Zmiany w postępowaniu karnym - niektóre przestępstwa będą wykroczeniami

Od 9 listopada 2013 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy wprowadzające zmiany w kwalifikacji czynów. Zmiany objęły m.in.:

1. przeniesienie na poziom kodeksu wykroczeń odpowiedzialności za prowadzenie w stanie nietrzeźwości pojazdu innego niż mechaniczny np. roweru,
2. podniesienie progu kwotowego między przestępstwami a wykroczeniami przeciwko mieniu do kwoty ¼ minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Wejście w życie tych przepisów wymusza zamianę kar orzeczonych za czyny, które przestają być przestępstwami i stają się wykroczeniami. W związku z tym część skazanych opuści zakłady karne. Sądy i służba więzienna podjęły szereg działań zmierzających do bezzwłocznej realizacji nowych przepisów. Zasady zamiany kar za przestępstwa, które stają się wykroczeniami reguluje art. 50 znowelizowanego Kodeksu postępowania karnego.

Zobacz również: Obrońca z urzędu w sprawach o wykroczenia

Jakie działania zostały podjęte?

Ministerstwo Sprawiedliwości zwróciło się do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej o podjęcie działań mających na celu zapewnienie właściwego wdrożenia nowych przepisów oraz o podjęcie współpracy informacyjnej z sądami. Postępowanie w przedmiocie zamiany kary toczy się z urzędu, a sądy są zobowiązane do przejrzenia akt spraw osób, które potencjalnie mogłyby być objęte zamianą kary.

W celu jak najsprawniejszego przeprowadzenia tego procesu Ministerstwo Sprawiedliwości zwróciło się także do prezesów sądów o takie zorganizowanie pracy sędziów aby – wobec wymagającej tego sytuacji - również w dniach wolnych od pracy, wejście w życie nowych przepisów nastąpiło bezzwłocznie.

Z informacji uzyskanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości od prezesów sądów wynika, że sędziowie z odpowiednim wyprzedzeniem przygotowywali się do wykonania czynności koniecznych w związku z nowelizacją przepisów, w tym również takich, które wykraczają poza ich standardowe obowiązki orzecznicze. W wydziałach sądów zorganizowano przegląd akt spraw, wobec których nowe przepisy znajdą zastosowanie, prezesi sądów wyznaczyli dyżury sędziów i pracowników sekretariatów, aby umożliwić podejmowanie decyzji w możliwie najkrótszym czasie, czyli również w dni wolne od pracy. Skoordynowano współpracę z administracją zakładów karnych. Dyrektor Generalny wprowadził w jednostkach penitencjarnych dyżury funkcjonariuszy i pracowników odpowiedzialnych za realizację zwalniania osadzonych. Za realizację czynności administracyjnych związanych ze zwalnianiem z aresztów śledczych i zakładów karnych są odpowiedzialni przedstawiciele służby ewidencyjnej, penitencjarnej , kwatermistrzowskiej,  ochronnej, a także służby informatycznej.

Jednocześnie trudno oszacować dokładną liczbę osób, które ewentualnie opuszczą zakłady karne w związku z wejściem w życiem nowych przepisów. To zależy bowiem od różnych czynników,  które będzie uwzględniał sąd jak np. zbieg z innymi czynami czy zbieg przepisów.

Podstawy pozbawienia wolności

Wykonywanie kary pozbawienia wolności po wejściu w życie przepisów o kontrawencjonalizacji, do czasu wydania postanowienia o przekształceniu wykonania i ewentualnego uznaniu kary za wykonaną, nie powoduje automatycznie powstania roszczenia odszkodowawczego. Do czasu przekształcenia kary, pozbawienie wolności następuje na podstawie prawomocnego wyroku skazującego. Sytuacja taka nie rodzi również obowiązku odszkodowawczego na podstawie prawa cywilnego bowiem nie zostaje popełniony delikt polegający na niezgodnym z prawem pozbawieniu wolności.

Reforma procedury karnej, to jedna z najbardziej istotnych ustaw przygotowanych przez Ministra Sprawiedliwości w celu skrócenia czasu trwania i uproszczenia postępowań przed sądami. Jest ona jednym z etapów szerokiej reformy na którą składa się obszerna nowelizacja kodeksu karnego dotycząca kwestii wykonywania kar i zwiększająca rolę grzywien oraz kar ograniczenia wolności jak również nowa ustawa o prokuraturze.

Źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości

Zobacz: Na czym polega skazanie bez rozprawy?