MOPS: Kłopoty z zasiłkiem dla opiekunów osób niepełnosprawnych
REKLAMA
REKLAMA
Zasiłek dla opiekunów osób niepełnosprawnych - są kłopoty w jego otrzymaniu. Wystarczy pół roku czekania na przyznanie punktów przez WZON i już nie ma prawa do zasiłku dla bezrobotnych (bo o ten zasiłek chodzi). Chyba, że zrezygnuje się ze świadczenia wspierającego za okres rozpatrywania wniosku przez WZON (wtedy zamiast wspierającego dla osoby niepełnosprawnej otrzyma opiekun świadczenie pielęgnacyjne). Zasiłek miał pomóc opiekunom tracącym świadczenie pielęgnacyjne w powrocie na rynek pracy (często po dekadzie opiekowania się osoba niepełnosprawną ze znacznym stopniem niepełnosprawności). Uzasadnieniem dla zasiłku jest zrównanie pracy zarobkowej na etacie z opieką nad osobą niepełnosprawną pod warunkiem, że opiekun otrzymał świadczenie pielęgnacyjne przez rok za ostatnie 1,5 roku. Ponieważ mamy przewlekłość przy świadczeniu wspierającym i zwroty świadczenia pielęgnacyjnego za okresy dłuższe niż pół roku, to nie można tego warunku spełnić. Jest on niewykonalny.
- Sądy popierają błąd w ustawie - przepis jest oczywistym błędem krzywdząc opiekunów osób niepełnosprawnych
- Tezy sądu i przykład niekorzystne dla rodziny osoby niepełnosprawnej
- Sądy przywracają prawo do zasiłku dla bezrobotnych opiekunów osób niepełnosprawnych
- Wyrok WSA w Poznaniu z 10 kwietnia 2025 r. (sygn. akt IV SA/Po 888/24) Link do wyroku
Żeby zrozumieć dlaczego opiekunowie nie dostają tego zasiłku trzeba pamiętać, że WZON zostały "zakorkowowane" od stycznia 2024 r. i często nie wydają decyzji o liczbie punktów w terminach. Po przyznaniu tych punktów trzeba oddać świadczenie pielęgnacyjne i zabrać świadczenie wspierające. I wtedy traci się możliwość spełnienia warunków dla zasiłku - bo warunkiem jest otrzymywanie świadczenia pielęgnacyjnego przez okres 365 dni w przedziale ostatnich 18 miesięcy. Dlaczego jest to niemożliwe pokazuje przykład:
REKLAMA
Osoba niepełnosprawna finalnie otrzymała za 12 miesięcy 2024 r. świadczenie wspierające (np. 36 000 zł). Wypłacono je dopiero w 2025 r. (wniosek do ZUS trafił w styczniu 2025 r.), ale już jest na koncie osoby niepełnosprawnej. Więc opiekun oddał świadczenie pielęgnacyjne za ten okres (35 856 z). Nie może otrzymać zasiłku dla bezrobotnych bo świadczenie pielęgnacyjne otrzymywał tylko przez 6 miesięcy w ciągu ostatnich 18 miesięcy (świadczenie pielęgnacyjne z II połowy 2023 r. zostaje zaliczone na potrzeby zasiłku, ale świadczenie pielęgnacyjne z 2024 r. nie zostaje), choć otrzymywał je przez 18 miesięcy, ale zwrócił ostatni rok (35 856 z).
Opiekun może zaliczyć 2024 r. do zasiłku dla bezrobotnych, jeżeli składając wniosek do ZUS zaznaczy się rezygnację ze świadczenia za okres przyznawania punktów przez WZON (36 000 zł). Świadczenie wspierające zostanie wypłacone za okres od dnia złożenia dokumentów w ZUS (czyli za 2025 r.). Wydaje się skomplikowane, ale pamiętajmy, że dwie instytucje uczestniczą w procedurze przyznania świadczenia wspierającego - WZON i ZUS. Każda z nich ma osobny wniosek i wiążą się z tym osobne konsekwencje prawne.
Rezygnacja ze świadczenia wspierającego za 2024 r. ma sens, jeżeli świadczenie pielęgnacyjne jest wyższe.
Sądy popierają błąd w ustawie - przepis jest oczywistym błędem krzywdząc opiekunów osób niepełnosprawnych
REKLAMA
W mojej ocenie wymóg "pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego przez 365 dni w okresie 18 miesięcy" jest błędem w sytuacji instytucji "zwracasz świadczenie pielęgnacyjne wstecznie". Po takim zwrocie nie można spełnić warunku 365 dni (z jednym wyjątkiem, o czym poniżej).
WSA w Lublinie poparł błąd (w mojej ocenie) w przepisach dla opiekunów osób niepełnosprawnych. Chodzi o wyrok (III SA/Lu 739/24) WSA w Lublinie z 6 lutego 2025 r. Link do wyroku. Sędziowie: Ewa Ibrom Sędziowie: Iwona Tchórzewska Asesor sądowy Agnieszka Kosowska (sprawozdawca) Protokolant: Asystent sędziego Arleta Bednarczyk-Chagowska
Przedmiot sporu: uznanie za osobę bezrobotną i odmowy przyznania prawa do zasiłku. Wyrok: oddalenie skargi.
Tezy sądu i przykład niekorzystne dla rodziny osoby niepełnosprawnej
Teza 1. Przyznanie prawa do zasiłku dla bezrobotnych uzależnione zostało od wykazania przez osobę bezrobotną okresu co najmniej 365 dni pobierania świadczenia pielęgnacyjnego w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających rejestrację w urzędzie pracy.
Przykład
Opiekun - opieka nad matką (osoba niepełnosprawna, stopień znaczny). Świadczenie pielęgnacyjne od 1 lutego 2021 r. Świadczenie wspierające od 6 stycznia 2024 r. spowodowało, że świadczenie pielęgnacyjne za okres od 6 stycznia 2024 r. do 31 lipca 2024 r. opiekun musi zwrócić. Powoduje to utratę zasiłku dla bezrobotnych za świadczenie nienależnie pobrane. Skarżący zwrócił nienależnie pobrane świadczenie pielęgnacyjne za ten okres. Na poczet okresu uprawniającego do zasiłku podlegać zatem może okres pobierania świadczenia pielęgnacyjnego od dnia 6 lutego 2023 r. (pierwszy dzień badanego okresu) do dnia 5 stycznia 2024 r. (ostatni dzień należnie pobranego świadczenia pielęgnacyjnego), co łącznie stanowi 334 dni. Jest to okres krótszy niż wymagane ustawą 365 dni, od których zależy przyznanie prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Wniosek? Nie ma prawa do zasiłku pomimo, że opiekun pobierał świadczenie pielęgnacyjne od 2021 r. (przez 3 lata, a nie rok wymagany przez prawo).
Teza 2 Zdaniem sądu w przedmiotowej sprawie prawidłowo organy wykluczyły z okresu doliczanego do 365 dni – okres w którym skarżący pobierał nienależnie świadczenie pielęgnacyjne wobec jednoczesnego ustalenia prawa do świadczenia wspierającego J. N.. W tym zakresie przepisy są jednoznaczne.
Art. 63 ust. 6 ustawy o świadczeniu wspierającym - świadczenie pielęgnacyjne nie przysługują jeżeli osoba wymagająca opieki ma przyznane prawo do świadczenia wspierającego.
REKLAMA
Art. 63 ust. 9 - wypłata świadczenia pielęgnacyjnego podlega wstrzymaniu, jeżeli osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego. Natomiast za nienależnie pobrane świadczenie pielęgnacyjne uważa się świadczenie wypłacone za okres, za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające (art. 63 ust. 11).
Dlaczego piszę o tym, że sąd poparł błąd w ustawie? Przecież sąd tylko zastosował przepisy. W takiej sytuacji sąd może jednak zawiesić postępowanie i skierować wniosek do Trybunału Konstytucyjnego wnioskując o zbadanie (pod kątem Konstytucji) sposobu w jaki ustawodawca podszedł do opiekunów.
Sąd broni się w taki sposób:
Należy również zwrócić uwagę, że sam wniosek o przyznanie J. N. świadczenia wspierającego został złożony w dniu 26 lipca 2024 r. W ocenie sądu – jeżeli skarżący do tego momentu pobierał świadczenie pielęgnacyjne i miał świadomość, że jednoczesne pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego i świadczenia wspierającego jest wykluczone – to nic nie stało na przeszkodzie, aby we wniosku do ZUS wyraźnie zaznaczono, że żądanie przyznania świadczenia wspierającego dotyczy okresu od daty złożenia wniosku (art. 26 ust. 1 w zw. z ust. 2).
Ta argumentacja ma sens, ale tylko w jednym przypadku - gdy świadczenie wspierające jest wyższe niż świadczenie pielęgnacyjne. W odwrotnej sytuacji rodzina osoby niepełnosprawnej straci finansowo bo nie otrzyma świadczenia wspierającego za okres rozpatrywania przez WZON (za ten okres będzie świadczenie pielęgnacyjne dla opiekuna).
Sądy przywracają prawo do zasiłku dla bezrobotnych opiekunów osób niepełnosprawnych
Moje przekonanie, że przepisy te są błędem w ustawie potwierdza inny sąd w poniższym wyroku:
Świadczenie pielęgnacyjne za okres od dnia 16.01.2024 r. do dnia 30.06.2024 r. opiekun zwrócił (jako świadczenie nienależnie pobrane). W konsekwencji Urząd pracy uznał, że w okresie 18 miesięcy poprzedzających bezpośrednio dzień zarejestrowania zaliczono opiekunowi 319 dni, a nie wymagane 365 dni. Nie ma zasiłku. Co z tym zrobił sąd? W ocenie Sądu okres od 16.01.2024 r. do 30.06.2024 r. winien zostać w sprawie uwzględniony w ten sposób, że o ten właśnie czas (łącznie 167 dni) wydłużony zostanie okres 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania (art. 71 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia), w którym to okresie skarżący winien legitymować się co najmniej 365 dniami pobierania świadczenia pielęgnacyjnego.
Wyrok WSA w Poznaniu z 10 kwietnia 2025 r. (sygn. akt IV SA/Po 888/24) Link do wyroku
Sąd stworzył tą wykładnię tak:
Nie do przyjęcia jest jednak, zdaniem Sądu, taka interpretacja przepisu art. 71 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 71 ust. 2 pkt 9 ustawy o promocji zatrudnienia, która pomija okoliczność długości postępowania w przedmiocie przyznania świadczenia wspierającego, i to, że na skutek przedłużenia tegoż może dojść do sytuacji, w której spełnienie przesłanki pobierania świadczenia pielęgnacyjnego przez okres co najmniej 365 dni w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania, może być w ogóle niemożliwe i to nie z przyczyn leżących po stronie bezrobotnego.
Polecamy VAT 2025. Podatki część 2
Czytamy także:
Na kanwie rozpoznawanej sprawy Sąd dostrzega istnienie luki w przepisach wynikającej z dodania w punkcie 9 ustępu 2 artykułu 71 ustawy o promocji zatrudnienia drugiej przesłanki utraty prawa do świadczenia pielęgnacyjnego (obok dotychczas istniejącej, tj. śmierci osoby, nad którą opieka była sprawowana) bez uwzględnienia, że zaistnienie tej przesłanki (przyznanie prawa do świadczenia wspierającego) stwierdzane jest z datą wsteczną po przeprowadzeniu postępowań, które mogą trwać łącznie wiele miesięcy. Długość trwania postępowania w przedmiocie ustalenia poziomu potrzeby wsparcia, a następnie przyznania świadczenia wspierającego ma oczywisty wpływ na możliwość wykazania okresu 365 dni w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania w urzędzie pracy. Przedłużające się postępowanie w przedmiocie ustalenia poziomu potrzeby wsparcia i przyznania świadczenia wspierającego może w istocie prowadzić do pozbawienia bezrobotnego realnej możliwości spełnienia warunku, o którym mowa w art. 71 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 71 ust. 2 pkt 9 ustawy o promocji zatrudnienia, a tym samym uzyskania prawa do zasiłku dla osób bezrobotnych. Tym samym Sąd stwierdza istnienie luki w prawie polegającej na braku wprowadzenia stosownej regulacji odnośnie do sposobu liczenia okresów z art. 71 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia skorelowanej ze zmianą brzmienia art. 71 ust. 2 pkt 9 tej ustawy wprowadzoną z dniem 1 stycznia 2024 r. przez ustawę z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
REKLAMA