REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wyłudzenie kredytu

Piotr Rorbach
Piotr Rorbach
Adwokat
Oszustwo kredytowe./ Fot. Fotolia
Oszustwo kredytowe./ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Typowe wyłudzenie kredytu (inaczej i bardziej poprawnie – oszustwo kredytowe), polegające najczęściej na podrobieniu dokumentów i posłużeniu się nimi przy staraniu się o kredyt może zostać zakwalifikowane zarówno jako przestępstwo oszustwa kredytowego (w znaczeniu ścisłym) albo też jako doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem (oszustwo zwykłe).

Na czym polega wyłudzenie kredytu?

REKLAMA

Zgodnie z treścią art. 297§1 Kodeksu karnego (dalej k.k.) ten, kto to, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi - kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

REKLAMA

Natomiast przestępstwo doprowadzenia innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem poprzez wprowadzenie w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania zostało określone w art. 286§1 Kodeksu karnego. Zgodnie z wolą ustawodawcy przewidziana za nie kara to pozbawienie wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

Sprawca wyłudzenia kredytu zwykle realizuje znamiona obu wspomnianych przepisów. Zgodnie z regulacjami kodeksowymi skutkuje to skazaniem tylko za jedno przestępstwo jednak w kwalifikacji prawnej czynu sąd przytacza wszystkie naruszone przepisy. Karę zaś wymierza się na podstawie przepisu przewidującego najsurowszą sankcję.

Zobacz również serwis: Kredyty

Przedawnienie wykonania kary

REKLAMA

Zwrócić należy też uwagę, że jeśli doszłoby do skazania za czyn zakwalifikowany z art. 286§1 k.k., to ewentualne przedawnienie wykonania kary nastąpi, zgodnie z art. 103 Kodeksu karnego, dopiero wtedy, gdy od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynie 30 lat. W przypadku skazania wyłącznie za czyn z art. 297§1 kk. Przedawnienie wykonania kary wynosi „jedynie” 15 lat. Przedawnienie natomiast „karalności” tzn. ścigania za dane przestępstwo w przypadku czynów z art. 297§1 kk. i z art. 286§1 k.k. wynosi lat 15.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W art. 297 k.k. poza spenalizowaniem wspomnianego oszustwa bankowego ustawodawca przewidział także klauzulę niepodlegania sprawcy karze (§3) zgodnie z którą ten, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wykorzystaniu wsparcia finansowego lub instrumentu płatniczego, określonych w § 1, zrezygnował z dotacji lub zamówienia publicznego albo zaspokoił roszczenia pokrzywdzonego.

Przedmiotem ochrony art. 297§1 k.k. jest w ogólności rzetelność obrotu gospodarczego a w szczególności instytucje takie jak: kredyt, pożyczka pieniężna, poręczenie, gwarancja, akredytywa, dotacja, subwencja, potwierdzenie przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektroniczny instrument płatniczy oraz zamówienie publiczne.

Zobacz również: Jaka kara grozi osobie pomagającej w dokonaniu przestępstwa?


Strona przedmiotowa omawianego występku polega na przedłożeniu przez sprawcę - działającego w celu uzyskania dla siebie lub dla kogoś innego określonych w przepisie świadczeń - podrobionego, przerobionego, poświadczającego nieprawdę albo nierzetelnego dokumentu, albo nierzetelnego pisemnego oświadczenia dotyczącego okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego finansowania, instrumentu płatniczego lub zamówienia.

Czy z art. 297§1 k.k. przestępstwem formalnym. Oznacza to, że aby go dokonać, nie jest potrzebne wystąpienie jakiegokolwiek skutku. Zachowanie sprawcy może polegać tylko na działaniu tj. wspomnianym „przedkładaniu”. 

Wyłudzenie kredytu w praktyce

W praktyce osobie której przedstawiono zarzut z art. 297§1 k.k. niekoniecznie jednocześnie równocześnie stawia się zarzut z art. 286 k.k. Ten ostatni czyn ma miejsce wówczas gdy kredytobiorca zaciąga kredyt już ze z góry powziętym zamiarem niespłacenia tegoż kredytu. Jedną z przesłanek kluczowych dla decyzji o przedstawieniu lub nieprzedstawieniu zarzutu wyłudzenia z art. 286 k.k. jest ocena sytuacji majątkowej kredytobiorcy. Ten bowiem, kto zaciąga kredyt nie posiadając żadnego źródła dochodów ani majątku albo znajdując się w krytycznej sytuacji finansowej na skutek utraty płynności finansowej, najczęściej wie, że kredytu nie spłaci. Sądy, zgodnie z powszechnie aprobowaną linią orzeczniczą uznają, że „jeżeli w trakcie starań o kredyt sprawca miał możliwość spłacenia go, a w przyszłości nastąpiły zdarzenia obiektywne, które załamały rentowność kredytowanego przedsiębiorstwa, to może to być wskazówka, że brak spłaty kredytu nastąpił bez wcześniejszego złego zamiaru sprawcy”

Zobacz również: Kiedy zapłacisz za zakupy dokonane skradzioną kartą?

Sam fakt posłużenia się podrobionym dokumentem przez sprawcę, zwłaszcza sprawcę posiadającego majątek, nie może oznaczać więc niejako „automatycznie” zamiaru niespłacenia wierzytelności ale jedynie to na przykład, że osobie tej pilnie potrzebny był „szybki” kredyt, bez związanych z jego uzyskaniem czasochłonnych formalności, albo też że posiada wierzytelności u innych podmiotów co może wpływać na ocenę jego wiarygodności jako kredytobiorcy itp. Takie więc zachowanie stanowić więc będzie omawiany występek z art. 297§1 kk.
Zgodnie z definicją ustawową zawartą w art. 115 § 14 dokument to każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne.

Dokument podrobiony to taki, który nie pochodzi od tej osoby, w której imieniu został sporządzony. Dokumentem przerobionym jest dokument autentyczny w którym w sposób nieuprawniony wprowadzono zmiany polegające na usunięcie fragmentu tekstu pierwotnego i zastąpienie go innym, uczynienie w dokumencie autentycznym skreśleń lub uzupełnień, dokonano zmiany jego kształtu lub wielkości.

Zobacz również serwis: Sprawy karne


Dokument poświadczający nieprawdę to taki, który zawiera nieprawdziwe informacje a został wystawiony przez funkcjonariusza publicznego lub inną uprawnioną osobę. Dokument nierzetelny to dokument, którego treść zawiera nieprawdziwe informacje lub mogące wprowadzać w błąd przemilczenia.

Pojęcie „oświadczenia” powinno być rozumiane zgodnie ze znaczeniem znanym z języka potocznego. Jest to więc wypowiedź osoby, która oświadcza coś we własnym imieniu. Oświadczenie nierzetelne to nie tylko oświadczenie wprost kłamliwe, lecz także oświadczenie niepełne lub mogące wprowadzić w błąd.

W przypadku czynu z art. 297§1 kk. karalna jest wyłącznie forma pisemna takiego oświadczenia. Jeżeli jednak na skutek nierzetelnego oświadczenia ustnego dojdzie np. do przyznania kredytu, to możliwa będzie odpowiedzialność sprawcy za oszustwo na podstawie art. 286§1 k.k.

Charakterystyka świadczeń podlegających ochronie prawno – karnej z art. 297§1 k.k.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz.665 z późn. zm.) „przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.”

Gwarancja bankowa (art. 81 Prawa bankowego) to jednostronne zobowiązanie banku - gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, bank udzielający gwarancji wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji – bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku.

Pożyczką zgodnie z art. 720 kodeksu cywilnego jest to umowa, na mocy której jedna ze stron zobowiązuje się przenieść na własność drugiej strony umowy określoną sumę pieniędzy lub innych rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a strona biorąca pożyczkę zobowiązuje się do ich zwrotu.

Dotacje oraz subwencje to bezzwrotne wydatki z budżetu (państwa, samorządu, instytucji międzynarodowej) na określony cel.

Zobacz również: Kredyt i pożyczka to nie to samo


Zamówieniem publicznym – zgodnie z art. 2 pkt 13 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2004 r. nr 19 poz.177 z późn. zm.). są umowy odpłatne zawierane miedzy zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane finansowane z środków publicznych.

Warto wspomnieć też, że zdaniem doktryny i orzecznictwa „na zaistnienie przestępstwa oszustwa kredytowego wystarczy, że starający się o kredyt przedstawi choć jeden fałszywy lub stwierdzający nieprawdę dokument, choć jedno nierzetelne oświadczenie. Podmiotem przestępstwa o którym mowa może być również osoba udzielająca poręczenia. Zatajone bądź zniekształcone informacje o sytuacji majątkowo – osobistej oskarżonych miały istotne znaczenie przy podejmowaniu decyzji kredytowej, stanowiąc jedną z istotnych przesłanek przyznania świadczenia, o którym mowa, a biorąc pod uwagę, ze przestępstwo miało charakter formalny –nawet zaistnienie rzeczywistej szkody dla jej zaistnienia nie stanowi warunku odpowiedzialności karnej”. Poza tym „w przypadku przedłożenia nierzetelnych dokumentów w imieniu organu kolegialnego, np. zarządu spółki, odpowiedzialność z art. 297 1k.k. ponosić będzie nie tylko osoba podpisująca dokument, ale również wszyscy członkowie zarządu spółki, którzy podjęli uchwałę np. o przekazaniu bankowi nierzetelnych danych o kondycji finansowej spółki ”. Co ważne: „ za przestępstwo z art. 297 1 k.k. odpowiada nie tylko sam starający się o kredyt dla siebie, który przedkłada bankowi stwierdzający nieprawdę dokument w celu uzyskania tego kredytu, ale także inna osoba, w tym i taka, która z mocy odrębnej umowy zawiera, jak sprzedawca towaru zbywalnego w systemie sprzedaży ratalnej, umowę kredytową z nabywcą tego towaru, jeżeli przedkłada ona następnie bankowi dokument stwierdzający nieprawdę lub podobne oświadczenie pisemne bez którego ów kredyt, według stosunku łączącego sprzedawcę z bankiem, nie zostałby udzielony, choćby sama umowa kredytowa została sporządzona prawidłowo, a dokumenty przedkładane przez nabywcę towaru, niezbędne do jej zawarcia, były rzetelne”.

Zobacz również: Czy bank może sprzedać kredyt bez zgody kredytobiorcy?

Obowiązek zawiadomienia

Kodeks karny w art. 297§2 przewiduje jednocześnie odpowiedzialność osoby, która wbrew obowiązkowi, który na tej osobie ciąży – nie powiadomiła właściwego organu lub instytucji o powstaniu okoliczności mogących mieć wpływ na wstrzymanie lub ograniczenie wysokości kredytu, pożyczki bankowej, gwarancji kredytowej, dotacji subwencji lub zamówienia publicznego. Przez „właściwy organ lub instytucję” rozumie się  podmiot, który przyznał finasowanie. Obowiązek taki obejmuje  pracownika tego podmiotu , wynikając z wiążących go regulacji prawnych, służbowych,  regulaminowych. Obowiązek ten dotyczyć może osoby niezatrudnionej – ale zainteresowanej w uzyskaniu zamówienia publicznego, wynikając z dokumentów przedstawionych mu do wypełnienia.

Ja wyżej wspomniano, w art. 297§3 k.k. ustawodawca zawarł klauzulę niekaralności wobec sprawcy, który po popełnieniu przestępstwa a przed wszczęciem postępowania karnego w tej sprawie dobrowolnie zapobiegł wykorzystaniu wsparcia finansowego lub instrumentu płatniczego (kredytu, gwarancji kredytowej), zrezygnował z zamówienia publicznego lub dotacji, albo zaspokoił roszczenia pokrzywdzonego. Określenie „zapobiegł wykorzystaniu” oznaczać może przykładowo: niepodjęcie wykorzystanego kredytu lub jego zwrot przed wykorzystaniem, niewykorzystanie udzielonej gwarancji kredytowej dotacji lub subwencji, rezygnację z realizacji przyznanego zamówienia publicznego. Dla skorzystania z dobrodziejstwa tego przepisu nie jest natomiast konieczne powiadomienie o fakcie popełnienia przestępstwa organów ścigania.

Zobacz również serwis: Prawo karne

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/15
    Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
    od 1 stycznia i od 1 lipca
    od 1 stycznia i od 1 czerwca
    od 1 lutego i od 1 lipca
    Następne
    Prawo
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    W 2024 r. renta wdowia 10 000 zł? Taki limit dla łączenia emerytur i rent w Sejmie. A może lepiej 4000 zł albo 12 000 zł? Co popierasz?

    Po śmierci małżonka drugi współmałżonek ma mieć prawo do połowy świadczeń "ZUSowskich" zmarłej osoby. Projekt ustawy przewiduje limit około 10 000 zł dla połączonych świadczeń. To dużo, czy mało?

    Kontrola na granicy polsko-słowackiej przedłożona do 2 stycznia 2024 r.

    Szef MSWiA Paweł Szefernaker przedłużył kontrole na granicy ze Słowacją, tym razem do 2 stycznia, czyli o kolejne 30 dni - wynika z opublikowanego w piątek w Dzienniku Ustaw rozporządzenia MSWiA.

    Dzień wolny za 6 stycznia 2024 r. Co trzeba wiedzieć?

    Święto Trzech Króli, które obchodzimy 6 stycznia jest jednym z dni ustawowo wolnych od pracy. Warto pamiętać, iż w 2024 r. wypada ono w sobotę.

    Kiedy wolne dla uczniów w 2024 r.? Kiedy egzaminy? Kalendarz

    Do końca roku kalendarzowego został jeszcze niecały miesiąc. Dla uczniów oznacza to, że za chwilę koniec I semestru. Kiedy wypadają ferie dla poszczególnych województw? Kiedy jeszcze można liczyć na wolne? W które dni odbędą się egzaminy ósmoklasisty, a w które maturalne? 

    REKLAMA

    Anulowany lot? Linia lotnicza płaci za podróż prywatnym odrzutowcem. 805 tys. koron szwedzkich dla polskiej grupy turystów

    Od kilku dni szwedzkie portale internetowe opisują sytuację, w której polska rodzina wraz ze znajomymi utknęła na Svalbardzie (Koło Podbiegunowe) po odwołaniu lotu ze względu na strajk Skandynawskich Linii Lotniczych (SAS). Jak nietrudno się domyślić, na Kole Podbiegunowym trudno o alternatywne połączenie. Przez brak innych innych możliwości, polska rodzina wraz ze znajomymi zdecydowała się wynająć prywatny samolot i tym sposobem wrócić do kraju. Następnie wszczęła standardowe postępowanie reklamacyjne… w wyniku którego otrzymała odszkodowanie w zawrotnej kwocie 1 mln koron!
    Szybko okazało się, że wypłata miała być wynikiem “niedopatrzenia” linii lotniczych SAS. Przewoźnik pozwał rodzinę i jej znajomych pozwem wzajemnym, żądając zwrotu pieniędzy. Po zaangażowaniu w sprawę kancelarii RPMS, strony doszły do ugody. W rezultacie polska rodzina może zachować ponad 800 tysięcy koron, czyli równowartość ponad 300 tysięcy złotych. 

    Raport: programiści z najwyższymi zarobkami wśród freelancerów

    Jednocześnie programiści należą do najbardziej zapracowanych freelancerów, Tak wynika z raportu Useme na temat branż freelancingu w Polsce. Jak przedstawiają się dane dotyczące pozostałych profesji?

    Seniorka straciła 50 tys. zł, oszukana metodą na "prokuratora". Wcześniej słyszała o podobnych zdarzeniach, ale sama dała się nabrać

    Wszystkie oszczędności i pieniądze pożyczone od znajomych przekazała rzekomemu prokuratorowi 72-letnia mieszkanka woj. świętokrzyskiego. Chociaż słyszała wcześniej o podobnych przypadkach, nie domyśliła się, że to może być oszustwo. 

    Kryptowaluty 2024. Przez chęć szybkiego zysku inwestorzy stają się mniej ostrożni i łatwo stają się ofiarami oszustw

    Cyberataki przeprowadzane na użytkowników portali społecznościowych takich jak YouTube czy X, a więc dawny Twitter, są wyjątkowo wyrafinowane – zwłaszcza gdy przestępcy koncentrują się na osobach zainteresowanych kryptowalutami. Tu nikt nie chce łowić płotek, a każdy haker liczy na duży łup.

    REKLAMA

    Świadczenia dla pracowników przed Wigilią 2023. To ostatnia szansa na to, żeby skorzystać z 2000 zł zamiast 1000 zł

    Sprawdź jakie świadczenia należą się pracownikom przed Wigilią 2023. Pamiętaj, że jest to ostatnia szansa aby pracownik stracił jak najmniej na podatku dochodowym.

    Osoby niepełnosprawne na rynku pracy. Jak wspierać różnorodność?

    3 grudnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Osób z Niepełnosprawnościami. Model pracy zdalnej oraz jego powszechne wykorzystanie pozwoliło na zniesienie wielu barier i ograniczeń, co miało niebagatelny wpływ na aktywizację różnych grup zawodowych. Choć pracodawcy w coraz większym stopniu stawiają na różnorodność, wpisując ją nawet w swoje strategie, to jest to nadal obszar z ogromnym potencjałem talentów. Niestety, wiele osób z niepełnosprawnościami wciąż napotyka przeszkody na drodze do rozpoczęcia nowej przygody zawodowej. 

    REKLAMA