Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zwolnienie z tajemnicy adwokackiej i radcowskiej

Zwolnienie z tajemnicy adwokackiej i radcowskiej/ fot. Fotolia
Zwolnienie z tajemnicy adwokackiej i radcowskiej/ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Rzecznik Praw Obywatelskich wyraża zaniepokojenie zbyt dużą łatwością w zwalnianiu adwokatów i radców prawnych z tajemnicy zawodowej. Przepisy stanowią, że zwolnienie z tajemnicy adwokackiej i radcowskiej może mieć miejsce tylko gdy ,,jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu''. Eksperci wskazują na niedookreślony charakter zapisu o „dobru wymiaru sprawiedliwości”.

Tajemnica adwokacka chroni nie adwokata, ale jego klienta, który w kontakcie z nim oczekuje realizacji swych praw i wolności - podkreślano podczas zorganizowanego w Biurze RPO seminarium eksperckiego w sprawie praktyki zwalniania z tajemnicy adwokackiej i radcowskiej.

REKLAMA

Sądy w 67 proc. zgadzały się w 2017 r. na takie zwolnienia - wynika z zaprezentowanych badań.  Może to prowadzić do naruszenia fundamentalnego prawa jednostki: prawa do obrony. A tajemnica adwokacka to obowiązek prawnika, a nie jego prawo.

Podczas spotkania mówiono o przyczynach zwalniania z tajemnicy adwokackiej i radcowskiej w postępowaniu karnym. Dyskutowano o sposobach wsparcia prawników podczas tej procedury, tym na podstawie samorządów adwokackich i radcowskich. Ważny jest też  monitoring działań ustawodawcy w kwestii ograniczania tych tajemnic zawodowych. 

Tajemnice adwokata i radcy prawnego chronione, ale....

Według Prawa o adwokaturze adwokat jest zobowiązany do zachowania w tajemnicy wszystkiego, o czym dowiedział się w związku z udzielaniem obywatelowi pomocy prawnej czy prowadzeniem danej sprawy. Art. 180 ust. 2 Kodeksu postępowania karnego stanowi zaś, że osoby obowiązane do zachowania np. tajemnicy notarialnej, adwokackiej, radcy prawnego, lekarskiej lub dziennikarskiej mogą być przesłuchiwane co do faktów objętych tą tajemnicą tylko wtedy, gdy „jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu”.

Od takiego postanowienia sądu można się odwołać. Adwokata czy radcy nie można zaś zwolnić z tajemnicy obrończej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Otwierając seminarium zastępca RPO Stanisław Trociuk podkreślał, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2004 r. o konstytucyjności art. 180  Kpk blokuje możliwość zaskarżenia ustępu 2. Przypomniał, że nowelizacja z 2016 r. ustawy o Policji i innych służbach pozwala  wykorzystywać w postępowaniu karnym zdobyte przez służby podczas inwigilacji tajemnice zawodów zaufania publicznego -  gdy „jest to niezbędne ze względu na dobro wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność ta nie może być ustalona na podstawie innego dowodu”.

W wystąpieniach podkreślano niedookreślony charakter zapisu o „dobru wymiaru sprawiedliwości”  jako przesłance uchylania tajemnicy adwokackiej czy radcowskiej.

REKLAMA

Prof. prawa Piotr Kardas wskazywał, że jest to zbyt pojemne pojęcie.  Przesłanka „dobra wymiaru sprawiedliwości”  może uzasadniać i zwolnienie z tajemnicy, i odmowę tego - podkreślał. Według niego na przyszłość mogłaby ona być zastąpione przesłanką niezbędności osiągnięcia celów postępowania karnego  inaczej niż  przez zwolnienie z tajemnicy, kosztem ograniczenia prawa do obrony.

Z przesłanką „dobra wymiaru sprawiedliwości” nie zgodził się także Leszek Korczak, wiceprezes Krajowej Rady Radców Prawnych. Jego zdaniem pod tym pojęciem rozumie się tylko prokuraturę i sąd, a nie całościowy system. 

Bez tajemnicy zawodowej nie można mówić o zawodzie zaufania publicznego - podkreślał adw.  Jacek Trela, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej. Wskazał, że zdarzają się przypadki postawienia zarzutu adwokatowi, który  odmówi zeznań po zwolnieniu go przez sąd z tajemnicy adwokackiej. Podkreślił, że zwolnienie takie oznacza tylko zgodę na przesłuchanie adwokata. Według niego, było też kilka prób przesłuchania adwokata na okoliczność tajemnicy obrończej.

Nic tak nie zagraża „dobru wymiaru sprawiedliwości” niż naderwanie zaufania klienta do jego pełnomocnika prawnego  - zaznaczył dr  Piotr Kładoczny z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Dodał,  że do Fundacji wpływają sygnały, iż sądy zwalniają z tajemnic zawodowych w sprawach nieoczywistych, co właśnie godzi w dobro wymiaru sprawiedliwości.

Jak sądy zwalniają prawników z zachowania tajemnicy  

Podczas seminarium podano przypadki naruszania zasad tajemnic adwokackich, np.:

  • wezwania na przesłuchania, także  „na telefon”, bez uzyskania zgody sądu,
  • pomijania przez sądy przesłanki niemożności ustalenia danej okoliczności na podstawie „innego dowodu”,
  • nienależytego uzasadniania postanowień sądu o zwolnieniu z tajemnicy,
  • „blankietowego” wskazywania przez sąd okoliczności, z  jakich ktoś ma być zwolniony  z tajemnicy (np. „inne okoliczności, jakie pojawią się w trakcie przesłuchania” lub „wszelkie okoliczności”)

Prawnicy współpracujący z HFPC wystąpili do sądów o informacje o zwolnieniach w 2017 r. z tajemnicy  adwokackiej i radcowskiej.  Choć kilka sądów nie odpowiedziało, to z uzyskanych danych wynika, że sądy wydały 241 postanowień w takich sprawach wobec 263  adwokatów  i radców prawnych. W 67 proc. sądy zgodziły się na takie zwolnienia. Sądy II instancji uchyliły około połowy takich decyzji z I instancji. Prawomocnie z tajemnic zwolniono 16 adwokatów i 30 radców.

Działania RPO dla ochrony tajemnic zawodowych

O takie dane z lat 2014-2017 wystąpił też ostatnio do sądów RPO Adam Bodnar.  Inne działania RPO dla ochrony tajemnic zawodowych to m.in:

  • zaskarżenie w lutym 2016 r. do Trybunału Konstytucyjnego najważniejszych przepisów nowelizacji tzw. ustawy inwigilacyjnej, w tym  pozwalających na  wykorzystanie w postępowaniu karnym uzyskanych przez służby podczas inwigilacji tajemnic zawodów zaufania publicznego - gdy „jest to niezbędne ze względu na dobro wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność ta nie może być ustalona na podstawie innego dowodu” (14 marca Adam Bodnar wycofał ten wniosek z TK);
  • wystąpienie z listopada 2017 r. do Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie projektu  zobowiązującego  doradców podatkowych, radców prawnych i adwokatów do udzielania fiskusowi informacji o podejrzanych schematach optymalizacyjnych swoich klientów. RPO wyraził zaniepokojenie taką ingerencją w tajemnicę zawodową osób wykonujących zawody zaufania publicznego;
  • wystąpienie z 7 marca br. do Ministra Sprawiedliwości z sugestią by tajemnice zawodowe (w tym adwokacką i radcowską) wyłączyć z  zakresu art. 240 Kodeksu karnego o obowiązku powiadamiania organów ścigania o groźnych przestępstwach – z zachowaniem możliwości uchylenia tajemnicy zawodowej przez sąd w trakcie postępowania karnego.
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Rzecznik Praw Obywatelskich
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/15
    Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
    od 1 stycznia i od 1 lipca
    od 1 stycznia i od 1 czerwca
    od 1 lutego i od 1 lipca
    Następne
    Prawo
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    24 dni w sanatorium z ZUS. Kto może skorzystać z rehabilitacji?

    Rehabilitacja z ZUS może odbywać się w systemie ambulatoryjnym albo stacjonarnym. W przypadku tej drugiej- kuracjusz może spędzić ponad trzy tygodnie na wjeździe w sanatorium. 

    Mowa nienawiści

    Mowa nienawiści (tzw. hate speech) to zjawisko, które może występować zarówno w przestrzeni online, jak i offline. Ma ono poważne negatywne skutki społeczne. Na mowę nienawiści są szczególnie narażone dzieci.

    Czym jest świadczenie rehabilitacyjne i komu przysługuje?

    Zdarza się, iż z powodu długotrwałej choroby czy konieczności rehabilitacji powrót do pracy nie jest jeszcze możliwy. Wielu pracowników zastanawia się wówczas nad możliwością otrzymania świadczenia rehabilitacyjnego. Co to za rozwiązanie? Komu przysługuje i na jak długo? Prezentujemy najważniejsze informacje.

    Minister Telus: Ukraina złożyła propozycję licencjonowania towarów rolnych

    Minister rolnictwa i rozwoju wsi Robert Telus powiedział: Ukraina złożyła propozycję licencjonowania towarów rolnych; jeżeli Polska powie, że do końca roku nie potrzebuje czterech zbóż, to nie będą wydawane licencje. Jest to kwestia do rozważenia, ale wydaje się, że jest to dobra propozycja.

    REKLAMA

    Wydatki związane z edukacją dziecka mogą być problemem, gdy brakuje alimentów

    Dla w sumie 6,446 mln młodych ludzi 1 września rozpoczął się rok szkolny 2023/2024. Wśród nich jest ok. 1,46 mln przedszkolaków oraz 4,66 mln uczniów szkół podstawowych i średnich. Dla zdecydowanej większości tych żaków nowy rok szkolny to czas potężnych wyzwań i sukcesów. Stres związany z edukacją pociech nie omija także rodziców, od których również w tym zakresie wymaga się bardzo dużo – od zaangażowania, wspierania szkolnych inicjatyw, po finansowanie m.in. wycieczek, licznych atrakcji czy dodatkowych lekcji lub zajęć pozalekcyjnych. 

    Trolling

    Trolling stanowi obecnie poważne zagrożenie w komunikacji pomiędzy użytkownikami Internetu. Jakie metody obrażania w sieci najczęściej spotykamy i w jaki sposób możemy się przed nimi chronić?

    "Następca tronu Dubaju" oszukał seniora na ponad 70 tys. zł

    Kolejna ofiara oszustwa "na legendę". 76-letni mieszkaniec Krakowa stracił ponad 70 tys. zł. Policja apeluje o rozsądek i zachowanie czujności.

    Zakończyła się wypłata czternastek przez ZUS

    We wrześniu 2023 r. do emerytów i rencistów trafiło łącznie blisko 17,5 mld zł. Większość seniorów pobiera swoje świadczenia, w tym czternastą emeryturę, na konto w banku.

    REKLAMA

    Zasiłek dla bezrobotnych - co wpływa na jego wysokość?

    Komu przysługuje zasiłek dla bezrobotnych? W jakiej wysokości? Co wpływa na wysokość zasiłku dla bezrobotnych? Które okresy nie są brane pod uwagę przy jego wyliczaniu?

    Catfishing

    Na czym polega catfishing w Internecie? Jak go rozpoznać i w jaki sposób można się przed nim chronić?

    REKLAMA