Odpowiedzialność materialna pracownika cz. I

Zatrudnianie pracowników wiąże się z koniecznością ponoszenia przez pracodawcę znacznej części ryzyka związanego z działaniami zatrudnianych osób, podejmowanymi w procesie pracy. We wszystkich sferach życia gospodarczego może dochodzić do zdarzeń skutkujących wyrządzeniem szkody przez pracowników, czy to samemu pracodawcy, czy to osobom trzecim. Warto więc zwrócić uwagę, że przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. U. 1998 r. Nr 21 poz. 94 ze zm.) wprowadzają znaczne ograniczenia odpowiedzialności odszkodowawczej pracowników względem pracodawcy lub osób trzecich.

Zobacz serwis: Praca

Wyrządzenie szkody osobie trzeciej przez pracownika

Po pierwsze należy zwrócić uwagę, że w razie wyrządzenia szkody osobie trzeciej przez pracownika przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych, zasadniczo wyłącznie pracodawca jest zobowiązany do naprawienia takiej szkody. Poszkodowany może dochodzić więc odszkodowania od pracodawcy, nie zaś od pracownika – sprawcy szkody. Wyjątkowo, w orzecznictwie przyjmuje się, że odszkodowania można dochodzić bezpośrednio od pracownika, jeśli pracodawca jest niewypłacalny i nie może naprawić szkody.

W razie naprawienia szkody osoby trzeciej przez pracodawcę, pracownik ponosi odpowiedzialność za tę szkodę tylko względem pracodawcy, na szczególnych zasadach określonych prawem pracy.

Odpowiedzialność pracownika względem pracodawcy, zarówno za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej (naprawioną przez pracodawcę), jak i za szkodę wyrządzoną przez pracownika samemu pracodawcy, jest przy tym, jak już wyżej wskazano, ograniczona.

Wyrządzenie szkody umyślnie

Pracownik jest zobowiązany do naprawienia pracodawcy szkody w pełnej wysokości jedynie jeśli wyrządził szkodę umyślnie (np. celowo zdewastował narzędzie pracy, złośliwie wprowadził wirusa do systemu komputerowego). Obowiązek naprawienia szkody w pełnej wysokości obejmuje wówczas zarówno stratę (np. koszt zniszczonego urządzenia), jak i utracone korzyści (np. nieosiągnięty zysk, w związku z zablokowaniem produkcji).

Zobacz serwis: Czas pracy

Szkoda wyrządzona z winy nieumyślnej

W sytuacji jednak, gdy szkoda została wyrządzona z winy nieumyślnej, tzn. jeśli pracownik nie miał zamiaru wyrządzenia szkody a dopuścił się jedynie niedbalstwa lub lekkomyślności, pracownik odpowiada za szkodę jedynie w granicach tzw. rzeczywistej straty (tzn. np. za wartość zniszczonego mienia). Odpowiedzialność pracownika nie obejmuje wówczas utraconych korzyści.