Nowelizacja kodeksu pracy: Nie jest prosto na nowo przeliczyć staż. Dłuższe urlopy, wyższe odprawy, awans. Wszystko zależy od ZUS
REKLAMA
REKLAMA
Kto składa wnioski i otrzymuje zaświadczenia z ZUS? Pracownicy, którzy będą mieli 2 lata na wdrożenie najnowszego przywileju z Kodeksu Pracy. Polega on na ponownym przeliczeniu okresu zatrudnienia poprzez uwzględnienie w nim umów cywilnoprawnych i prowadzenia własnej firmy. Np. w 2026 r. pracodawca doliczy pracownikowi do okresu zatrudnienia (staż pracy) 4 lata przepracowane na umowie zlecenia z okresu studiów w 2018 r. Dzięki temu będzie miał dłuższy urlop (26 dni a nie 20 dni) czy wyższą odprawę. UWAGA! Pracodawca nie załatwi dokumentów niezbędnych do przeliczenia stażu pracy za pracownika. Musi mieć dokument (zaświadczenie) będący podstawą prawną. To wystawia ZUS tylko na wniosek pracownika.
ZUS: W 2026 r. 3 nowe zaświadczenia. 1) o opłacaniu składek. 2) o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym 3) ubezpieczeniu zdrowotnym. Wnioski pracownicy składają tylko przez PUE ZUS (i następnie przedstawiają pracodawcom).
REKLAMA
Jest dwa lata na przedstawienie pracodawcy zaświadczenia. Ale UWAGA. Inaczej jest w firmach, a inaczej w urzędach
Nowe przepisy wchodzą w życie od 1 stycznia 2026 r. Art. 9 (jako przepis szczególny) wprowadza półroczne opóźnienie dla pracodawcy niebędącego jednostką sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1530, z późn. zm. Dla pracodawców "komercyjnych" nowe przepisy Kodeksu pracy stosuje się "od pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 6 miesięcy od dnia jej ogłoszenia". Stosujemy tu art. 5 nowelizacji kodeksu pracy.
Art. 5. 1. Jeżeli pracownik zatrudniony w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy u pracodawcy innego niż określony w art. 9 udokumentuje w ciągu 24 miesięcy od tego dnia okresy, o których mowa w art. 3021 § 1–7 ustawy zmienianej w art. 1, pracodawca ten wlicza udokumentowane okresy do okresu zatrudnienia pracownika.
2. Jeżeli pracownik zatrudniony w dniu określonym w art. 9 u pracodawcy określonego w tym przepisie udokumentuje w ciągu 24 miesięcy od tego dnia okresy, o których mowa w art. 3021 § 1–7 ustawy zmienianej w art. 1, pracodawca ten wlicza udokumentowane okresy do okresu zatrudnienia pracownika.
Na końcu artykułu zamieszamy:
1) wykaz tytułów dających prawo do ponownego ustalenia okresów pracy oraz
2) uzasadnienie dla wprowadzonych zmian.
Jakie przywileje daje nowelizacja Kodeksu pracy pracownikom?
Opisano je w uzasadnieniu projektu nowelizacji. Sięgnijmy więc do dokumentu rządowego:
Obecna sytuacja jest zatem niekorzystna dla pracowników, którzy przed nawiązaniem stosunku pracy prowadzili działalność gospodarczą we wskazanych formach lub wykonywali pracę na podstawie wymienionych umów cywilnoprawnych, byli osobami współpracującymi, członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych czy członkami spółdzielni kółek rolniczych. Projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy ma za zadanie wyrównanie szans wyżej wymienionych osób w dostępie do niektórych uprawnień pracowniczych, jak i stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego. Projekt ustawy tym samym zlikwiduje w dużej mierze nierówności w traktowaniu pracowników ze względu na rodzaj wcześniej podejmowanej przez nich aktywności zawodowej.
Polecamy VAT 2025. Podatki część 2
Zaproponowane przepisy realizują w znacznym stopniu postulat, aby uprawnienia pracownicze, jak i dostęp do stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego, były takie same niezależnie od prawnej i organizacyjnej formy wcześniejszej pracy.
Na podstawie projektowanych przepisów między innymi okres wykonywania pracy na podstawie umów zlecenia lub świadczenia usług zawartych z obecnym pracodawcą zostanie zaliczony zarówno do ogólnego, jak i do tak zwanego zakładowego stażu pracy (zlecenie było realizowane albo usługi były świadczone na rzecz obecnego pracodawcy). Intencją projektodawcy przepisów jest, aby do ogólnego stażu pracy był wliczany cały okres trwania umowy zlecenia lub świadczenia usług wykonywanej przez osobę fizyczną bez względu na czas wykonywania pracy; przy zaliczeniu okresów poprzednich umów o pracę także nie ma znaczenia wymiar czasu pracy wynikający z umowy. Na podstawie obowiązujących przepisów, gdy osoba jest zatrudniona na część etatu w ramach umowy o pracę, do okresu zatrudnienia jest zaliczany cały okres zatrudnienia.
Zaświadczenia z ZUS dla pracowników w 2026 r. (staż pracy, okres zatrudnienia)
Nie można z nowego przywileju skorzystać automatycznie. Nie załatwi tego za nas ZUS albo przedsiębiorstwa. To pracownik musi przedstawić pracodawcy odpowiednie zaświadczenie – są trzy rodzaje informacji, które ZUS potwierdzi. Zobaczymy jaka będzie praktyka, ale każda z tych trzech informacji może zostać potwierdzona w jednym dokumencie. Racjonalne byłoby, aby ZUS wystawił jedno zaświadczenie a nie trzy. A w nich będą następujące informacje:
Nowe zaświadczenie z ZUS w 2026 r. [nr 1]
§ 11. Okresy, o których mowa w § 1, § 4 pkt 2 i § 5, potwierdza zaświadczenie wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych o opłaceniu za dany okres składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe z danego tytułu.
Nowe zaświadczenie z ZUS w 2026 r. [nr 2]
§ 12. Okresy, o których mowa w § 2, potwierdza zaświadczenie wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Nowe zaświadczenie z ZUS w 2026 r. [nr 3]
§ 13. Okresy, o których mowa w § 4 pkt 1, potwierdza zaświadczenie wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego.
Jak zdobyć zaświadczenia z ZUS (nr 1 – 3]
Rozstrzyga o tym nowy art. 3022. Wniosek o wydanie zaświadczenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych składa osoba fizyczna, której okresy będą podlegały wliczeniu do okresu zatrudnienia, w postaci elektronicznej za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.”.
O co chodzi w nowelizacji Kodeksu pracy z 12 września 2025 r. (ponowne przeliczenie stażu i okresu pracy)
Dziś (w 2025 r.) okresy prowadzenia przez osobę fizyczną działalności gospodarczej, świadczenia usług lub pracy na podstawie umowy zlecenia, nie są brane pod uwagę przy ustalaniu stażu zatrudnienia zgodnie z aktualnie obowiązującym prawem pracy. Skutkuje to ograniczonym dostępem do niektórych uprawnień pracowniczych oraz stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego.
Wnioski? Te zasady są niekorzystne dla osób, które przed zawarciem umowy o pracę prowadziły własną działalność gospodarczą, wykonywały pracę na umowach cywilnoprawnych, były osobami współpracującymi lub członkami odpowiednich spółdzielni. Celem projektu nowelizacji Kodeksu pracy jest wyrównanie szans tych osób w uzyskaniu uprawnień pracowniczych i dostępie do stanowisk, dla których wymagany jest określony staż pracy.
Umowy cywilnoprawne a okresy zatrudnienia w 2026 r.
To kluczowa rzecz w nowelizacji – umowy cywilnoprawne. Do tej pory pomijane przez pracodawców. Już niedługo będą uwzględniane. Na podstawie dodawanego art. 3021 § 2 do okresu zatrudnienia będą wliczane okresy:
1) wykonywania przez osobę fizyczną zlecenia na podstawie umowy, o której mowa w art. 734 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061, z późn. zm.) lub świadczenia usług przez osobę fizyczną na podstawie umowy, o której mowa w art. 750 tej ustawy,
2) wykonywania przez osobę fizyczną pracy na podstawie umowy agencyjnej, o której mowa w art. 758 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny,
3) pozostawania osobą współpracującą z osobą, o której mowa w pkt 1 i 2,
4) pozostawania przez osobę fizyczną członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej,
5) pozostawania przez osobę fizyczną członkiem spółdzielni kółek rolniczych,
- w których podlegała ona ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Wykaz okresów aktywności (z przeszłości) pracownika, które wlicza się do okresu zatrudnienia
„Art. 3021. § 1. Do okresu zatrudnienia wlicza się okresy prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą fizyczną prowadzącą tę działalność, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe.
§ 2. Do okresu zatrudnienia wlicza się okresy:
1) wykonywania przez osobę fizyczną umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
2) wykonywania przez osobę fizyczną umowy agencyjnej,
3) pozostawania przez osobę fizyczną osobą współpracującą z osobą, o której mowa w pkt 1 lub 2,
4) pozostawania przez osobę fizyczną członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej,
5) pozostawania przez osobę fizyczną członkiem spółdzielni kółek rolniczych
– w których ta osoba fizyczna podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
§ 3. Do okresu zatrudnienia wlicza się także udokumentowane okresy, o których mowa w § 1 i 2, w których osoba fizyczna nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie odrębnych przepisów.
§ 4. Do okresu zatrudnienia wlicza się okres:
1) o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236, z późn. zm. )), w którym osoba fizyczna podejmująca działalność gospodarczą nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym;
2) pozostawania osobą współpracującą z osobą fizyczną wymienioną w pkt 1, za który zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe.
§ 5. Do okresu zatrudnienia wlicza się okres zawieszenia działalności gospodarczej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, za który zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
§ 6. Do okresu zatrudnienia wlicza się okres sprawowania przez osobę współpracującą osobistej opieki nad dzieckiem, za który zostały opłacone składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
§ 7. Do okresu zatrudnienia wlicza się udokumentowany okres wykonywania innej niż zatrudnienie pracy zarobkowej przebyty za granicą.
§ 8. Do okresu zatrudnienia u danego pracodawcy wlicza się pracownikowi okresy, o których mowa w § 1–4 i 7, jeżeli w ramach prowadzenia pozarolniczej działalności, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, wykonywania umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, wykonywania umowy agencyjnej, pozostawania osobą współpracującą, o której mowa w § 1, § 2 pkt 3 i § 4 pkt 2, pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej, pozostawania członkiem spółdzielni kółek rolniczych, wykonywania działalności, o której mowa w art. 18 ust. 1 z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców w okresie, o którym mowa w tym przepisie, w którym nie podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, lub wykonywania innej niż zatrudnienie pracy zarobkowej za granicą u pracodawcy zagranicznego pracownik ten świadczył pracę na rzecz tego pracodawcy.
§ 9. Osoba współpracująca, o której mowa w § 1, § 2 pkt 3 i § 4 pkt 2, oznacza osobę współpracującą w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
§ 10. W przypadku nakładania się okresów, o których mowa w § 1–7, lub nakładania się tych okresów na okres pozostawania w stosunku pracy do okresu zatrudnienia wlicza się jeden z tych okresów.
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
REKLAMA
