REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zwolnienie z tajemnicy adwokackiej i radcowskiej

Subskrybuj nas na Youtube
Zwolnienie z tajemnicy adwokackiej i radcowskiej/ fot. Fotolia
Zwolnienie z tajemnicy adwokackiej i radcowskiej/ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Rzecznik Praw Obywatelskich wyraża zaniepokojenie zbyt dużą łatwością w zwalnianiu adwokatów i radców prawnych z tajemnicy zawodowej. Przepisy stanowią, że zwolnienie z tajemnicy adwokackiej i radcowskiej może mieć miejsce tylko gdy ,,jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu''. Eksperci wskazują na niedookreślony charakter zapisu o „dobru wymiaru sprawiedliwości”.

Tajemnica adwokacka chroni nie adwokata, ale jego klienta, który w kontakcie z nim oczekuje realizacji swych praw i wolności - podkreślano podczas zorganizowanego w Biurze RPO seminarium eksperckiego w sprawie praktyki zwalniania z tajemnicy adwokackiej i radcowskiej.

REKLAMA

REKLAMA

Sądy w 67 proc. zgadzały się w 2017 r. na takie zwolnienia - wynika z zaprezentowanych badań.  Może to prowadzić do naruszenia fundamentalnego prawa jednostki: prawa do obrony. A tajemnica adwokacka to obowiązek prawnika, a nie jego prawo.

Podczas spotkania mówiono o przyczynach zwalniania z tajemnicy adwokackiej i radcowskiej w postępowaniu karnym. Dyskutowano o sposobach wsparcia prawników podczas tej procedury, tym na podstawie samorządów adwokackich i radcowskich. Ważny jest też  monitoring działań ustawodawcy w kwestii ograniczania tych tajemnic zawodowych. 

Tajemnice adwokata i radcy prawnego chronione, ale....

Według Prawa o adwokaturze adwokat jest zobowiązany do zachowania w tajemnicy wszystkiego, o czym dowiedział się w związku z udzielaniem obywatelowi pomocy prawnej czy prowadzeniem danej sprawy. Art. 180 ust. 2 Kodeksu postępowania karnego stanowi zaś, że osoby obowiązane do zachowania np. tajemnicy notarialnej, adwokackiej, radcy prawnego, lekarskiej lub dziennikarskiej mogą być przesłuchiwane co do faktów objętych tą tajemnicą tylko wtedy, gdy „jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu”.

REKLAMA

Od takiego postanowienia sądu można się odwołać. Adwokata czy radcy nie można zaś zwolnić z tajemnicy obrończej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Otwierając seminarium zastępca RPO Stanisław Trociuk podkreślał, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2004 r. o konstytucyjności art. 180  Kpk blokuje możliwość zaskarżenia ustępu 2. Przypomniał, że nowelizacja z 2016 r. ustawy o Policji i innych służbach pozwala  wykorzystywać w postępowaniu karnym zdobyte przez służby podczas inwigilacji tajemnice zawodów zaufania publicznego -  gdy „jest to niezbędne ze względu na dobro wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność ta nie może być ustalona na podstawie innego dowodu”.

W wystąpieniach podkreślano niedookreślony charakter zapisu o „dobru wymiaru sprawiedliwości”  jako przesłance uchylania tajemnicy adwokackiej czy radcowskiej.

Prof. prawa Piotr Kardas wskazywał, że jest to zbyt pojemne pojęcie.  Przesłanka „dobra wymiaru sprawiedliwości”  może uzasadniać i zwolnienie z tajemnicy, i odmowę tego - podkreślał. Według niego na przyszłość mogłaby ona być zastąpione przesłanką niezbędności osiągnięcia celów postępowania karnego  inaczej niż  przez zwolnienie z tajemnicy, kosztem ograniczenia prawa do obrony.

Z przesłanką „dobra wymiaru sprawiedliwości” nie zgodził się także Leszek Korczak, wiceprezes Krajowej Rady Radców Prawnych. Jego zdaniem pod tym pojęciem rozumie się tylko prokuraturę i sąd, a nie całościowy system. 

Bez tajemnicy zawodowej nie można mówić o zawodzie zaufania publicznego - podkreślał adw.  Jacek Trela, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej. Wskazał, że zdarzają się przypadki postawienia zarzutu adwokatowi, który  odmówi zeznań po zwolnieniu go przez sąd z tajemnicy adwokackiej. Podkreślił, że zwolnienie takie oznacza tylko zgodę na przesłuchanie adwokata. Według niego, było też kilka prób przesłuchania adwokata na okoliczność tajemnicy obrończej.

Nic tak nie zagraża „dobru wymiaru sprawiedliwości” niż naderwanie zaufania klienta do jego pełnomocnika prawnego  - zaznaczył dr  Piotr Kładoczny z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Dodał,  że do Fundacji wpływają sygnały, iż sądy zwalniają z tajemnic zawodowych w sprawach nieoczywistych, co właśnie godzi w dobro wymiaru sprawiedliwości.

Jak sądy zwalniają prawników z zachowania tajemnicy  

Podczas seminarium podano przypadki naruszania zasad tajemnic adwokackich, np.:

  • wezwania na przesłuchania, także  „na telefon”, bez uzyskania zgody sądu,
  • pomijania przez sądy przesłanki niemożności ustalenia danej okoliczności na podstawie „innego dowodu”,
  • nienależytego uzasadniania postanowień sądu o zwolnieniu z tajemnicy,
  • „blankietowego” wskazywania przez sąd okoliczności, z  jakich ktoś ma być zwolniony  z tajemnicy (np. „inne okoliczności, jakie pojawią się w trakcie przesłuchania” lub „wszelkie okoliczności”)

Prawnicy współpracujący z HFPC wystąpili do sądów o informacje o zwolnieniach w 2017 r. z tajemnicy  adwokackiej i radcowskiej.  Choć kilka sądów nie odpowiedziało, to z uzyskanych danych wynika, że sądy wydały 241 postanowień w takich sprawach wobec 263  adwokatów  i radców prawnych. W 67 proc. sądy zgodziły się na takie zwolnienia. Sądy II instancji uchyliły około połowy takich decyzji z I instancji. Prawomocnie z tajemnic zwolniono 16 adwokatów i 30 radców.

Działania RPO dla ochrony tajemnic zawodowych

O takie dane z lat 2014-2017 wystąpił też ostatnio do sądów RPO Adam Bodnar.  Inne działania RPO dla ochrony tajemnic zawodowych to m.in:

  • zaskarżenie w lutym 2016 r. do Trybunału Konstytucyjnego najważniejszych przepisów nowelizacji tzw. ustawy inwigilacyjnej, w tym  pozwalających na  wykorzystanie w postępowaniu karnym uzyskanych przez służby podczas inwigilacji tajemnic zawodów zaufania publicznego - gdy „jest to niezbędne ze względu na dobro wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność ta nie może być ustalona na podstawie innego dowodu” (14 marca Adam Bodnar wycofał ten wniosek z TK);
  • wystąpienie z listopada 2017 r. do Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie projektu  zobowiązującego  doradców podatkowych, radców prawnych i adwokatów do udzielania fiskusowi informacji o podejrzanych schematach optymalizacyjnych swoich klientów. RPO wyraził zaniepokojenie taką ingerencją w tajemnicę zawodową osób wykonujących zawody zaufania publicznego;
  • wystąpienie z 7 marca br. do Ministra Sprawiedliwości z sugestią by tajemnice zawodowe (w tym adwokacką i radcowską) wyłączyć z  zakresu art. 240 Kodeksu karnego o obowiązku powiadamiania organów ścigania o groźnych przestępstwach – z zachowaniem możliwości uchylenia tajemnicy zawodowej przez sąd w trakcie postępowania karnego.
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Rzecznik Praw Obywatelskich

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Luka w przepisach. Opiekun niepełnosprawnych traci 847 zł miesięcznie (4134 zł - 3287 zł). Zyskuje święty spokój

W okresie przyznawania świadczenia wspierającego (kiedy nie wiadomo, czy osoba niepełnosprawna otrzyma odpowiednio dużo punktów poziomu potrzeby wsparcia), opiekun otrzymuje świadczenie pielęgnacyjne. Potem musi je oddać wstecznie, a za ten sam okres osoba niepełnosprawna ma świadczenie wspierające. Rząd podpowiada (za przepisami), że rodzina osoby niepełnosprawnej może wybrać świadczenie pielęgnacyjne rezygnując ze wspierającego. Tyle, że to się nie opłaca bo świadczenie pielęgnacyjne jest niższe od wspierającego (w jego maksymalnej wysokości).

Nie jest źle. Świadczenie pielęgnacyjne z podwyżką o 99 zł. Tragedia w zasiłku pielęgnacyjnym 215,84 zł

Jak wygląda ranking świadczeń w 2026 r.? Zasiłek pielęgnacyjny nie będzie miał podwyżki (aż do początku 2028 r.). Jak rząd tłumaczy, dlatego, że 1 mln osób z zasiłkiem pielęgnacyjnym (większa część ze stopniem umiarkowanym niepełnosprawności) może się starać o świadczenie wspierające, które otrzymywało na koniec marca 2025 r. około 120 000 osób niepełnosprawnych (większa część beneficjentów ma stopień znaczny niepełnosprawności). Zupełnie inna sytuacja w 2026 r. (i kolejnych latach jest w świadczeniu pielęgnacyjnym (zarówno "starym" jak i "nowym"). W 2026 r. świadczenie to będzie podwyższone o 99 zł. To 3% podwyżka na 2026 r. Nie tak duża jak w latach minionych, kiedy mieliśmy galopująca inflację. Ale porównując z 0% podwyżki dla zasiłku pielęgnacyjnego, nie wygląda to źle. Opiekunowie osób niepełnosprawnych otrzymają w 2026 r. 3386 zł.

Wytyczne w MOPS, żeby dawać jak najmniej zasiłków. Fałsz czy prawda? Na przykładzie zasiłku celowego 200 zł i zasiłku stałego dla stopnia umiarkowanego [List]

Wiele osób piszących do Infor.pl opisuje swoje doświadczenia co do teorii, że zostało wydane odgórne polecenie ograniczania świadczeń wypłacanych przez MOPS. Przykładowo w artykule publikujemy list czytelnika, który twierdzi, że ma informację o poleceniach wydawanych dla pracowników socjalnych w MOPS, aby starali się ograniczyć kwoty przeznaczane na świadczenia dla potrzebujących. Od czasu zaniżania punktacji w WZON co do świadczenia wspierającego (poziom potrzeby wsparcia) stale widzę na forach internetowych tego typu opinie. Jak w każdej teorii spiskowej nie wiadomo, kto miałby wydawać takie zalecenia oraz jak możliwe jest ich wdrożenie i kontrolowanie. Niemniej zjawisko takiego postrzegania MOPS, PZON. WZON, PFRON istnieje od lat i chyba się nasila od 2024 r. (prawdopodobnie z uwagi na powszechnie krytykowaną praktykę przyznawania punktów do świadczenia wspierającego).

Spadek i zachowek a obowiązki rodzinne. Przepisy po zmianach

Niedopełnianie obowiązków rodzinnych może wpływać na późniejsze kwestie dotyczące dziedziczenia. Niekiedy jednak odsunięcie krewnych od spadku nie należy do najłatwiejszych. Trzeba pamiętać o szeregu wymogów. Jakich?

REKLAMA

Znalazłeś pracę, ale ją straciłeś? Nowe przepisy pozwalają bezrobotnym wrócić do zasiłku

1 czerwca 2025 roku weszła w życie nowa ustawa o rynku pracy, która wprowadza zmiany dotyczące powrotu do zasiłku dla bezrobotnych. Zgodnie z nowymi przepisami, osoba bezrobotna, która podjęła pracę lub rozpoczęła działalność gospodarczą, będzie mogła ponownie ubiegać się o zasiłek, jeśli spełni ustalone kryteria. Jakie? Oto szczegóły.

W 2026 roku pracownik z najniższym wynagrodzeniem dostanie ponad 14 tys. zł za rozwiązanie umowy. Skąd ta kwota?

Na co mogą liczyć najniżej wynagradzani pracownicy w przypadku niespodziewanej utraty pracy? Obowiązujące przepisy jasno regulują ich prawa i obowiązki pracodawców. Jednym z nich jest wypłata odprawy pieniężnej. Ale czy będzie należała się każdemu?

Umiarkowany stopień niepełnosprawności. Co przysługuje [LISTA 2026]

Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nierzadko zastanawiają się nad tym, na jakiego rodzaju wsparcie mogą liczyć. Co daje orzeczenie? Jakie są przywileje w pracy? Czy w 2026 r. wzrosną kwoty dostępnych świadczeń i zasiłków? Co z kryteriami dochodowymi? Kto może dostać świadczenie wspierające z ZUS? Prezentujemy najważniejsze zasady w MOPS, PFRON i nie tylko.

Sąd unieważnił kredyt hipoteczny z WIBOR-em. W umowie zabrakło tych ważnych informacji. Co to oznacza dla innych kredytobiorców?

W dniu 23 października 2025 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach, I Wydział Cywilny sygn. akt I C 600/23 unieważnił umowę kredytu hipotecznego opartego na stawce referencyjnej WIBOR, zawartą w 2021 r. z BNP Paribas Bank Polski S.A. To ważny sygnał dla rynku - sądy coraz uważniej przyglądają się przejrzystości umów kredytowych i temu, czy konsument ma realną szansę zrozumieć mechanizm oprocentowania.

REKLAMA

Urlop regeneracyjny dla wszystkich. Aż 3 miesiące płatnego wolnego po spełnieniu prostych warunków. Od kiedy będzie można korzystać?

Czy już niedługo każdy pracownik będzie mógł skorzystać aż z 3 miesięcy płatnego wolnego co 7 lat? Jedynym warunkiem, który trzeba by spełnić, byłoby odpowiednio długie świadczenie pracy na rzecz jednego pracodawcy. Problemy zdrowotne nie byłyby warunkiem udzielenia wolnego.

Choroba się przedłuża i kończy się zasiłek chorobowy? ZUS: bez obaw – jest jeszcze świadczenie rehabilitacyjne. Jak je uzyskać?

Świadczenie rehabilitacyjne może dostać osoba, która po wyczerpaniu zasiłku chorobowego nadal jest chora, a dalsze leczenie lub rehabilitacja dają jej szanse na odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie nie jest przyznawane z urzędu, tylko trzeba złożyć wniosek. O stanie zdrowia i konieczności przyznania świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik ZUS - wyjaśnia Beata Kopczyńska, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa śląskiego.

REKLAMA