Odpowiedzialność porządkowa pracownika

Stosunek pracy

Stosunek pracy jest jednym z najczęściej występujących stosunków prawnych w życiu każdego dorosłego człowieka. Dlatego niezwykle istotne jest, aby strony tego stosunku, którymi są pracodawca i pracownik, zdawały sobie sprawę ze swoich praw i obowiązków oraz konsekwencji, jakie mogą grozić im w razie ich nieprzestrzegania. Ustawodawca przewidział różne rodzaje odpowiedzialności pracowniczej, do których zaliczyć można odpowiedzialność porządkową, dyscyplinarną oraz materialną. W niniejszej publikacji zostaną przedstawione zagadnienia związane z odpowiedzialnością porządkową pracownika.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

Odpowiedzialność porządkowa pracownika polega na ponoszeniu przez pracownika konsekwencji, zarówno osobistych, jak i materialnych z powodu naruszenia ciążących na nim obowiązków pracowniczych wobec pracodawcy.

Regulacje prawne dotyczące kwestii odpowiedzialności porządkowej pracownika zawarte zostały w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm., dalej „kodeks pracy”). Przepisy te umożliwiają realizację uprawnień kierowniczych pracodawcy, poprzez stosowanie odpowiednich kar wobec pracownika, który dopuścił się naruszenia obowiązków pracowniczych.

Zobacz: Konsekwencje naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa

Przesłani pociągnięcia pracownika do odpowiedzialności porządkowej

Ustawodawca wyróżnił dwie przesłanki, które muszą zostać spełnione, aby w danym przypadku możliwe było pociągnięcie pracownika do odpowiedzialności porządkowej. Po pierwsze, musi dojść do naruszenia obowiązków pracowniczych, wskazanych w przepisach kodeksu pracy, regulaminach pracy, układach zbiorowych pracy lub umowie o pracę. Warto podkreślić, że naruszenie obowiązków może polegać zarówno na ich niewykonaniu, jak i na ich nienależytym wykonaniu. Po drugie, naruszenie obowiązków pracowniczych musi być zawinione. Zatem za drugą przesłankę odpowiedzialności porządkowej należy uznać winę pracownika, zarówno umyślną jak i nieumyślną.

Kary za nieprzestrzeganie porządku pracy

W celu uniknięcia nadużyć, w kodeksie pracy wyróżnione zostały dwa zasadnicze rodzaje kar, które mogą zostać zastosowane wobec pracownika, w razie nieprzestrzegania porządku pracy. Zaliczamy do nich kary o charakterze niemajątkowym i majątkowym.

Do pierwszej grupy kar zalicza się naganę oraz upomnienie. Kary te odnoszą się przede wszystkim do sfery życia psychicznego pracownika, a zakres możliwości ich zastosowania jest bardzo szeroki, bowiem mogą być zastosowane w przypadku każdego przewinienia porządkowego. Drugą grupę stanowią kary pieniężne, które mogą zostać zastosowane w przypadku przewinień porządkowych większej wagi, do których zaliczyć można
m.in. nieprzestrzegane przepisów BHP lub przeciwpożarowych, czy stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości.