Ustna forma umowy o pracę

Zgodnie z przepisem art. 29 § 2 kodeksu pracy, umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta w formie pisemnej (a więc zawarta w formie ustnej), pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić jemu na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.

Zobacz serwis: Umowy

Wymóg ten odnosi się do wszystkich rodzajów umów dotyczących zatrudnienia. Umowa zawarta w formie ustnej pozostaje w mocy i powinna być jedynie potwierdzona na piśmie. Nie potwierdzenie na piśmie pociąga za sobą odpowiedzialność pracodawcy. Odpowiedzialność ta ma charakter karno-administracyjny. Nie potwierdzenie na piśmie w ustalonym terminie treści i rodzaju zawartej z pracownikiem umowy o pracę stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika, zagrożone zgodnie z art. 281 pkt 2 kodeksu pracy karą grzywny. W takim przypadku należy zawiadomić państwową inspekcję pracy o niedopełnieniu przez pracodawcę obowiązku potwierdzenia treści umowy pracy na piśmie.

Niedopełnienie tego wymogu nie powoduje jednak bezskuteczności czy też nieważności umowy o pracę.

Brak formy pisemnej nie jest więc zagrożony sankcją nieważności. Najistotniejszym faktem zawarcia umowy w formie ustnej, jest dopuszczenie pracownika do pracy i wypłacanie mu za to przez pracodawcę wynagrodzenia. Jeżeli takie działania nie miały miejsca, żadna ze stron nie stanie się tym samym podmiotem praw i obowiązków, które się z nim wiążą. Na przykład, jeżeli pracownik został zatrudniony na okres próbny bez podpisania umowy, wykonywał swoje obowiązki przez okres kilku tygodni, po czym pracodawca zakończył z nim współpracę i nie wypłacił należnego wynagrodzenia, taki pracownik może odzyskać należne mu pieniądze, jednakże w drodze postępowania sądowego (jeśli pracodawca dobrowolnie nie będzie chciał wypłacić należnego wynagrodzenia).

Brak pisemnej umowy nie oznacza bowiem, że ma on inne prawa niż reszta pracowników (zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2009 r.  – sygn. akt I PK 105/09). Sam fakt, że pracodawca dopuścił go do pracy, a ten ją świadczył znaczy, że pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy o pracę. Sąd Najwyższy stwierdził, że "nawiązanie stosunku pracy wymaga zgodnego oświadczenia woli pracownika i pracodawcy. Oświadczenie woli może być wyrażone i ujęte w formie pisemnej, jak tego wymagają przepisy Kodeksu pracy, bądź też dorozumiane, wynikające z zachowania się stron. Takie dorozumiane zawarcie umowy o pracę istnieje zwykle wówczas, gdy pracodawca dopuszcza pracownika do wykonania pracy i płaci mu wynagrodzenie” – wyrok Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 31 sierpnia 1977 r., I PRN 112/77 (LexPolonica nr 318096).