REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rodzina toczy spór o spadek. Czy da się tego uniknąć?

Santana Nowak
Specjalistka w zakresie prawa cywilnego, posiadająca bogate doświadczenie zawodowe w wielu dziedzinach prawa
Testament jest jedynym i wyłącznym wyrażeniem woli, kształtującym sytuację majątkową spadkobierców względem szeroko rozumianego majątku spadkodawcy./Fot. Shutterstock
Testament jest jedynym i wyłącznym wyrażeniem woli, kształtującym sytuację majątkową spadkobierców względem szeroko rozumianego majątku spadkodawcy./Fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Śmierć bliskiej osoby może przysporzyć wiele problemów w rodzinie zwłaszcza jeśli w skład masy spadkowej wchodzi jakaś nieruchomość. Natomiast można tego uniknąć poprzez sporządzenie testamentu, który jest jedynym i wyłącznym wyrażeniem woli, kształtującym sytuację majątkową spadkobierców względem szeroko rozumianego majątku spadkodawcy.

Czym jest testament?

Najprościej mówiąc jest to czynność prawna bądź dokument, w którym zawarte jest oświadczenie woli testatora na wypadek jego śmierci.

REKLAMA

W świetle prawa cywilnego testament może sporządzić i odwołać tylko osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych - oznacza to, że sporządzenie testamentu przez osobę niepełnoletnią lub osobę ubezwłasnowolnioną powoduje bezwzględną nieważność testamentu.

Kup książkę: Darowizny, testamenty, spadki. Przykładowe zapisy i wzory

W jaki sposób należy prawidłowo sporządzić testament?

Istnieje kilka sposobów na sporządzenie testamentu. Najpopularniejszym sposobem sporządzenia testamentu jest testament własnoręczny czyli holograficzny. Należy przy tym pamiętać, że o skuteczności takiego testamentu decydują następujące przesłanki:

  1. Spadkodawca sporządzający testament własnoręczny powinien osobiście napisać go w całości własnym pismem ręcznym. Oznacza to, że niedopuszczalne jest sporządzenie takiego testamentu na komputerze lub innym urządzeniu elektronicznym. Przy sporządzeniu testamentu własnoręcznego nie ma znaczenia czy testator użyje w tym celu długopisu, pióra czy też innego tego rodzaju przedmiot - ważne jest zachowanie naturalnych linii pisma. Bez znaczenia jest również na jakim przedmiocie testator sporządzi swoje oświadczenie woli - może to być zwykła kartka papieru.
  2. W przypadku sporządzenia testamentu własnoręcznego istotne jest aby, oświadczenie woli spadkodawcy zostało opatrzone jego własnoręcznym podpisem, który powinien być umieszczony pod tekstem testamentu oraz datą sporządzenia testamentu.
Testament własnoręczny/Fot. Santana Nowak

Testament własnoręczny/Fot. Santana Nowak

Infor.pl

REKLAMA

Testament może zostać również sporządzony w formie aktu notarialnego. Przy dokonywaniu czynności notarialnej notariusz obowiązany jest przede wszystkim ustalić tożsamość osoby zamierzającej sporządzić testament - odbywa się to najczęściej na podstawie okazanego dowodu osobistego. Testament w formie aktu notarialnego w swojej komparycji powinien zawierać m.in. numer Repertorium A pod którym został wpisany sporządzony akt notarialny, datę i miejsce jego sporządzenia oraz imię, nazwisko i siedzibę kancelarii notariusza, a także dane osobowe stron stawających do aktu. W dalszej części akt zawiera rozrządzenie testamentowe obejmujące m.in. powołanie spadkobiercy - przy czym osoba powołana do całości lub części spadku musi być przez testatora określona w sposób umożliwiający jej identyfikację.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Testament może zawierać także wydziedziczenie - oznacza to pozbawienie uprawnionego prawa do zachowku wówczas gdy zachodzą ku temu ustawowe przesłanki - w oparciu o art. 1008 Kodeksu cywilnego spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:

1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego - chodzi tu przede wszystkim o długotrwałe działanie podejmowane w sposób umyślny, którego przykładem może być m.in. prowadzenie nagannego stylu życia, czerpanie korzyści z działalności przestępczej np. z nierządu, alkoholizm, czy też narkomania.

REKLAMA

2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci - dotyczy to  na przykład naruszenia nietykalności cielesnej, spowodowania utraty wzroku, słuchu, mowy, innego ciężkiego kalectwa, pomówienia lub zniewagi.

3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych - oznacza zachowanie, które prowadzi do faktycznego zerwania kontaktów rodzinnych i ustania więzi uczuciowej, normalnej w stosunkach rodzinnych, a także brak zainteresowania sprawami rodzinnymi, uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego.

Kup ebook: Zachowek - uprawnieni, obliczanie, wydziedziczenie

Pomimo, iż przepisy prawa cywilnego umożliwiają wydziedziczenie to jednak spadkodawca zobowiązany jest w sposób jednoznaczny i niebudzących najmniejszych wątpliwości wyraźnie określić przyczyny swojego rozrządzenia pozbawiającego uprawnionego prawa do zachowku - inaczej mówiąc powinien skonkretyzować jakie zachowanie uprawnionego przyczyniło się do jego wydziedziczenia.

Dokonując sporządzenia testamentu notarialnego należy pamiętać, że nie wymienia się w nim poszczególnych składników majątkowych - można to zrobić jedynie w drodze zapisu windykacyjnego.

Warto pamiętać, że sporządzenie testamentu w formie aktu notarialnego umożliwia zarejestrowanie sporządzonego testamentu w notarialnym rejestrze testamentów tzw. NORT prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną, którego celem jest zmniejszenie ryzyka, że testament pozostanie po śmierci spadkodawcy nieujawniony lub odnaleziony z opóźnieniem. Rejestr może także umożliwić odszukanie testamentu, gdy jego sporządzenie albo miejsce przechowywania nie są całkowicie pewnie - należy w tym celu złożyć wniosek o poszukiwanie informacji w notarialnym rejestrze testamentów, którego wzór przedstawiam poniżej:

Wniosek o poszukiwanie informacji w Notarialnym Rejestrze Testamentów

Wniosek o poszukiwanie informacji w Notarialnym Rejestrze Testamentów

Infor.pl

Co istotne, osoba ubiegająca się o poszukiwanie informacji w notarialnym rejestrze testamentów do wniosku musi załączyć odpis skrócony aktu zgonu testatora - nie dotyczy to jednak samego testatora, który składa wniosek o poszukiwanie sporządzonych przez niego testamentów.

Spadkodawca może sporządzić testament  także w ten sposób, że w obecności dwóch świadków oświadczy swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego - jest to tzw. testament allograficzny inaczej urzędowy.

W celu sporządzenia testamentu allograficznego należy złożyć wniosek o sporządzenie protokołu zawierającego ostatnią wolę spadkodawcy. We wniosku spadkodawca powinien wskazać imię i nazwisko, adres zamieszkania świadków, którzy będą uczestniczyć w sporządzeniu testamentu allograficznego, a także przedłożyć dowód wniesienia opłaty skarbowej.

Przy czym spadkodawca musi wziąć pod uwagę, iż świadkiem nie może być osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych, osoba niewidoma, głucha lub niema, niepotrafiąca czytać ani pisać, nie władająca językiem, w którym spadkodawca sporządza testament, skazana prawomocnie wyrokiem sądowym za składanie fałszywych zeznań czy też osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść. Nie może być również świadkiem małżonek spadkodawcy, jego krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia oraz osoby pozostające ze spadkodawcą w stosunku przysposobienia.

Oświadczenie spadkodawcy powinno być spisane w protokole na okoliczność sporządzenia testamentu allograficznego, który następnie odczytuje się spadkodawcy w obecności dwóch świadków. Po odczytaniu protokołu testamentu urzędowego konieczne jest także jego podpisanie przez spadkodawcę, świadków oraz osobę urzędową, wobec której wola spadkodawcy została oświadczona.

Należy także pamiętać o tym, aby w protokole, w którym spisane zostaje oświadczenie woli spadkodawcy, wpisana została data sporządzenia protokołu (dzień, miesiąc i rok dokonania tej czynności.

W przypadku niezachowania któregoś z omówionych powyżej wymogów formalnych, testament urzędowy będzie nieważną czynnością prawną.

Protokół na okoliczność sporządzenia testamentu alograficznego

Protokół na okoliczność sporządzenia testamentu alograficznego

Infor.pl

Przepisy prawa cywilnego umożliwiają także sporządzenie testamentu ustnego w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności są nimi obawa rychłej śmierci istniejąca w chwili sporządzenia testamentu (np. gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia, uczestnictwo w wypadku), lub gdy spadkodawca nie ma możliwości sporządzenia testamentu zwykłego (np. w wyniku katastrofy żywiołowej. Istota sporządzenia tego testamentu sprowadza się do oświadczenia złożonego w formie ustnej w obecności co najmniej  trzech świadków. Treść testamentu ustnego może zostać stwierdzona poprzez spisane oświadczenia ostatniej woli spadkodawcy przez któregoś ze świadków lub przez jedną z osób uczestniczących w czynności testowania ze wskazaniem dokładnej daty i miejsca zarówno samego oświadczenia woli spadkodawcy jak i pisma, które powinno zostać podpisane przez spadkodawcę oraz świadków - należy przy tym pamiętać, że musi to nastąpić przed upływem roku od jego złożenia. W przypadku gdy w okolicznościach sprawy nie nastąpiło stwierdzenie treści testamentu ustnego poprzez spisanie oświadczenia spadkodawcy istnieje możliwość jego stwierdzenia przez zgodne zeznania co najmniej dwóch świadków testamentu złożone przed sądem w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku.

Testament można również sporządzić podróżując polskim statkiem morskim lub powietrznym czyli tzw. testament podróżny polegający na tym, że testator oświadcza swoją wolę na wypadek śmierci przed dowódcą danego statku lub jego zastępcą w obecności dwóch świadków. Kluczowe jest, aby pismo zawierające treść testamentu podróżnego zostało sporządzone przez dowódcę statku bądź jego zastępcę ze wskazaniem dokładnej daty. Po czym zostaje ono odczytane osobiście przez dowódcę lub jego zastępcę oraz podpisane przez spadkodawcę, świadków testamentu a także dowódcę statku lub jego zastępcę.

Polecamy serwis: Testament

Kup ebook: Zachowek - uprawnieni, obliczanie, wydziedziczenie

Czy możliwe jest unieważnienie testamentu?

Tak, zarzut nieważności może zostać skutecznie podniesiony tylko wówczas, gdy testament został sporządzony w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści, lub pod wpływem groźby. Możliwość powoływania się na nieważność testamentu wynikającą z wystąpienia wady oświadczenia woli testatora przy sporządzeniu testamentu jest ograniczona terminem tj. do 3 lat od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a także w każdym razie do 10 lat od otwarcia spadku - po upływie tego czasu nikt nie może powoływać się na nieważność testamentu wynikającą ze sporządzenia pod wpływem wady oświadczenia woli, w konsekwencji czego nieważny testament będzie wywoływał wszelkie skutki prawne związane z jego sporządzeniem. Co ważne, nie wystarczy samo wystąpienie okoliczności uzasadniających unieważnienie testamentu - zarzut nieważności musi zostać udowodniony przez osobę, która uważa, że oświadczenie woli spadkodawcy, będące podstawą dziedziczenia jest nieważne. 

Santana Nowak    
Specjalistka w zakresie prawa cywilnego, posiadająca bogate doświadczenie zawodowe w wielu dziedzinach prawa.    
W ramach dotychczasowej współpracy z renomowanymi kancelariami prawnymi praktyka zawodowa pozwoliła jej ugruntować i poszerzyć zdobytą wiedzę teoretyczną, a także wzbogacić dotychczasowe kwalifikacje o umiejętności w dziedzinie pozasądowego lub sądowego rozwiązywania sporów prawnych.    
Szczególnym przedmiotem jej zainteresowań jest prawo spadkowe.    
Na co dzień w swojej praktyce zapewnia stałe merytoryczne i praktyczne wsparcie w Kancelarii Notarialnej.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZUS: Świadczenia na zalanych terenach wypłacane są na bieżąco

Zakład Ubezpieczeń Społecznych na bieżąco wypłaca świadczenia na terenach dotkniętych powodzią, w tym 14 emerytury – przekazał w przesłanym komunikacie rzecznik prasowy ZUS Paweł Żebrowski.

MON: Ubrać szpiega - kwoty na zakup cywilnego ubrania przez funkcjonariuszy Służby Wywiadu Wojskowego

Zmieni się wysokość równoważnika pieniężnego i kwota na zakup ubrania typu cywilnego w zamian za umundurowanie przyznawanego funkcjonariuszom Służby Wywiadu Wojskowego. W Ministerstwie Obrony Narodowej trwają prace nad nowelizacją przepisów.

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? MEN stawia sprawę jasno

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? Ministerstwo Edukacji Narodowej stawia sprawę jasno. Założenia dotyczące profilu absolwenta przedszkola i szkoły podstawowej są już przygotowane.

Lex Kamilek: Niespójne przepisy powodują problemy organizacyjne w szkołach. Środowisko pedagogiczne skupia się na biurokracji

Ustawa Kamilka, lub inaczej lex Kamilek, wywołała pewne zamieszanie w kręgach m.in. nauczycieli i dyrektorów szkół. Ich wątpliwości budzi m. in. przepis o konieczności przedstawienia zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego. Ten fragment ustawy pozostawia szerokie pole do interpretacji.

REKLAMA

Wcześniejsze emerytury dla tych pracowników w 2025 r.

Wcześniejsze emerytury dla tych pracowników w 2025 r. Kto może liczyć na wcześniejszą emeryturę w 2025 r.? Czy pracownik musi osiągnąć powszechny wiek emerytalny, by uzyskać prawo do emerytury? Co z emeryturami stażowymi?

Zmiany w wypłatach emerytur. Niektórzy szybciej dostaną pieniądze. Może się zmienić sposób wypłaty. Sprawdź zasady.

Zmiany w procesie wypłat emerytur. Wiele osób szybciej dostanie pieniądze. Może się też zmienić sposób wypłaty. Wcześniejsza wypłata i specjalne punkty poboru świadczeń – sprawdź, czy to dotyczy również ciebie.

Większość Polaków nie liczy na godne życie z emerytury. Przygnębiające wyniki badania

W argumenty o odkładaniu na godną, państwową emeryturę nie wierzy blisko 3/4 Polaków. Ich zdaniem waloryzacja emerytur nigdy nie dogoni wzrostu realnych cen. Polacy nie wierzą też w argumenty rządu za wprowadzeniem pełnego ozusowania umów o dzieło i zleceń.

Rząd jednak wprowadzi zakaz podwyższania cen? Od kiedy, czy dla wszystkich i na jak długo? Sprawdź, jakie rozwiązania są dopuszczalne

Rząd jednak wprowadzi zakaz podwyższania cen? Od kiedy, czy dla wszystkich i na jak długo? Na terenach poszkodowanych przez powódź trwają spekulacje cen. Rząd apeluje do przedsiębiorców i zapowiada konsekwencje.

REKLAMA

W piątek ostatnia wypłata czternastej emerytury. Wynosi 1780,96 zł brutto, ale nie wszyscy otrzymają ją w pełnej wysokości

Ostatnia wypłata 1780,96 zł brutto dla emerytów. Emeryci mogą spodziewać się jej już w najbliższy piątek. 20 września 2024 r. prawie 1,29 mln uprawnionych do dodatkowego świadczenia emerytalnego otrzyma czternastą emeryturę. Ile w sumie wyniosły wypłaty czternastych emerytur?

Do 500 zł miesięcznie nie tylko dla osób starszych. Jakie kryteria i orzeczenia? [zmiany 2024 i 2025]

Świadczenie uzupełniające, często nazywane jest „500 plus dla seniora” lub „500 plus dla osób niepełnosprawnych”. Należy jednak pamiętać, iż przysługuje ono nie tylko osobom starszym. Ponadto o przyznaniu pomocy decyduje niezdolność do samodzielnej egzystencji.

REKLAMA