Czym jest Narodowe Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego?

Prace nad projektem trwały od wielu miesięcy; jest on zgodny z koncepcją, którą w zeszłym roku, na początku swojego urzędowania, przedstawił Wojciech Kaczmarczyk - ówczesny pełnomocnik rządu ds. społeczeństwa obywatelskiego i ds. równego traktowania, obecnie dyrektor Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego w KPRM.

Krytyczne wobec projektu były same organizacje pozarządowe; obawiały się m.in. zaprzepaszczenia dorobku wypracowanego na bazie ustawy o pożytku publicznym i wolontariacie oraz podporządkowania kierunków wsparcia dla działalności pozarządowej w Polsce interesom władzy.

Zdaniem Kaczmarczyka na ma powodów do obaw, że projekt negatywnie wpłynie na kondycję III sektora. "Wychodzimy naprzeciw środowisku, pokazujemy, że państwo ma ogromny interes w tym, żeby wspierać społeczeństwo obywatelskie, nie zamierza go w żaden sposób niszczyć, zawłaszczać, blokować, marginalizować, czy odcinać społeczeństwa obywatelskiego od środków publicznych, wręcz przeciwnie" - zapewniał w rozmowie z PAP.

Zobacz serwis: Sprawy urzędowe

Narodowe Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego przejmie zadania Departamentu Pożytku Publicznego w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej - obecnie jednostki odpowiedzialnej za III sektor. Centrum będzie też instytucją odpowiedzialną za dystrybucję środków w tym zakresie. Zostanie operatorem Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, a docelowo także planowanych funduszów: Grantów Instytucjonalnych i Inicjatyw Edukacyjnych. Centrum będzie podlegać Prezesowi Rady Ministrów.

W uzasadnieniu projektu, który w poniedziałek opublikowano na stronach Rządowego Centrum Legislacji, podkreślono, że instytucje społeczeństwa obywatelskiego w Polsce są jednymi z najsłabszych i relatywnie najmniej licznych w Europie; w życiu publicznym odgrywają rolę marginalną. Wskazano, że większość prodemokratycznych i aktywizujących funkcji sektora obywatelskiego, szczególnie jego funkcja kontrolna wobec władzy, partycypacja obywatelska w procesach podejmowania decyzji politycznych czy funkcja ekspercka, jest bardzo osłabiona; niepokoi zwłaszcza słabość organizacji strażniczych, eksperckich i konsumenckich oraz wciąż wymagający poprawy charakter instytucji dialogu obywatelskiego.

Autorzy projektu wskazali też, że obecny stan wykorzystania krajowych i europejskich środków publicznych przeznaczonych na budowę kapitału społecznego w Polsce nie jest zadowalający. Podkreślili, że sektor pozarządowy pozostaje rozwarstwiony pod względem poziomu przychodów - w 2014 r. 10 proc. najzasobniejszych stowarzyszeń i fundacji rozporządzało 84 proc. całego budżetu sektora pozarządowego.