Podział majątku małżonków

Majątek wspólny. Powstanie wspólności ustawowej małżeńskiej

Ogólnie o majątku wspólnym

Zasadą jest, że z chwilą zawarcia małżeństwa pomiędzy małżonkami powstaje z mocy prawa wspólność ustawowa małżeńska. Jednakże istnieją od tej zasady wyjątki. Wspólność ustawowa małżeńska nie powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa w następujących sytuacjach:

• jeden z małżonków przed zawarciem małżeństwa został ubezwłasnowolniony;
• przed zawarciem małżeństwa głoszono upadłość jednego z małżonków.

W dwóch powyższych sytuacjach, od chwili zawarcia małżeństwa pomiędzy małżonkami nie powstaje z mocy prawa wspólność ustawowa małżeńska; stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami podlegają zasadom rozdzielności majątkowej. W razie uchylenie postanowienia o ubezwłasnowolnieniu małżonka lub umorzenia, uchylenia albo ukończenia postępowania upadłościowego między małżonkami powstaje ustrój wspólności majątkowej.

Zobacz: Bezpłatna porada prawna

Ponadto małżonkowie mogą zrezygnować ze wspólności ustawowej małżeńskiej i przyjąć inny sposób regulacji swoich stosunków majątkowych poprzez zawarcie w formie aktu notarialnego umowy majątkowej małżeńskiej i w ten sposób:

• rozszerzyć wspólność majątkową,
• ograniczyć wspólność majątkową,
• ustanowić rozdzielność majątkową,
• przyjąć system rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków.

W przypadku istnienia między małżonkami ustroju wspólności ustawowej istnieją trzy masy majątkowe, tj. majątek wspólny i dwa majątki osobiste każdego z małżonków.

Pojęcie majątku wspólnego

Zasadą w prawie polskim jest, iż z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje wspólność ustawowa małżeńska. Wspólność ta obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub jednego z nich (majątek wspólny), z wyjątkiem tych, które podlegają zaliczeniu do majątków osobistych małżonków – art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej KRO). Obok majątku wspólnego małżonków, każdemu z nich przysługuje majątek osobisty, do którego wchodzą przedmioty majątkowe nie objęte wspólnością ustawową małżeńską.

Dla zaliczenia określonego prawa majątkowego do majątku wspólnego małżonków decydująca jest chwila nabycia tego prawa. Nie ma znaczenia, czy nabycie prawa po powstaniu wspólności ustawowej nastąpiło na podstawie umowy (np. umowy sprzedaży, zamiany, darowizny), czy też na podstawie innego zdarzenia, np. decyzji administracyjnej, orzeczenia sądowego, czy nawet zdarzenia losowego (np. wygrana na loterii). W skład majątku wspólnego wchodzą przedmioty majątkowe nabyte przez oboje małżonków, jak również nabyte tylko przez jednego z małżonków.