Zasada domniemania niewinności

Zbliżanie poszczególnych porządków prawnych służy wzmocnieniu wzajemnego zaufania organów ścigania w UE i pozwala na ściślejszą współpracę organów wymiaru sprawiedliwości. W dobie dużej mobilności obywateli UE jest to konieczne do zagwarantowania bezpieczeństwa i sprawiedliwości wewnątrz Unii. Podnoszenie standardów procesowych w Unii służy także interesom obywateli polskich, zarówno tych przebywających na emigracji, jak i turystów, którzy popadli w konflikt z prawem za granicą - powiedział minister sprawiedliwości Cezary Grabarczyk obecny na spotkaniu w Brukseli.

Zobacz również: Prawo do obrony obwinionego

Domniemanie niewinności - definicja

W obecnie opracowywanych przepisach chodzi o jasne stwierdzenie, że osoba podejrzana i oskarżana w procesie jest uznawana za niewinną aż do chwili zapadnięcia prawomocnego wyroku w jej sprawie (sedno domniemania niewinności). To kolejny element harmonizacji prawa procesowego, którego plan (tzw. mapę drogową) nakreśliła UE w 2009 r.

Prawo do uczestnictwa w rozprawie karnej

Co do zasady wszystkie państwa członkowskie są zgodne. Problem stanowiła jednak druga część przepisów - prawo do uczestnictwa w rozprawie podczas całego postępowania karnego, które jest odrębne w stosunku do domniemania niewinności.

W państwach członkowskich istnieją rozmaite typy postępowań karnych. I tak wykroczenia drobne, np. drogowe, kończą się na ogół mandatem, a nie rozprawą w sądzie. Chodziło zatem o wyłączenie tego typu postępowań uproszczonych z tego uprawnienia, bo przecież nie da się zapewnić prawa do uczestnictwa w procesie, jeśli takiego procesu nie ma. Problem polegał na tym, że to wyłączenie - w celu objęcia nowym prawem unijnym różnych typów postępowań w wykroczeniach błahych - musiało być na tyle szerokie, by objąć stosowane w państwach członkowskich różne typy postępowań w takich przypadkach. Niektóre kraje unijne drobne wykroczenia rozstrzygają w postępowaniu administracyjnym, inne z kolei stosują tryb wykroczeniowy, a jeszcze inne traktują je jako zwykłe sprawy karne czy stosują procedurę pisemną. Np. w Austrii sprawy związane z mandatami rozstrzyga starosta w postępowaniu administracyjnym. W Skandynawii większość takich spraw rozstrzyga w postępowaniu policja albo prokuratura. W Polsce z kolei mamy kodeks wykroczeniowy, który pozwala policji karać mandatami np. piratów drogowych.

Dlatego nie było łatwe znalezienie wspólnego mianownika godzącego wszystkie systemy prawne.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!