REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Spadek i zachowek 2024: teraz nawet najbliższy krewny może nie dostać spadku ani zachowku, jak to możliwe

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Od połowy listopada prawdziwa rewolucja w postępowaniu spadkowym: przybędzie niegodnych dziedziczenia i ograniczony zostanie krąg ustawowych spadkobierców
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Obowiązująca od 15 listopada 2023 roku ważna zmiana w prawie spadkowym jednych uciesz, ale dla innych może okazać się pułapką. Uproszczenie procesu dziedziczenia w trzech newralgicznych miejscach ma odjąć pracy sądom a spadkobiercom ułatwić przejęcie majątku po zmarłym. Jednak tam gdzie uproszczenia często też łatwiej o naciąganie przepisów w nieuczciwych celach, np. pozbycia się konkurentów.

Mogliście tę zmianę przeoczyć a ona zwłaszcza dla bliskich krewnych zmarłego jest kluczowa. Można bowiem pozostawać w stereotypowym przekonaniu, że tak czy owak spadek - lub przynajmniej: zachowek - się należy, a gdy przyjdzie co do czego, okaże się, w jak błędnym pozostawało się przekonaniu.

REKLAMA

REKLAMA

Nie jest to może rewolucja na miarę tej sprzed kilkunastu lat kiedy to notariuszom pozwolono odciążyć sądy od najprostszych spraw spadkowych, ale z pewnością skróci ona długość procesów o spadek. Choć z pewnością wygeneruje też nowe spory.

Sprawy o dział spadku wydłużają się szczególnie wtedy gdy trzeba poszukiwać dalszego krewnego – szczególnie takiego, który dziedziczy po zmarłym a sam już zmarł. Przewlekłość procedury wydłuża postępowanie także w sytuacjach, w których spadek przypada małoletniemu. A ponadto często też toczą się spory, w tym sądowe, między najbliższymi krewnymi, w których w tle występuje niegodność dziedziczenia z racji zachowania się uprawnionego do spadku mocą prawa tylko z racji stopnia pokrewieństwa. Takiego niewdzięcznika łatwiej będzie teraz wydziedziczyć. Ale patrząc na to z drugiej strony – za sprawą dobrych adwokatów może to być dobre nowe i skuteczne pole, do pozbywania się konkurencji spadkowej.

Niegodny dziedziczenia zostanie pozbawiony prawa do spadku

Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw została opublikowana w Dzienniku Ustaw z datą 14 sierpnia. Ponieważ wchodzi w życie w trzy miesiące od publikacji, obowiązującym prawem stanie się w połowie listopada.

Ustawa dodaje dwie nowe przesłanki niegodności dziedziczenia w postaci:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • uporczywego niewykonywania obowiązku alimentacyjnego wobec spadkodawcy, określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową wobec spadkodawcy;
  • uporczywego uchylania się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka (art. 928 k.c.).

Zmiana ta ma na celu umożliwienie osobie, mającej w tym interes prawny (np. pozostałym spadkobiercom), przeciwstawienie się możliwości uzyskania korzyści ze spadku przez osobę niewykonującą obowiązków wynikających z prawa rodzinnego i zasad współżycia społecznego w stosunku do spadkodawcy, mimo realnej możliwości ich spełnienia.

Dziedziczenie ustawowe: jak dziedziczy się gdy brak tekstamentu, kto teraz nie dostanie już spadku ani zachowku

REKLAMA

Finały spraw spadkowych mają następować szybciej także między prawnemu ograniczeniu kręgu spadkobierców z trzeciej grupy pokrewieństwa. Dzięki temu być może uda się w przyszłości uniknąć trwającego miesiącami, a nawet latami, poszukiwania osób uprawnionych do udziału w spadku z racji pokrewieństwa.

Obecnie często domy czy mieszkania czekające na nowych właścicieli niszczeją, a działki nie sposób sprzedać, bo o jednym z kilku czy kilkunastu uprawnionych do spadku ciotecznym wnuku wiadomo tylko że żyje. Gdzie go jednak szukać i jak zawiadomić o przysługujących mu prawach nikt nie wie. Bez tego zaś postępowanie spadkowe w sądzie nie może być zakończone, zaś pozostali uprawnieni, choć zgłosili się ze swoimi roszczeniami, z przysługujących im praw korzystać nie mogą.

Teraz, od połowy listopada, w tak zwanej trzeciej grupie spadkowej, która obejmuje dalszych krewnych zredukować krąg uprawnionych do dziedziczenia.

Chodzi o tak zwane dziedziczenie ustawowe czyli takie gdzie z braku testamentu o dziale spadku rozstrzyga sąd, a kodeks cywilny wskazuje potencjalnych uprawnionych. 

Ustawa wprowadza zmiany w Kodeksie cywilnym w zakresie zasad dziedziczenia ustawowego w sytuacji, gdy powołani do spadku są dziadkowie spadkodawcy. Od połowy listopada 2023 r. w przypadku, gdy którekolwiek z dziadków spadkodawcy nie dożyje otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, będzie przypadał jego dzieciom w częściach równych. Jeżeli dziecko którekolwiek z dziadków spadkodawcy nie dożyje otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, będzie przypadał w częściach równych jego dzieciom, a w braku dzieci i wnuków tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku – pozostałym dziadkom w częściach równych.

Tym samym wyłączeni od dziedziczenia będą dalsi zstępni dziadków spadkodawcy, czyli tzw. cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsze pokolenia.

Więcej czasu na przyjęcie lub odrzucenie spadku

Odrzucenie spadku to sposób, by nie odziedziczyć po zmarłym także jego długów. Bardzo często zgłaszane roszczenia przewyższają wartość spadku, a by się o tym przekonać trzeba na to czasu.

Obecnie spadkobierca ma sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o spadku na złożenie oświadczenia czy go przyjmuje czy odrzuca.

Zmienione przepisy pozwolą na zawieszanie tego terminu przez sąd w przypadkach szczególnie uzasadnionych, np. gdy takie oświadczenie w imieniu podopiecznych powinni złożyć ich opiekunowie, na co sami wcześniej muszą uzyskać zgodę sądu.

Nowelizacja przewiduje, iż do zachowania ustawowego terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku wystarczające będzie złożenie przed jego upływem wniosku do sądu o odebranie tego oświadczenia.

Dodatkowo jeśli złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku będzie wymagało zezwolenia sądu, bieg terminu na złożenie oświadczenia ulegnie zawieszeniu na czas trwania postępowania w tym przedmiocie.

Formalnie polega to na tym, że w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy od 15 listopada obowiązuje przepis wyłączający konieczność pozyskania zgody sądu na czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu w sytuacji, gdy czynność ta polega na odrzuceniu spadku w imieniu dziecka, a dziecko jest powołane do dziedziczenia wskutek uprzedniego odrzucenia spadku przez któregokolwiek z rodziców, którym przysługuje pełna władza rodzicielska.

Zgoda sądu będzie jednak wymagana w braku porozumienia rodziców lub jeżeli inny zstępny rodziców tego dziecka przyjmuje spadek. W konsekwencji sprecyzowaniu uległa treść oświadczenia o odrzuceniu spadku składanego przez rodzica dziecka uprawnionego do spadku.

W intencji uproszczenia postępowania spadkowego dotyczącego nieletnich dzieci zmieniona została także ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego. Nowe przepisy przekazują sprawy dotyczących wydawania zezwoleń na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka dotyczących prostego przyjęcia spadku lub odrzucenia spadku do sądu spadku (art. 6401 k.p.c.), pomijając pośredni etap sądu opiekuńczego.

Brak konieczności prowadzenia w trakcie postępowania spadkowego odrębnego postępowania sądowego w przedmiocie zezwolenia na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka lub pozostającego pod opieką w postaci prostego przyjęcia lub odrzucenia spadku przyczyni się do przyspieszenia postępowań o stwierdzenie nabycia spadku, a jednocześnie zmniejszy liczbę spraw wpływających do sądów opiekuńczych.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Odszkodowanie za błąd weterynarza

Współczesne społeczeństwo przywiązuje coraz większą wagę do dobrostanu zwierząt, traktując je już nie tylko jako istoty żywe, ale często jako pełnoprawnych członków swojej rodziny. Wraz z rosnącą świadomością właścicieli zwierząt oraz dynamicznym rozwojem usług weterynaryjnych w Polsce i na świecie, pojawia się również potrzeba zapewnienia należytej ochrony prawnej w sytuacjach, gdy w wyniku błędów w procesie diagnostyki lub w procesie terapeutycznym pupila (procesie leczenia) dochodzi do pogorszenia stanu zdrowia lub śmierci zwierzęcia.

W 2025 r. 280,00 zł dla uczniów klas I-III na naukę pływania. Sprawdź zasady dofinansowania

W 2025 r. przeznaczono 280,00 zł dla uczniów klas I-III na naukę pływania. Program powszechnej nauki pływania to propozycja uczestnictwa w dodatkowych zajęciach sportowych i jest kierowany do dzieci bez selekcjonowania na mniej lub bardziej sprawnych czy uzdolnionych ruchowo.

Renta wdowia – obietnice kontra rzeczywistość. Gdzie się podziały obiecane 300 zł?

Choć rząd obiecywał wdowom i wdowcom podwyżki świadczeń sięgające średnio 300 zł, rzeczywistość wielu z nich okazuje się zupełnie inna. Po żmudnej procedurze urzędowej, część seniorów otrzymała realnie zaledwie 38 zł więcej – bo pozostałą kwotę odjęto z innych świadczeń. Czy renta wdowia to faktyczna pomoc, czy jedynie iluzja?

Polacy spożywają na potęgę. Ministerstwo Zdrowia ostrzega przed groźną bakterią

Niewinnie wyglądające lody mogą skrywać śmiertelne niebezpieczeństwo. Wysokie temperatury, brak higieny i niewłaściwe przechowywanie sprzyjają rozwojowi wyjątkowo groźnej bakterii – gronkowca złocistego. Zakażenie nim może prowadzić do poważnych chorób, a w skrajnych przypadkach nawet do sepsy. Szczególnie narażone są dzieci i kobiety w ciąży. Ministerstwo Zdrowia apeluje o ostrożność i wybieranie tylko sprawdzonych, czystych punktów sprzedaży lodów.

REKLAMA

Ważny komunikat RCB w sprawie zagrożenia powodziowego w Polsce w dniach 7-13 lipca 2025 r. Czy grozi nam powtórka sytuacji z września 2024 r.?

W dniu 4 lipca 2025 r. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB) wydało komunikat, w którym odnosi się do pojawiających się w przestrzeni publicznej doniesień o możliwych intensywnych opadach deszczu i ryzyku powodzi w Polsce w przyszłym tygodniu (tj. w dniach 7-13 lipca 2025 r.). Czy grozi nam wytworzenie się nad Polską „niżu genueńskiego” i powtórka sytuacji z września 2024 r.?

Sondaż partyjny: Prawo i Sprawiedliwość przejmie władzę po wyborach parlamentarnych w 2027 r.? Najbardziej wierzą w to młodzi

Ponad połowa młodych Polaków do 24. roku życia (52,7 proc.) uważa, że Prawo i Sprawiedliwość wróci do władzy po wyborach parlamentarnych w 2027 roku. Wśród wszystkich badanych przekonanie to podziela 49 proc. respondentów, przy czym mężczyźni wyrażają je częściej niż kobiety — wynika z sondażu SW Research dla Onetu.

Nowa dopłata 600 zł do prądu dla chorych. Ważna zmiana od 11 lipca 2025 - zasady i terminy

Od 11 lipca 2025 r. część chorych może ubiegać się o zwrot kosztów za energię elektryczną. Do zdobycia jest nawet 600 zł. W artykule wyjaśniamy, kto może otrzymać dopłatę, jak złożyć wniosek i jakie dokumenty przygotować. Uwaga, warto pospieszyć się ze złożeniem wniosku do końca lipca - sprawdź, dlaczego.

Rząd naprawia emerytury czerwcowe! Koniec z niesprawiedliwością z lat 2009–2019 – znamy szczegóły projektu ustawy

Rząd szykuje rewolucję dla tysięcy emerytów i rencistów! Nowy projekt ustawy ma zlikwidować wieloletnią niesprawiedliwość wobec osób, którym przyznano emeryturę lub rentę rodzinną w czerwcu w latach 2009–2019. Zmiany mają wyrównać ich sytuację ze świadczeniobiorcami z późniejszych lat i położyć kres tzw. „sezonowości emerytalnej”. Decyzja już we wtorek.

REKLAMA

To może być pierwsza taka sytuacja w historii Polski: Prezes NBP już ostrzega

Historyczny moment dla polskiej gospodarki? Prezes NBP Adam Glapiński ostrzega, że już w 2026 roku dług publiczny może po raz pierwszy przekroczyć unijny próg 60 proc. PKB. Choć inflacja zbliża się do celu NBP, to fiskalna polityka rządu – najluźniejsza w całej UE poza Rumunią – może zachwiać stabilnością makroekonomiczną kraju.

Aby mieć od stycznia więcej urlopu i wyższe wypłaty, już teraz zadbaj o dokumenty. Dotyczy wszystkich pracowników

Przed nami duża zmiana dla wszystkich pracowników. Będzie dotyczyła zarówno pracowników budżetówki, jak i sektora prywatnego. Chodzi o większe pieniądze i wyższy wymiar urlopu. Żeby skorzystać, trzeba będzie mieć dowody.

REKLAMA