburzeń Psychicznych

Wskazana ustawa przewiduje dwie możliwości kontroli nad wychodzącymi na wolność. Po pierwsze pozwala na umieszczenia przestępcy, już po odbyciu kary, w Krajowym Ośrodku Terapii Zaburzeń Psychicznych. Wprowadza więc możliwości orzekania środka leczniczo-izolacyjnego o charakterze administracyjnym. Z wnioskiem o skierowanie skazanego do odpowiedniego ośrodka izolacyjnego może wystąpić tylko dyrektor zakładu karnego. Podstawą do rozpoczęcia procedury przymusowej izolacji jest opinia obecnych w zakładzie karnym psychologów, którzy stwierdzą, że skazany jest „osobą stwarzającą zagrożenie”. Decyzję w tym zakresie podejmuje sąd rodzinny i cywilny. W pierwszej instancji sądem właściwym jest sąd okręgowy, w składzie trzech sędziów. Orzeka on na podstawie przepisów ustawy – Kodeks postępowania cywilnego. Podstawą dla podjęcia decyzji będzie opinia dwóch biegłych lekarzy psychiatrów. Prowadzona w tym celu obserwacja, będzie odbywać się już w zakładzie izolacyjnym, nie może trwać dłużej niż 4 tygodnie.