REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Spadek – i co dalej? 5 wskazówek dla spadkobierców

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Adwokat Alicja Kociemba
Adwokat wpisany na listę Wielkopolskiej Izby Adwokackiej w Poznaniu oraz mediator sądowy wpisany na listę stałych mediatorów Sądu Okręgowego w Poznaniu. Prowadzi kancelarię adwokacką w Poznaniu – Kociemba Kancelaria Adwokacka.
Spadek – i co dalej? 5 wskazówek dla spadkobierców
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Kiedy zakończą się uroczystości i przeminie smutek związany ze śmiercią bliskiej osoby, spadkobiercy powinni podjąć się uporządkowania spraw spadkowych. Warto działać możliwe niezwłocznie, ponieważ od daty śmierci biegną istotne terminy, których niedotrzymanie może mieć negatywne skutki dla spadkobierców. 

Poniżej 5 wskazówek, na co zwrócić uwagę i jakich formalności dopełnić wobec dziedziczenia. 

REKLAMA

1. Ustal krąg spadkobierców 

Powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Dziedziczenie ustawowe następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy (nie sporządził testamentu) albo osoby powołane do spadku nie chcą lub nie mogą być spadkobiercą (np. odrzuciły spadek lub nie dożyły jego otwarcia). 

Jeśli spadkodawca sporządził testament, to wskazał w nim jedną lub kilka osób powołanych do spadku. 

W przypadku dziedziczenia ustawowego, krąg spadkobierców wynika z ustawowo narzuconej kolejności dziedziczenia. W pierwszej kolejności do spadku powołane są dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Jeśli spadkodawca nie ma dzieci, to do spadku z ustawy powołani są jego małżonek oraz rodzice. Krąg spadkobierców w przypadku dziedziczenia ustawowego zależy od sytuacji rodzinnej zmarłego i wymaga indywidualnego ustalenia. 

2. Sprawdź, czy spadkodawca pozostawił testament 

Testament ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Często o rozporządzeniu na wypadek śmierci wie małżonek lub dzieci zmarłego – wówczas sporządzenie testamentu nie budzi wątpliwości i konieczne jest jego otwarcie i ogłoszenie w sądzie lub u notariusza. 

REKLAMA

Wobec braku wiedzy o pozostawieniu testamentu, warto sprawdzić w Notarialnym Rejestrze Testamentów, czy spadkodawca sporządził testament w formie aktu notarialnego. Notarialny Rejestr Testamentów działa od 5 października 2011 roku, jednak umieszczenie testamentu w rejestrze jest dobrowolne. Może więc okazać się, że spadkodawca sporządził testament, ale nie widnieje we wskazanym Rejestrze. 

Testament może być sporządzony także odręcznie i jest ważny, jeśli jest podpisany i opatrzony datą oraz spadkodawca go nie odwołał. Innymi słowy – tak samo ważny jest testament sporządzony w formie aktu notarialnego, jak testament sporządzony własnoręcznie na zwykłym papierze. Dlatego warto przejrzeć notatki, dokumenty zmarłego, żeby upewnić się, czy właśnie w takiej formie nie rozporządził majątkiem na wypadek swojej śmierci.

3. Zorientuj się, co wchodzi w skład spadku 

Spadkiem są prawa i obowiązki majątkowe zmarłego. Można przyjąć zasadę, że do spadku należy wszystko to, co zmarły posiadał lub do czego był zobowiązany w dacie śmierci. Wyjątki wyłączające zaliczenie uprawnienia lub obowiązku do spadku wynikają z ustawy (np. prawa ściśle związane z jego osobą, prawo dożywocia, służebność osobista). 

Dodatkowo, do spadku należą prawa i obowiązki nieistniejące w dacie śmierci jak np. koszty pogrzebu stanowiące dług spadkowy. 

Spadek to nie tylko aktywa, lecz także pasywa. Jeśli spadkodawca pozostawił po sobie zobowiązania (np. niespłacone pożyczki, zaległości w ZUS, niezapłacone rachunki za telefon), to długi te obciążają spadkobierców. Wiedza o stanie spadku ułatwia podjęcie decyzji o tym, czy spadek przyjąć, czy odrzucić. 

4. Złóż w terminie oświadczenie spadkowe 

W terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania do spadku, spadkodawca może złożyć oświadczenie spadkowe. 

Oświadczenie może polegać na:

  • przyjęciu spadku w sposób prosty, co oznacza, że odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe jest nieograniczona, 
  • przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza co oznacza, że odpowiedzialność za długi spadkowe ogranicza się do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku (innymi słowy – spadkobierca nie odpowiada za długi spadkowe swoim majątkiem), 
  • odrzuceniu spadku, co oznacza, że spadkobierca traktowany jest tak, jakby nie dożył otwarcia spadku. 

Niezłożenie oświadczenia spadkowego w terminie jest równoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. 

Oświadczenie spadkowe można złożyć w sądzie lub przed notariuszem. 

Należy pamiętać o obowiązkach podatkowych związanych z przyjęciem spadku i w przypadku zwolnienia z podatku od spadków i darowizn – o złożeniu stosownej deklaracji w terminie 6 miesięcy od momentu, gdy powstał obowiązek podatkowy.

5. Przeprowadź dział spadku  

Na skutek spadkobrania przez kilka osób, pomiędzy nimi w stosunku do odziedziczonych przedmiotów majątkowych powstaje współwłasność. Oznacza to, że np. jeśli w spadku znajdowała się nieruchomość, a spadek odziedziczyło 3 spadkobierców, to stali się oni współwłaścicielami nieruchomości. Zatem jako współwłaściciele mogą korzystać z nieruchomości, czerpać korzyści (np. z najmu), a także ponosić koszty utrzymania. 

Do chwili działu spadku, spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe.

Zakres i sposób działu spadku jest uzależniony, co wchodzi w jego skład. Z uwagi na długotrwałość postępowań sądowych w przedmiocie działu spadku, warto dokonać tego polubownie, w porozumieniu z pozostałymi spadkobiercami np. w formie umowy o dział spadku zawartej przed notariuszem 

Polecamy: „Fundacja rodzinna. Skuteczne planowanie sukcesji75 praktycznych przykładów, tabel, wzorów i schematów”

 
oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Duża podwyżka świadczenia dla mężczyzny z rocznika 1957. Kolejne prawomocne orzeczenie sądu powszechnego po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20

Przybywa prawomocnych orzeczeń w sprawach po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20. Przedstawię wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku.

Niski wiek emerytalny kobiet to bomba z opóźnionym zapłonem. Polki stracą tysiące na emeryturze

Polska starzeje się w szybkim tempie, co już dziś budzi poważne obawy o przyszłość systemu emerytalnego. Międzynarodowy Fundusz Walutowy alarmuje: jeśli nie zostaną wprowadzone pilne reformy, do 2050 roku świadczenia mogą spaść nawet o jedną trzecią. Najbardziej ucierpią kobiety, osoby o niskich dochodach i pracownicy niestandardowi. Czy jest jeszcze czas, by uniknąć kryzysu?

Nadchodzą rewolucyjne zmiany w świadectwie pracy? Chodzi o jedną rubrykę. Prezes UODO pisze do MRPiPS

Współczesny rynek pracy wymaga elastyczności, kompetencji i transparentności, a prawo musi podążać za zmianami społecznymi, technologicznymi ale co ciekawe czasami także za prywatnymi decyzjami pracowników. W tym wszystkim istotne znaczenie ma świadectwo pracy, którego wzór jest uregulowany jako załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. 2016 poz. 2292). Co zatem się zmieni?

Koniec z oszukiwaniem w CV. Pracodawcy sprawdzą dyplom a uczelnie będą miały nowy obowiązek

Fałszywy dyplom w CV? Już wkrótce ten problem może odejść do lamusa. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotowało projekt ustawy, który da pracodawcom narzędzie do weryfikacji wykształcenia kandydatów do pracy. To rewolucja w rekrutacji, która kończy z dotychczasową bezradnością pracodawców wobec przepisów o ochronie danych.

REKLAMA

Nowe podatki w budżecie UE po 2028 roku: firmy i konsumenci zapłacą więcej

Unia Europejska planuje głęboką reformę budżetu na lata 2028–2034, której centrum stanowią nowe źródła dochodów – de facto nowe unijne podatki. ETS, CBAM, opłata od e-odpadów, wyższy podatek od plastiku, a także kontrowersyjna składka CORE dla dużych firm mają przynieść blisko 60 mld euro rocznie. Choć środki mają wspierać transformację energetyczną, bezpieczeństwo i konkurencyjność, przedsiębiorcy ostrzegają przed ryzykiem nadmiernego obciążenia, zwłaszcza dla małych i średnich firm.

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany?

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany? Być może, szczególnie w obliczu gruntownych zmian prawa w zakresie zaliczania do stażu pracy okresu zatrudnienia w ramach JDG i umów zleceń! Co więcej, w polskiej debacie publicznej coraz głośniej wybrzmiewa postulat, który może zrewolucjonizować podejście do praw pracowniczych – wprowadzenie powszechnego tzw. urlopu stażowego. Wówczas nie-pracownicy również skorzystaliby na zmianach. Pomysł, choć nie nowy, nabiera impetu w kontekście rosnącej świadomości na temat potrzeby zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Czy dodatkowe dni wolne, uzależnione od lat spędzonych na rynku pracy, wejdą w życie? W wielu zawodach już tak jest! Być może stanie się to więc powszechnym prawem.

4-dniowy tydzień pracy: hit czy mit? Nabór wniosków od 14 sierpnia do 15 września 2025 r.

Skrócenie tygodnia pracy do czterech dni nie jest już tylko trendem na zachodzie. Jeszcze kilka lat temu koncepcja czterodniowego tygodnia pracy wydawała się futurystycznym eksperymentem. Dziś coraz więcej firm testuje ten model, motywowane realnymi korzyściami: większym zaangażowaniem zespołów, niższą rotacją, a nawet oszczędnościami kosztowymi, np. dzięki programowi pilotażowemu z MRPiPS. Etap II programu to właśnie testowanie zaproponowanego modelu skróconego czasu pracy w środowisku pracy – zaczyna się 1 stycznia 2026 r. i trwa do 31 grudnia 2026 r.

Wzrost wynagrodzeń w budżetówce. Coś się zmienia po 10 latach, ale to nie jest dobra wiadomość

Po raz pierwszy od dekady doszło do bezprecedensowego porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego - zarówno związki zawodowe, jak i organizacje pracodawców jednomyślnie sprzeciwiły się rządowej propozycji zaledwie 3-procentowej podwyżki płac w budżetówce. Uchwała nr 139 RDS, przyjęta 14 lipca 2025 roku, to nie tylko wyraz wspólnego stanowiska wobec zbyt niskiego wzrostu wynagrodzeń, lecz także sygnał narastającego kryzysu w dialogu społecznym i zapowiedź otwartego sporu z rządem.

REKLAMA

Okularnicy muszą się mieć na baczności za kierownicą! Kiedy grozi mandat nawet w wysokości 500 zł? O tym musisz pamiętać

Kierowcy z wadami wzroku powinni zachować szczególną ostrożność. Mimo że jazda w okularach korekcyjnych wydaje się standardowa, w niektórych przypadkach może skutkować mandatem w wysokości nawet 500 zł. Wysokość kary zależy od kodów, które są wpisane w twoim prawie jazdy. Upewnij się, że znasz obowiązujące przepisy, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.

Unia chce słuchać dzieci, zanim uchwali prawo. Nadchodzi rewolucja w legislacji?

Parlament Europejski chce wprowadzenia obowiązkowego testu praw dziecka dla wszystkich nowych przepisów wychodzących z Komisji Europejskiej. – Dzieci wiedzą, czego chcą, i potrafią to jasno powiedzieć – przekonuje Ewa Kopacz, wiceprzewodnicząca PE. Bezpieczeństwo w sieci, walka z mową nienawiści, edukacja o prawach i realna pomoc dla ofiar przemocy to tylko część postulatów najmłodszych obywateli UE. Unia słucha ich coraz uważniej – i właśnie to może całkowicie zmienić sposób, w jaki tworzone jest prawo w Europie. Czy nadchodzi era legislacji pisanej oczami dziecka?

REKLAMA