REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Prawo do obrony w procesie karnym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Aleksandra Pajewska
Prawo do obrony w procesie karnym/ fot. Fotolia
Prawo do obrony w procesie karnym/ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Prawo do obrony w procesie karnym zagwarantowane jest na mocy przepisów rangi międzynarodowej, konstytucyjnej oraz ustawowej. Dotychczas obrońcą w postępowaniu karnym mógł być tylko adwokat. Od 1 lipca 2015 prawo do obrony oskarżonego będzie mogło być realizowane także przez współpracę z radcą prawnym.

Prawo do obrońcy w postępowaniu karnym

Kompetencje zarówno adwokata jak i radcy prawnego są, co do zasady, takie same. Przedstawiciele obydwu samorządów zawodowych mają te same uprawnienie do prowadzenia spraw. Zrównanie ich kompetencji nastąpiło na mocy ustawy z dnia 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja doprowadziła do zrównania uprawnień do obrony także w sprawach karnych. W dotychczasowym stanie prawnym monopol do stawania po stronie oskarżonego w sprawach karnych należał do adwokatów. Radcowie w postępowaniach karnych występowali jedynie w charakterze pełnomocników pokrzywdzonych oraz oskarżycieli posiłkowych.

REKLAMA

Zadaj pytanie na FORUM

Zmiana w zakresie rozszerzenia kompetencji radców prawnych także o obronę w sprawach karnych, a tym samym zrównanie ich pozycji procesowej z adwokatami wchodzi w życie 1 lipca 2015 roku.

Obrońca – adwokat lub radca prawny

REKLAMA

Znowelizowana treść art. 82 kpk brzmi: obrońcą może być osoba uprawniona do obrony według przepisów o adwokaturze lub ustawy o radcach prawnych (dotychczas - obrońcą może być jedynie osoba uprawniona do obrony według przepisów o ustroju adwokatury).

Poziom wiedzy i wykształcenia adwokatów i radców prawnych jest tożsamy. Aplikacje adwokackie i radcowskie kształcą w zakresie prawa i postępowania karnego. Zatem każdy radca prawny jest przygotowany merytorycznie do obrony oskarżonego w postępowaniu karnym. Potwierdzeniem powyższego jest fakt, że każdy radca prawny jest uprawniony do wpisania się na listę adwokatów (i na odwrót). Jest to możliwe bez konieczności zdawania jakichkolwiek dodatkowych egzaminów. W obecnym stanie prawnym możliwe więc było, by radca prawny był obrońcą w sprawie karnej. Uprzednio musiał jednak uzyskać wpis na listę adwokatów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Obrońca w procesie karnym

Obrońca a stosunek pracy

Nowelizacja procedury karnej wymogła także zmiany w ustawie o radcach prawnych. Ustawodawca zastrzegł, że obrońcą w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe może być wyłącznie radca prawny, który nie pozostaje w stosunku pracy z innymi podmiotami (wyjątkiem są pracownicy naukowi i naukowo-dydaktyczni). Oznacza to, że radca prawny może występować w charakterze obrońcy w ramach umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w określonej przez ustawę spółce.

Warto pamiętać, że radca prawny pozostający w stosunku pracy nadal nie będzie mógł  reprezentować oskarżonego w sprawie karnej.

Polecamy serwis: Sprawy karne

Podstawową różnicą pomiędzy adwokatem a radcą prawnym jest forma zatrudnienia. Radca prawny może bowiem świadczyć swoje usługi na podstawie zatrudnienia opartego o  umowę o pracę. Adwokat zaś zmuszony jest do samozatrudnienia, czyli prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

Adwokat nie może zostać zatrudniony na podstawie umowy o pracę.

Pokrzywdzony i świadek lepiej chronieni w procesie karnym

Przymus adwokacko-radcowski

REKLAMA

Uprawnienie adwokata i radcy prawnego zostały zrównane również w zakresie uprawnień do wnoszenia określonych pism procesowych – głównie apelacji i kasacji. Jeżeli apelacja lub kasacja nie pochodzi od prokuratora, wówczas powinna być sporządzona i podpisana przez adwokata lub radcę prawnego. W odniesieniu do tych pism obowiązuje bowiem przymus adwokacko-radcowski.

Adwokat a także radca prawny jest osobą posiadającą wykształcenie wyższe prawnicze. Ponadto wymaga się od niej ukończenia trzyletniego szkolenia aplikanckiego, ukończenia (z wynikiem pozytywnym) egzaminu adwokackiego, uzyskania wpisu na listę samorządu zawodowego (adwokackiego lub radcowskiego) i złożenia ślubowania zawodowego.

Nowelizacja umożliwia bycie obrońcą w procesie karnym, nie będąc jednocześnie adwokatem.

Prawo do obrony

Prawo do obrony jest standardem wynikającym bezpośrednio z ustawy zasadniczej. Zgodnie z art. 42, ust. 2 - każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania. Może on w szczególności wybrać obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu. Prawo do obrony rozpatrywane jest w dwóch aspektach. Po pierwsze definiowane jest jako możliwość osobistego uczestnictwa w rozprawie i osobistego udziału w całym procesie poprzez m.in.: składanie wyjaśnień i wniosków dowodowych, zadawania pytań osobom przesłuchiwanym (aspekt materialny). Jego treść obejmuje także kompetencję oskarżonego do adwokata/ obrońcy z urzędu (aspekt formalny). Prawo do obrony – osobiste uprawnienie każdego obywatela – do skutecznego udowodnienia swojej niewinności – stanowi jeden z przejawów ustroju demokratycznego.

Minimalne gwarancje prawa do obrony zostały zapewnione na poziomie międzynarodowym. W Międzynarodowym Pakcie Praw Osobistych i Politycznych (art. 14) wskazano podstawowe uprawnienia oskarżonego, do których należą:

  • prawo otrzymania szczegółowej informacji w języku dla niego zrozumiałym o rodzaju i przyczynie oskarżenia,
  • prawo do dysponowania odpowiednim czasem i możliwościami w celu przygotowania się do obrony i porozumienia się z obrońcą przez siebie wybranym,
  • prawo do obecności na rozprawie, bronienia się osobiście lub przez obrońcę,
  • prawo do przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków oskarżenia oraz zapewnienia obecności i przesłuchania świadków obrony,
  • prawo do nieprzymuszania do zeznawania przeciwko sobie lub przyznania się do winy.

Zobacz również: Zmiany w polityce karnej

Obrona obligatoryjna

Ustawodawca przewiduje także instytucje obrony obligatoryjnej, czyli obowiązek posiadania profesjonalnego obrońcy w niektórych kategoriach spraw. Jako przykład wskazać można sytuację, gdy oskarżony jest głuchy, niemy lub niewidomy albo gdy istnieje wątpliwość co do jego poczytalności, musi posiadać obrońcę. Obecność obrońcy jest obowiązkowa w postępowaniu toczącym się przed sądem wojewódzkim (jako sądem I instancji), jeśli ten rozpoznaje oskarżenie o ciężkie przestępstwo, np. zabójstwo.

Kontakt oskarżonego z obrońcą w areszcie

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz.U. 1982 nr 16 poz. 124 z późn. zm.).

Ustawa z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. 1982 nr 19 poz. 145 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 1247).

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wzrost pensji nie wystarcza – 44% Polaków już szuka nowej pracy

Mimo dynamicznego wzrostu wynagrodzeń i rekordowo niskiego bezrobocia, polscy pracownicy nie czują się doceniani finansowo. Aż 44,2% z nich aktywnie szuka nowego miejsca zatrudnienia, wskazując na zbyt niskie wynagrodzenie, brak przejrzystości i poczucie niesprawiedliwości płacowej. Najnowsze badanie SD Worx pokazuje, że pieniądze to wciąż palący problem na rynku pracy – nawet jeśli słupki wynagrodzeń idą w górę.

Rząd wycofuje ważny przepis dla kredytobiorców: Znika zapis o szybszym zwrocie pieniędzy

Rząd rezygnuje z przepisu, który miał gwarantować kredytobiorcom zwrot pieniędzy już po wyroku sądu I instancji. Usunięcie przepisu oznacza, że na odzyskanie nadpłaconych środków trzeba będzie czekać aż do zakończenia sprawy w II instancji.

Lex szarlatan: koniec z dezinformacją medyczną i pseudomedykami z Internetu i nie tylko? Nowe prawa pacjentów, nowe kary [PROJEKT]

Lex szarlatan: czy nowe prawo uderzy w pseudomedyków z Internetu i nie tylko? Nowe prawa pacjentów, nowe kary, nowe uprawnienia Rzecznika Praw Pacjentów - co się zmieni? Analizujemy projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o systemie powiadamiania ratunkowego (UD207).

Rewolucje korzyści dla rozwodników. Przepis w KRiO zmieniony: już nie 3 miesiące a rok! Ustawa z podpisem Prezydenta

Zmiany w rozwodach już w IV kwartale 2025 r. Wszystko za sprawą podpisanej przez Prezydenta ustawy zmieniającej Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. Z pewnością będą to zmiany na korzyść tzw. rozwodników, bo dotyczą terminu. A jak wiadomo terminy w tych sprawach są ważne!

REKLAMA

Rozdzielenie dni wolnych: Czy dwa dni wolnego dla krwiodawcy muszą następować po sobie?

Honorowi dawcy krwi chcieliby wykorzystywać dwa dni wolne w dowolnych terminach roboczych. Sejmowa komisja nie zgodziła się na zmianę przepisów, bo resort zdrowia uznał propozycję za niezgodną z ideą bezinteresownego krwiodawstwa.

Koniec z pozbawianiem seniorów całych majątków i umieszczaniem ich w DPS-ach na koszt gmin. Niemoralna luka prawna przechodzi do przeszłości

Na skutek interwencji Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Wielkopolski, które w dniu 18 marca br. zwróciło się do MRPiPS w sprawie konieczności wyeliminowania dostrzeżonej przez samorządy głęboko niemoralnej i niesprawiedliwej społecznie luki w przepisach, która pozwala rodzinom seniorów na pozbawianie ich całego majątku (wartego nawet kilka milionów złotych) i umieszczanie ich w DPS-ach, za które finalnie koszt ponosi gmina (pomimo, że istnieje notarialna umowa zobowiązaniowa, na podstawie której rodziny tych seniorów powinny zapewniać im, do końca życia, opiekę i ponosić koszty ich utrzymania) – MRPiPS powołało specjalny Zespół, którego celem jest reforma systemu pomocy społecznej.

Porozmawiajmy jak człowiek z człowiekiem - prostym, zrozumiałym językiem. Rozmowa z wirtualnym Ozoroznawcą i jego pierwowzorem

O sztuce prostej komunikacji rozmawiam z... Ozoroznawcą – cyfrowym sobowtórem znanego i cenionego językoznawcy, Tomasza Piekota. Profesor od lat pomaga urzędom pisać zrozumiałym językiem. Moim rozmówcą jest jednak jego asystent AI. Ozoroznawca to tworzony na podstawie wiedzy i doświadczeń profesora ChatGPT. Profesora Piekota poprosiłem o skomentowanie wypowiedzi Ozoroznawcy.
Dr hab. prof. Tomasz Piekot to językoznawca i komunikolog, jeden z prekursorów upraszczania tekstów urzędowych w Polsce, zwolennik reformy stylu urzędowego i prawnego. Od lat pomaga urzędom przejść na prosty język. Kieruje Pracownią Prostej Polszczyzny Uniwersytetu Wrocławskiego, pisze książki i poradniki na temat sztuki komunikacji. Zgodził się wziąć udział w tym eksperymencie.

11 lipca świętem państwowym i nowym dniem wolnym od pracy w 2025 r.? Jest podpis Prezydenta pod ustawą

W 2025 r. dzień 11 lipca wypada w piątek. Wielu zaczęło zastanawiać się, czy w związku z tym, że właśnie na 11 lipca uchwalono święto państwowe, będzie to dzień ustawowo wolny od pracy i czy tym samym będzie można mieć dłuższy weekend. Jakie są dni ustawowo wolne od pracy? Opisujemy jak jest i co to za święto 11 lipca. Informacja jest 100% ponieważ Prezydent podpisał już ustawę.

REKLAMA

Sejm na żywo: 8 lipca 2025 [Transmisja online]

38. posiedzenie Sejmu - dzień pierwszy. 8 lipiec 2025 r.

Dodatkowy dzień wolny w piątek 11 lipca 2025. Jest decyzja władz!

Od lipca 2025 roku w polskim kalendarzu pojawia się nowe święto państwowe – 11 lipca. Tego dnia obchodzony będzie Narodowy Dzień Pamięci o Polakach – Ofiarach ludobójstwa OUN-UPA. Czy oznacza to dzień wolny od pracy? Sprawdź, co dokładnie uchwalono i dlaczego wybrano właśnie tę datę.

REKLAMA