Urlop wypoczynkowy

W trakcie roku kalendarzowego może zmienić się dobowa norma czasu pracy. Często dotyczy to pracowników, przedkładających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

Zmęczenie i potrzeba oddechu od maili, telefonów i projektów to uczucia, które dobrze zna nie tylko pracownik etatowy. Coraz więcej samozatrudnionych prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze przyznaje wprost: chcieliby odpocząć, ale mają wątpliwości, co będzie się działo z ich firmą podczas dłuższej nieobecności. Często nie wiedzą nawet, jakie prawa do odpoczynku im przysługują. Wyjaśniamy, jakie mechanizmy prawne, podatkowe oraz organizacyjne mogą pomóc przedsiębiorcy złapać oddech.

Czas pracy skrócony do 35 godzin w tygodniu, a urlopy wydłużone z 20 dni i 26 dni do dni 35 – i to dla wszystkich. Takie niedawno były zapowiedzi odnośnie dwóch wielkich reform w kodeksie pracy. Rewolucje odwołane, o dłuższych urlopach należy zapomnieć. A krótszy tydzień pracy?

Świadczenie urlopowe nie jest wypłacane wszystkim pracownikom. Dla wielu stanowi jednak zachętę do nieprzerwanego wykorzystania 14 dni kalendarzowych na wypoczynek. Czy przepisy powinny być bardziej elastyczne? Czym świadczenie urlopowe różni się od tzw. wczasów pod gruszą?

Rząd zapowiada gruntowną reformę Kodeksu pracy. W centrum zmian są: skrócenie tygodnia pracy do czterech dni lub 35 godzin oraz wydłużenie urlopu wypoczynkowego do 35 dni. Nowe przepisy mogą wejść w życie już od 2026 roku. Choć projekt budzi entuzjazm wielu pracowników, jego wdrożenie wymaga kompromisów z pracodawcami i szczegółowych analiz kosztów.

Co trzeba wiedzieć o urlopie na żądanie? Kiedy przysługuje? Jak skutecznie zgłosić taki urlop? Czy pracodawca może odmówić takiego urlopu? Jakie są wytyczne Państwowej Inspekcji Pracy? A co wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego?

Pracownicy często zastanawiają się nad tym kiedy przysługuje im 20, a kiedy 26 dni urlopu wypoczynkowego w ciągu roku. Od czego zależy ten wymiar? Co ma się zmienić od 1 stycznia 2026 r.?

Pracownikowi z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnoprawności przysługuje prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Nie przysługuje on jednak od razu i nie w każdym przypadku. Stąd propozycja zmiany aktualnych przepisów.

Podejmujesz pierwszą w życiu pracę i zastanawiasz się, kiedy nabędziesz prawo do urlopu wypoczynkowego? Sprawdź, jakie zasady obowiązują według Kodeksu pracy i ile dni urlopu możesz otrzymać po każdym miesiącu pracy.

Majówka w tym roku jest wyjątkowo długa. Wiele pracowników wzięło wolne m. in. w dniu 2 maja, czy też dostało wolne za 3 maja, które wypada w sobotę. Czy pracodawca może odwołać pracownika z majówki? Zatem czy pracodawca może odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego? Kto pokrywa koszty i czy pracownik może się nie zgodzić?

Rok temu (4 kwietnia 2024 r.) Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej na konferencji prasowej zapowiedziało wprowadzenie nowego typu urlopu. To była (wtedy i dziś) rewolucja prawna. Za każde 5 lat pracy (stażu) pracownik otrzyma dodatkowe 2 dni urlopu. Za 25 lat pracy przysługuje więc aż 10 dni dodatkowego, płatnego urlopu wypoczynkowego. To bardzo hojny przywilej pracowniczy. Nie dziwi więc, że prawo do tego urlopu mają tylko niektórzy pracownicy. W tym wypadku opiekunki opiekunowie dzieci do lat 3 pracujący w żłobkach. Po roku (także 4 kwietnia tym razem 2025 r.) okazuje się, że urlop ten ma szansę na wejście w życie (być może od 2026 r. jest możliwy jednak także 2027 r.) - trwają konsultacje społeczne odpowiedniego projektu ustawy nowelizującej przepisy.

Co dalej z urlopem stażowym? Czy wejdzie w 2025 r. czy w 2026 r.? Głównym jego celem byłoby zapewnienie pracownikom możliwości odpoczynku i regeneracji po dłuższym okresie pracy, co z kolei przyczyniłoby się do poprawy efektywności pracowników i ich zadowolenia z pracy. Jest pomysł aby urlop za staż byłby podobny do nagrody jubileuszowej za staż. Jedno wyrażałoby się w dodatkowych dniach wolnych od pracy a drugie w dodatkowej gratyfikacji pieniężnej.

Jednym z praw przysługujących pracownikom jest prawo do urlopu wypoczynkowego. Urlop jest udzielany w wymiarze zależnym od stażu pracy pracownika i – w pewnym sensie – jego wykształcenia. Wpływ na wymiar urlopu może mieć także wiek pracownika i niepełnosprawność.

To zaświadczenie jest ważne dla pracowników etatowych, którzy w przeszłości pracowali w gospodarstwach rolnych. Taka osoba zaczynając pracę etatową np. w wieku 30 lat, miałaby prawo tylko do 10 dni urlopu wypoczynkowego. Każdy inny kolega w pracy w wieku 30 lat ma (w praktyce) prawo do 26 dni urlopu rocznie (lata studiów przeliczają się na prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego).

W 2025 r. pracownicy otrzymają wyższe świadczenie urlopowe. W zależności od kategorii pracowników świadczenie to przysługuje w wysokości od 363,12 zł do 3631,20 zł.

Większości pracowników przysługuje co roku urlop wypoczynkowy w wymiarze 20 dni lub 26 dni. Niektórzy pracownicy mogą cieszyć się urlopem wynoszącym 36 dni. Są jednak pracownicy, którym przysługuje urlop w wymiarze aż 38 dni. O kogo chodzi?

Staż urlopowy pracownika jest ważny przy ustalaniu wymiaru urlopu wypoczynkowego. Kodeks pracy przewiduje 10 lat stażu jako granicę nabycia prawa do wyższego wymiaru urlopu. Ile dni urlopu należy się po 10 latach? Ile lat do stażu urlopowego daje liceum, technikum, szkoła zawodowa, szkoła policealna, a ile studia?

Okres próbny może trwać do 3 miesięcy. Czy w tym czasie pracownik może skorzystać z urlopu wypoczynkowego? Jeśli tak to ile dni mu przysługuje? Co na to Kodeks pracy?

Będzie nowelizacja ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Opiekunowie w żłobkach i klubach dziecięcych otrzymają prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, zniżki na przejazdy kolejowe czy tzw. dnia dyrektorskiego. Zostaną także objęci ochroną przewidzianą dla funkcjonariuszy publicznych.

Dodatkowy urlop wypoczynkowy zależny od stażu pracy dla tej grupy pracowników: 2 dodatkowe dni po 5 latach. Można zyskać do 10 dni. Resort rodziny pracuje nad nowelizacją ustawy nadającą nowe uprawnienia opiekunom dzieci w wieku do lat trzech. Co się zmieni?

Wkrótce zaczynają się zimowe ferie w szkołach. Rodzice często planują urlopy wypoczynkowe tak, aby mogli skorzystać z wypoczynku w dni, kiedy ich dzieci mają wolne od nauki. Pozwala to na wspólne spędzenie czasu i tym samym zapewnienie dzieciom opieki podczas np. ferii czy wakacji. Jak zatem w 2025 r. zaplanować urlop wypoczynkowy? Jak wykorzystać do tego dni wolne od nauki i pracy?

Już nie jedna, ale trzy rewolucje w kodeksie pracy są zapowiedziane. Sam rząd najbliżej jest tej, która ma skrócić czas pracy. Zamiast osiem godzin dziennie, 40 tygodniowo mamy pracować 40 godzin a może nawet tylko cztery dni w tygodniu. Z kolei wydłużenie urlopów wypoczynkowych - nawet o 9 dni, to postulat związkowców.

Rząd pracuje nad nowym typem urlopu wypoczynkowego. To ma być dodatek do urlopu wypoczynkowego 26 dni. Dodatkowy urlop może wynieść od 2 do 10 dni. Prace nad tą obietnicą prowadziło MPRiPS w 2024 r. Zobaczymy co się z projektem stanie w 2025 r. Dodatkowy urlop ma być przeznaczony tylko dla opiekunek i opiekunów pracujących w żłobkach, ale wprowadzenie tego rozwiązania otworzy dyskusję o rozszerzeniu nowej instytucji na inne zawody.

To propozycja przywileju, ale tylko dla jednej grupy zawodowej. Dla asystentów rodziny. Oprócz bonusu urlopowego jest jeszcze dodatek terenowy i korzystny ryczałt. Propozycja tych przywilejów – w trybie petycji (patrz koniec artykułu) – trafiła do rządu. Powinna być załatwiona pozytywnie albo negatywnie do połowy lutego 2025 r. W przypadku "Tak" nowe przepisy powinny stać się obowiązującym prawem najwcześniej w 2026 r. Wtedy po raz pierwszy asystenci mieliby 36 dni urlopu wypoczynkowego.

Pracownicy, którzy nie wykorzystali jeszcze – w ciągu bieżącego roku kalendarzowego – tzw. 2 dni opieki na dziecko – mogą wykorzystać je w okresie świąteczno-noworocznym, tym bardziej – jeżeli nie dysponują już urlopem wypoczynkowym, a pracodawca nie będzie mógł odmówić im udzielenia zwolnienia. Jeżeli tego nie zrobią – niewykorzystane dni wolne przepadną wraz z końcem roku.