L4 po fakcie? Zwolnienie lekarskie z datą wsteczną? [PORADA]

• Zwolnienie lekarskie z datą wsteczną – kiedy można je wystawić?
• Jakie choroby najczęściej uzasadniają L4 z datą wsteczną?
• Zasady i podstawy prawne – Zwolnienie lekarskie z datą wsteczną
• Kto może wystawić zwolnienie lekarskie z datą wsteczną?
• Jak liczyć 3 dni wstecz zwolnienia lekarskiego? Praktyczne wyjaśnienie
• Podstawa prawna - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej
• Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Zwolnienie lekarskie z datą wsteczną – kiedy można je wystawić?

Choroba może skutecznie uniemożliwić wykonywanie obowiązków zawodowych – niezależnie od tego, czy chodzi o sezonową infekcję, czy poważniejsze schorzenie wymagające dłuższego leczenia. Objawy nie zawsze pojawiają się natychmiast, dlatego wiele osób odkłada wizytę u lekarza na później. Zdarza się, że stan zdrowia pogarsza się nagle i uniemożliwia stawienie się w pracy, a termin wizyty lekarskiej przypada dopiero następnego dnia.

W takich sytuacjach lekarz ma prawo wystawić zwolnienie lekarskie (e-ZLA) z datą wsteczną, co pozwala usprawiedliwić nieobecność w pracy z powodu choroby.

Takie rozwiązanie jest zgodne z przepisami polskiego prawa, w szczególności z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej dotyczącym orzekania o czasowej niezdolności do pracy i wystawiania zaświadczeń lekarskich.

Warto jednak pamiętać, że zwolnienie wsteczne może być wystawione wyłącznie wtedy, gdy lekarz – na podstawie badania oraz dostępnej dokumentacji – uzna, że objawy choroby rzeczywiście występowały wcześniej i uniemożliwiały wykonywanie pracy zawodowej.

Jakie choroby najczęściej uzasadniają L4 z datą wsteczną?

Najczęstsze choroby, które mogą uzasadniać wystawienie zwolnienia lekarskiego (L4) z datą wsteczną, to przede wszystkim te, które powodują nagłą i znaczącą niezdolność do pracy oraz utrudniają natychmiastową konsultację medyczną. Mogą należeć do nich:

• Ostre infekcje, takie jak grypa, angina, ostre przeziębienie, które często pojawiają się nagle i z objawami uniemożliwiającymi szybki kontakt z lekarzem.
• Choroby układu oddechowego (np. zapalenie oskrzeli), które często nasilają się w dni wolne od pracy, a konsultacja odbywa się dopiero po kilku dniach.
• Migrena z silnym bólem i wymiotami, uniemożliwiająca wyjście z domu lub kontakt z lekarzem w momencie wystąpienia objawów.
• Pogorszenie stanu przewlekłych chorób, jak cukrzyca czy choroby serca, które nagle zaostrzają objawy.
• Choroby psychiczne, w szczególności depresja, zaburzenia lękowe oraz schizofrenia, gdzie zwolnienie wsteczne może obejmować dłuższy okres, gdyż stan pacjenta często uniemożliwia natychmiastową wizytę u lekarza.
• Hospitalizacja pacjenta, gdzie L4 obejmuje cały okres pobytu w szpitalu i może być wystawione z datą wsteczną na czas hospitalizacji.

Wystawienie L4 z datą wsteczną wymaga, aby lekarz miał podstawy medyczne do uznania, że objawy i dolegliwości już wcześniej uniemożliwiały podjęcie pracy. W praktyce najczęściej stosowane są zwolnienia cofnięte do 3 dni wstecz, choć w wyjątkowych sytuacjach, zwłaszcza psychiatrycznych lub hospitalizacyjnych, okres ten może być znacząco dłuższy.

Zasady i podstawy prawne – Zwolnienie lekarskie z datą wsteczną

Aby omówić skutki wystawienia zwolnienia lekarskiego z datą wsteczną, należy w pierwszej kolejności odnieść się do przepisów regulujących zasady postępowania w tym zakresie.

Podstawę prawną stanowi Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim (dalej: rozporządzenie).

Zgodnie z § 3 rozporządzenia, przy orzekaniu o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby należy uwzględnić wszystkie okoliczności mające znaczenie dla oceny stanu zdrowia oraz stopnia upośledzenia funkcji organizmu ubezpieczonego. Szczególną uwagę należy przy tym zwrócić na rodzaj i warunki wykonywanej pracy.

Jak stanowi § 4 ust. 1 rozporządzenia, okres czasowej niezdolności do pracy określa się w dniach. Zaświadczenie lekarskie może być wystawione:

• od dnia przeprowadzenia badania,
• od dnia bezpośrednio następującego po dniu badania,
• lub na okres rozpoczynający się nie później niż czwartego dnia po badaniu, jeśli:
• • bezpośrednio po dniu badania przypadają dni wolne od pracy, lub
  • badanie zostało przeprowadzone w czasie wcześniej orzeczonej niezdolności do pracy.

Zgodnie z § 7 ust. 3 rozporządzenia, lekarz może orzec czasową niezdolność do pracy obejmującą okres do 3 dni przed badaniem, jeśli wyniki badań jednoznacznie wskazują, że w tym czasie ubezpieczony był niezdolny do pracy.

W przypadku lekarza psychiatry przepis dopuszcza szerszy zakres – okres orzeczonej niezdolności może obejmować czas wcześniejszy niż 3 dni przed badaniem, jeśli stwierdzono lub podejrzewa się zaburzenia psychiczne ograniczające zdolność ubezpieczonego do oceny własnego postępowania.

W praktyce oznacza to, że wystawienie zwolnienia lekarskiego z datą wsteczną jest dopuszczalne, o ile spełnione są warunki wskazane w rozporządzeniu.

Kto może wystawić zwolnienie lekarskie z datą wsteczną?

Zaświadczenie lekarskie (L4) może wystawić zarówno lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, jak i lekarz specjalista. Decydujące znaczenie ma jednak nie specjalizacja, lecz fakt, czy dany lekarz posiada upoważnienie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) do wystawiania elektronicznych zwolnień lekarskich (e-ZLA). Uzyskanie takiego upoważnienia należy do obowiązków lekarza.

Wiele osób zastanawia się również, kto może wystawić L4 na dziecko. W takim przypadku zaświadczenie może wydać lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, który ma kompetencje do oceny stanu zdrowia dziecka oraz prawo do wystawiania stosownych zaświadczeń o konieczności sprawowania opieki.

Jak liczyć 3 dni wstecz zwolnienia lekarskiego? Praktyczne wyjaśnienie

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, lekarz może wystawić zwolnienie lekarskie (L4) z datą wsteczną maksymalnie na 3 dni przed datą przeprowadzenia badania. Oznacza to, że jeśli objawy choroby występowały wcześniej, a lekarz potwierdzi to w oparciu o wywiad i dokumentację medyczną, może on uwzględnić te dni w zaświadczeniu.

Przykłady:

• Przypadek 1: Pacjent zgłasza się na wizytę w czwartek, 16 października. Lekarz może wystawić zwolnienie obejmujące środę (15.10), wtorek (14.10) i poniedziałek (13.10).
• Przypadek 2: Konsultacja odbywa się w poniedziałek, 13 października – L4 może zostać wystawione z datą wsteczną na dni 10–12 października (piątek–niedziela).
• Przypadek 3: W przypadku teleporady w środę, lekarz może wystawić zwolnienie obejmujące poniedziałek i wtorek, jeśli uzna to za uzasadnione.

We wszystkich sytuacjach kluczowe znaczenie ma stan zdrowia pacjenta oraz dowody medyczne potwierdzające wcześniejsze występowanie objawów chorobowych.

Podstawa prawna - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy lekarz może wystawić zwolnienie lekarskie z datą wsteczną?

Tak. Zgodnie z przepisami, lekarz może wystawić zwolnienie lekarskie (e-ZLA) z datą wsteczną, jeśli wyniki badania potwierdzają, że pacjent był niezdolny do pracy już przed wizytą. Zwolnienie może obejmować maksymalnie 3 dni wstecz, a w przypadku lekarza psychiatry – dłuższy okres, jeśli istnieją ku temu przesłanki medyczne.

Ile dni wstecz można dostać zwolnienie lekarskie?

Zwolnienie lekarskie może być wystawione maksymalnie na 3 dni wstecz od dnia przeprowadzenia badania. Wyjątkiem są przypadki psychiatryczne, w których okres ten może być dłuższy, jeśli lekarz uzna to za uzasadnione.

Kto może wystawić zwolnienie lekarskie z datą wsteczną?

L4 z datą wsteczną może wystawić każdy lekarz posiadający upoważnienie ZUS do wystawiania e-ZLA, niezależnie od specjalizacji. Może to być lekarz rodzinny, internista lub specjalista – warunkiem jest posiadanie odpowiednich uprawnień.

Czy lekarz może wystawić L4 wstecznie podczas teleporady?

Tak, jeśli lekarz uzna, że objawy choroby występowały wcześniej i uniemożliwiały wykonywanie pracy, może wystawić e-ZLA z datą wsteczną również podczas teleporady. Decyzja zależy jednak od oceny stanu zdrowia pacjenta i przedstawionej dokumentacji.

Czy można dostać zwolnienie lekarskie wstecznie dla dziecka?

Tak. Zwolnienie na opiekę nad chorym dzieckiem może wystawić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, o ile posiada upoważnienie ZUS i potwierdzi, że dziecko wymagało opieki już w dniach poprzedzających wizytę.

Co grozi za nieuzasadnione wystawienie zwolnienia z datą wsteczną?

Nieuzasadnione wystawienie zwolnienia lekarskiego z datą wsteczną może skutkować odpowiedzialnością dyscyplinarną lub zawodową lekarza, a także kontrolą ze strony ZUS. Pacjent, który korzysta z takiego zwolnienia w sposób niezgodny z prawdą, naraża się na konsekwencje finansowe (konieczność zwrotu świadczeń) i prawne.

Czy pracodawca może zakwestionować zwolnienie z datą wsteczną?

Pracodawca nie ma prawa samodzielnie kwestionować zasadności zwolnienia. Może jednak złożyć wniosek do ZUS o kontrolę zaświadczenia lekarskiego, jeśli ma wątpliwości co do jego prawidłowości.