Zgodnie z art. 21 ust. 2 Konstytucji wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie dla realizacji celów publicznych i za słusznym odszkodowaniem. Polskie prawo przewiduje kilka przypadków, w których właściciel nieruchomości może zostać pozbawiony prawa własności, a szczegółowe regulacje w tym zakresie są zawarte m.in. w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, ustawie z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, ustawie z dnia 28 marca 2003 roku o transporcie kolejowym, czy ustawie z dnia 24 kwietnia 2009 roku o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu. Choć każda z powyższych regulacji w pewien sposób różni się w zakresie procedury wywłaszczania nieruchomości, możliwe jest jednakże przedstawienie ogólnych założeń dotyczących zasad wypłacania odszkodowania z tytułu wywłaszczenia w polskim prawie.
Udając się do osiedlowego sklepu, po krótkiej konwersacji z sympatyczną Panią ekspedientką, istnieje duże prawdopodobieństwo, że uda nam się dostać coś „na zeszyt”. Niestety sytuacja, która być może wpływa pozytywnie na relacje interpersonalne, pod względem prawnym stanowi przestępstwo lub wykroczenie skarbowe.